Kruisbessenbladwesp

De laatste jaren worden onze kruisbesstruiken enkele keren overvallen door deze rupsen. Als je er niet snel bij bent, is de struik binnen 2 dagen bladloos en rijpen de bessen niet meer of worden gemakkelijk aangetast. Na ons lesje geleerd te hebben, konden we de afgelopen twee jaar onze oogst redden door de struiken dagelijks te controleren en als we de rupsen zagen meerdere keren per dag systematisch alle zichtbare rupsjes dood te knijpen.

Elders op dit forum kwam ik de geweldige tip tegen dat de goedkoopste vitrage van Ikea (nylon!) goed als insectengaas te gebruiken is. Dus was ik van plan om de kruisbessen vanaf half april in te pakken met dit spul, zodat de wespjes er niet bij zouden kunnen. Maar nu ik wat meer gelezen heb over de kruisbessenwesp, twijfel ik of dit wel verstandig is. De larven overleven onder de grond....dus als ze zich onder de kruisbesstruik bevinden dan "zijn ze al binnen" en heeft het gaas geen nut.... Mijn vraag is: Kan iemand me meer vertellen over waar/hoe de larven precies overwinteren en daarmee over of een gaasafdekking effectief zou kunnen zijn?

Natuurlijk heb ik zelf eerst verder gezocht. Er bestaat een biologisch bestrijdingsmiddel dat zou helpen: daar begin ik niet aan met 5 struiken. Ook tomaten bladresten (dieven) op de grond zou helpen door de geur. Dat ga ik zeker proberen, maar dat komt pas beschikbaar nadat er in april en begin mei al aanvallen kunnen zijn geweest....

Er moet me nog iets van het hart! Als je op internet naar informatie zoekt (zoekmachine) dan blijkt dat vele (= bijna alle) "deskundige" sites weinig meer doen dan elkaars informatie overnemen en zeer vaak letterlijk kopieren! Het risico van mythes, halve waarheden of schijndeskundigheid is hierdoor groot en dat vind ik gevaarlijk en een slechte zaak! Een bekend voorbeeld van zo een mythe is dat uien in combinatie met wortelen effectief zouden zijn tegen uienvlieg en wortelvlieg. Velt heeft dit in het verleden serieus onderzocht en ontkracht...maar het fabeltje wordt nog steeds hardnekkig verder verkondigd...... Liever hoor ik de praktijkverhalen van ervaren en kritische mensen die zelf proberen/onderzoeken en nadenken, om er van te leren. Die zijn - met wat zoeken - gelukkig ook te vinden! Ook op dit forum

Ik heb mijn ervaringen doorgegeven op de blog http://blog.seniorennet.be/fruit

Typ bij ZOEKEN (linksbpoven) in Bessenbladwesp

Zelf vorig seizoen ook behoorlijke schade ondervonden van de rupsjes, ga ik dit topic zeker volgen.

Weet ik niet of mijn denken hierover van nut is, maar ik denk zo:

Het kan zijn dat de larven van de wesp overwinteren onder de struik in de mulchlaag of grond. Oké. Als dit inderdaad zo is. En er een gaas over de stuiken gespannen is ( gelijk na de bloei, niet éérder natuurlijk ), zijn er 2 dingen die ik ter overdenking mee wil geven.

1: Het gaas of de vitrage zal je niet willen aanbrengen tijdens of voor de bloei. Zijn de larven dan inmiddels allang niet tot wesp gekomen en uitgevlogen ? = weg ?? Ik weet trouwens niet waar die larven van leven. Of komen ze gewoon boven de grond en vliegen uit ?

2: Zou het erg zijn als de larven láter boven de grond komen, en dus ná de bloei en dan in het gaas gevangen zitten ? Betekent dan dus toch dat de wesp in het gaas gevangen zit. En dus niet schadelijk kan worden ( geen bevruchting van de wespen = geen eitjes = geen rupsen ) ??

Weet niet of ik het duidelijk uitleg. Zelf probeer ik er frequent op toe te zien, dat ik de aantastingen vroegtijdig ontdek. Bij mij begon de aantasting overigens later in het seizoen. Maar kan ook zijn , dat dat kwam omdat de stuiken er pas in het voorjaar ingingen ( nieuwe tuin )

Wat me inderdaad wél opviel, was dat, ondanks zo oplettend mogelijk zijn , de aantastingen een zéér snel verloop had ja. Irritant wel.

Ik bestrijd ze met BT (bacteriologisch preparaat), geen gif, wel een bacterie die de rupsjes op een dagje helemaal dood maakt

Daan & Bit...bedankt alvast voor jullie uitvoerige en zeer informatieve reacties. Ik kom er nog uitvoeriger op terug later. Ze brengen me een stuk verder!!

@ sugar

Ik heb even verder gezocht, enkele artikelen en achtergrondinformatie gelezen over dit preparaat. Wordt o.a. ingezet tegen eikenbladprocessierups en als bestrijder van diverse (maar niet werkzaam tegen alle, als ik het goed begrepen heb) rupsen in de biologische landbouw. Bayer verkoopt het onder de naam XenTari en adviseert meerdere bespuitingen. Een rapport over bestrijding van eikenbladprocessierups adviseert eenmalige bespuiting die seizoen lang alle rupsen zou doden, aangezien de bacterie aanwezig blijft (Maar misschien is dat van een andere fabrikant of een ander preparaat).

Het middel werkt vrij selectief. Alleen rupsen, vele soorten, zullen erdoor gedood worden. Na bespuiting duurt het 2 tot 5 dagen voordat het werkzaam is. Niet zo selectief is het in de zin dat ook rupsen van zeldzame of beschermde soorten vlinders/motten e.d. gedood worden.

Schadelijkheid voor andere dieren en planten is niet bekend en het wordt natuurlijk afgebroken. Er staat bij sommige gewassen een korte veiligheidsperiode genoemd tussen bespuiting en oogst/consumptie (enkele dagen max).

Toch enkele vragen t.a.v. gebruik bij bessenbladwesp-rupsen.

- Dit is geen echte rups, maar een schijnrups. Is het preparaat hier wel werkzaam? Op de gelezen bijsluiters/handleidingen worden bessen en in de andere kruisbessen expliciet genoemd, maar met andere belagers (o.a. wintervlinder) en niet die kruisbessenbladwesp...

- Mijn ervaring is dat het wegvreten van de bladeren van een kruisbes erg snel kan gaan. Soms is een struik in 1 a 2 dagen volledig kaal. Gezien de minimaal 2 dagen voordat het middel gaat werken, zou je ingreep te laat kunnen zijn..... Je kunt natuurlijk preventief alles spuiten...maar dat wordt nergens aanbevolen. Aanbevolen wordt snelle actie bij zichtbare aantasting (bijv 10% van de koolplanten als grens).

Voor mij als liefhebber met 5 struiken is het geen optie om het aan te schaffen en gaan gebruiken. Liever geheel niet spuiten. Ookal is de milieubelasting en het gevaar beperkt, toch doe ik dat liever niet.

Juist het werken met insectengaas (en die Ikea-vitrage is een goedkope optie daarvoor: n.l. 3,50 voor 2 stuks 2,60 x 3,00 m) zou een alternatief moeten zijn dat zeker voor liefhebbers goed toepasbaar is als bescherming tegen vele insecten op uien, kool, wortelen e.d. (en ik denk ook bijvoorbeeld tegen vogelvraat bij aardbeien, druiven en bessen enzovoort, met als voordeel t.o.v. een net dat vogels er niet verstrikt in kunnen raken aangezien de gaasopeningen heel fijn zijn). Alleen had ik wat twijfels over of het bij kruisbes zinvol zou zijn.... Ik denk het wel op grond van de andere twee reacties...maar ga het zeker in de praktijk proberen tijdens dit seizoen.

Ik heb vorig jaar Xentari gebruikt, met goed resultaat. Er wordt wel eens gezegd dat het niet zo goed werkt tegen schijnrupsen, maar daar heb ik hier vorig jaar niets van gemerkt. Je spuit die stof ook gericht op die planten, dus ik denk dat de collateral damage erg beperkt blijft.

En het duurt echt meer dan twee dagen vooraleer je kruisbes is kaalgegeten. Dan treed je te laat op volgens mij.

@ Daan. Interessant blog heb je op seniorennet!! En boordevol goede en uitgebreide informatie. Zeer de moeite waard.

Ook je informatie over de (kruis)bessenwesp is erg goed en duidelijk. Ik heb nog een foto opgezocht van het beestje. Heb het nog niet (bewust) in levende lijve waargenomen. Maar nu weet ik waar ik op moet letten! En de goede opmerkingen en vragen van Bit (dank daarvoor!) dwongen me om de wat weggezakte kennis over insecten even op te halen.

Ik heb nu een goed beeld van de levenscyclus van dit vrij onopvallende insectje. Foto's o.a. op deze link: http://databank.groenkennisnet.nl/bessenbladwesp.htm Het is dus de kunst om te voorkomen dat de poppen van larven die in de grond overwinteren (waarschijnlijk dicht bij voederplanten = bessen, liefst kruisbessen) als imago hun eieren kunnen leggen in de struik, meestal onderaan. Ik kwam nog het advies tegen dat een gronddoek onder de struiken het uitkomen van poppen uit de winter-cocon helpt voorkomen. Maar daarmee ben ik voor dit seizoen wat laat, aangezien vanaf maart tot mei de insecten bovenkomen.

Nog wat waarnemingen/ervaringen:

- Aantasting van kruisbessen is veel meer en sterker dan van andere bessen. (aalbessen)

- Niet alle kruisbessenstruiken worden evenveel aangetast. Sommige rassen (of ligt het meer aan de standplaats?) lijken geliefder. Jammergenoeg weet ik maar van een van mijn "oude" struiken het ras: De rode Hinnonmaki aan het einde van het rijtje is nog nooit (erg) aangetast. Ook bij een andere rode soort, aan de andere kant van de rij, die is nu verplaatst naar de moestuin, lijkt er minder aantasting, maar wel enige. De andere 3 zijn groene en grotere varieteiten, waarvan 2 dezelfde. Die zijn alledrie wel zeer geliefd door deze belager.

- In tegenstelling tot wat Sugar heeft meegemaakt heb ik wel diverse keren binnen enkele dagen struiken volledig kaalgevreten zien worden. (Natuurlijk kan ik het begin van de vraat over het hoofd hebben gezien....maar het is toch mijn gewoonte geworden om dagelijks even te controleren de laatste jaren...aldoende wordt men wijzer.)

- In een volkstuin een eind verderop staat een (slecht onderhouden) rij van 20 a 25 kruisbessenstruiken, waar ik dagelijks langskom als ik de hond uitlaat. Ook daar heb ik (vanaf enkele meters op het pad) verleden jaar waargenomen dat 4 of 5 struiken naast elkaar in enkele dagen kaal waren, terwijl er op de rest vanaf die afstand geen vraat te zien was. Welke soorten daar staan weet ik niet.

Ik ga het gewoon eens proberen met gaas. Zo gauw de vruchtzetting zichtbaar is, gaat het eromheen bij alle struiken op een na, waarvan ik weet dat ze makkelijk aangetast kan worden. Hopelijk is de bessenbladwesp dan nog niet zo ver om eitjes te leggen (niet zeker!). Ik zal het gaas er ruim om doen want de takken groeien verder, en bij de voet van de plant zo strak mogelijk, om de kans op binnendringen zo klein mogelijk te maken. Die ene struik zonder gaas dient voor vergelijking, daar zal ik bij waarschijnlijke aantasting in ieder geval moeten doodknijpen. Als die alleen of veel meer wordt aangetast dan de de andere struiken, weet ik dat gaas een goede bescherming is. Alleen vrees ik dat het nylon gaas, vanwege de stekels, maar 1 jaar mee zal gaan. In het najaar zal ik ook nog het gronddoek proberen. Overigens heb ik in mijn nieuwe moestuin intussen ook 4 nieuwe struiken geplant, maar op de verplante onbekende rode na, zijn die nog erg klein.

Ik zal hier af en toe verslag doen.

Als ik het dan goed begrijp zijn er 2 momenten in het jaar dat de aantasting van rupsjes plaatsvindt ? Want de wesp zelf zal later in het seizoen toch ook eitjes moeten leggen ( geeft weer rupsjes, en verpoppen tot larve die dan de grond in gaat tegen de herfst ( ? ))

ps. Lijkt me dat voor dit huidige seizoen de larven nog niet boven zijn gekomen temp. rond het vriespunt ) En dat het dus nog niet te laat is, om een doek / vitrage op de grond te spannen, waardoor de larven geen eitjes in de struik gaan leggen ?

Je kan die bessenbladwesp ook ten dele controle door de vorm van de plant te beheren. De vliegen leggen graag in hun eieren in compactgroeiende planten, een reden om de plant erg open en luchtig te snoeien, zonder bladeren de onderste 30 cm.

Zoals gezegd gebruik ik Xentari, maar in een eerste instantie probeer ik de beestjes met de hand te verwijderen en aan de kippen te voederen. Maar gezien het groot aantal planten (>30 planten van het geslacht Ribes) is dat niet altijd haalbaar

@Daan: erg blij je ook hier te zien.

Goeie tip, sugar, om er bij snoeien op te letten. Is bij de nieuwe aanplant wat gemakkelijker om een soort bol op stam te maken dan bij de oudere struiken. Maar ook bij snoei van langer staande struiken kan onderin kaal en open houden vast helpen! Overigens heb ik jou nooit willen bekritiseren over Xentari gebruik! Slechts mijn eigen overwegingen voor mijn eigen situatie. Maar ik denk dat dat wel duidelijk was!?

Je hebt gelijk, Bit. Gronddoek (dat zwarte waterdoorlatende) kan nu nog zijn nut hebben om uitvliegen van poppen te voorkomen, die nu waarschijnlijk nog in de grond zitten onder de struiken. Heb nog wat resten liggen en ga het proberen. Goed dat je er op wijst!!

Inmiddels hier de rupsen weer gesignaleerd:

HIer heb ik er voor 'tmoment erg weinig last van

Eén plant was aangetast maar dat is met manueel afvangen onder controle gebracht

Hier ook. De 1e of 2e dag van vreten van de eerste rupsen ( wel heel heel veel ineens ) heb ik er tig doodgeknepen. Elke dag daarna werden het er minder. Nu kijk ik om de dag nog even een paar minuutjes en haal ik er dan nog een enkeling uit.

Dat de onderste 20 cm van de kruisbes bladvrij gesnoeid moet zijn, heb ik me nooit echt aan gehouden, maar is zeker aan te raden blijkt. Elke aantasting lijkt onderaan te beginnen.

Mijn kruisbessen zijn nog klein en ook vol onderin, maar ga a.s. winter zeker de struiken onderin wegsnoeien. ( er hangen nu bessen )

Weet er iemand wat voor rupsen dat zijn? Ik vind ze veel enger dan de rupsen op mijn appelbomen. Deze zou ik niet zo graag met de hand doodknijpen.

Het zijn bastaardrupsen, dus schijnrupsen. D'er komt geen vlinder uit, maar een wesp die er als een vlieg uitziet

D'er komt geen vlinder uit, maar een wesp die er als een vlieg uitziet

Naar mijn ervaring kan de standplaats heel bepalend zijn. Mijn kruisbes stond een paar jaar vrij beschut en zonnig en werd totaal kaal gevreten binnen de kortste keren. Nu wat meer in de wind en ik heb al een paar jaar geen last meer.

Lastig om te weten wat precies de bepalende factor is geweest. Kan natuurlijk ook aan iets anders liggen. Maar feit is dat met veranderen van plaats het ineens over was.

Zijn ze er nog de rupsjes, mijn struiken zijn ook al aardig kaal maar ik zie ze niet na inspectie?

Hier geen rupsen meer te zien (heb overigens 1x gespoten met Luxan pyrethrum).

Bij mij wel hoor. Eergisteren heb ik nog 2 grote groepen hele kleine rupsjes net op tijd ( ze zaten nog allemaal op 1 blad ) er af kunnen halen. Haal er nog steeds om de paar dagen een aantal af. Ik begin er echt een oog voor te krijgen waar ze zitten en ze vlot te ontdekken

Het zal toch ook wel een keer ophouden ? Vorig jaar was de laatste golf in augustus dacht ik.

Te vroeg gejuicht. Na twee jaar zonder rupsen zijn mijn bessenplanten nu flink aangevreten. Ik las pas ergens dat bloem gemengd met dubbelkoolzuurhoudende soda zou helpen tegen de rupsen op de kolen.

Je bestuift er de kolen mee en de rupsen eten het en gaan dood. Zou dat ook kunnen werken op de bessen? Lijkt me een stuk handiger dan ze alle vier miljoen doodknijpen.

Pet schreef:

Ik las pas ergens dat bloem gemengd met dubbelkoolzuurhoudende soda zou helpen tegen de rupsen op de kolen.

Je bestuift er de kolen mee en de rupsen eten het en gaan dood. Zou dat ook kunnen werken op de bessen? Lijkt me een stuk handiger dan ze alle vier miljoen doodknijpen.

Ken het trucje niet, nooit van gehoord zelfs. Maar heb mijn twijfels: Het gaat bij de kruisbessenbladwesp niet om een echte rups en het goedje over mijn planten lijkt me niet zo smakelijk...regent er niet zo maar vanaf.

Overigens heb ik zelf tot hier toe op de 2 niet bedekte struiken 1x een kleine aantasting gehad 3 weken geleden. Op de 2 na de bloei met gaas ingepakte struiken lijkt het goed te gaan. (Zie het begin van deze topic: of gaas effectief zou zijn) Wel een gedoe om het gaas over de stekelige takken te houden en alles te bedekken, temeer als je tussen tijds ook eens even wil controleren. Verder heb ik zo goed en kwaad als mogelijk wat lapjes grondzeil voor paadjes rondom de stammetjes gelegd, aangezien de larven van de kruisbessenbladwesp uit de grond onder de struiken komen. Het is nu nog te vroeg voor conclusies, want de bladwesp heeft meerdere vluchten in een seizoen....maar het lijkt allemaal wel te helpen... Fingers crossed...

Mijn Jostabes zit ook vol met bessenbladwesp rupsen

Josta is een kruising van Kruisbes en zwarte bes he ? Dus de kruisbessenblad-wesp lust ook Josta.

Ik zie in dit wat oudere topic een foto van rupsen van de kruisbessenbladwesp. Mijn kruisbes en aalbessen zijn dit jaar al minstens voor de vierde keer belaagd en kaalgevreten door groene rupsjes. Hier zien ze er echter zo uit (excuus voor de onscherpe foto's maar heb even geen betere):

Gewoon groen dus, zonder zwarte stipjes. Is dit ook de bessenbladwesp?

Ik word er wel een beetje moedeloos van moet ik zeggen. Heb verschillende keren honderden beestjes fijngeknepen in 6 planten, maar het is bijna geen doen. De meesjes hebben wel een beetje meegeholpen (rupsen zijn blijkbaar lekkerder dan bessen), maar de kruisbes en 1 van de 5 aalbessen zijn echt helemaal kaal. De andere 4 aalbessen hebben nog een beetje oud blad en maken wat nieuw blad, maar dat is inmiddels door weer een nieuwe lichting rupsen deels aangevreten Heb de kruisbes al verwijderd, was vorig jaar kaal, dit jaar weer en de bessen bleven klein en zijn allemaal verschrompeld.. Ik wil de 5 aalbessen die ik nu in de achtertuin heb in het najaar verplaatsen naar de volkstuin, maar neem ik die beestjes/poppen dan met struik en al mee of zou het meevallen als ik zo veel mogelijk grond van de wortels schud?