Smeerwortel: compres, zalf, tinctuur enz.

Smeerwortel staat bekend om zijn helende werking bij kneuzingen, verzwikkingen, blauwe plekken en pijn aan pezen e.d.

Nu ik zelf een peesprobleem heb ben ik eens aan de slag gegaan met de smeerwortel die wel toch allemaal in de tuin hebben voor andere doeleinden.

In eerste instantie heb ik kompressen gemaakt van de bladeren..dat wil zeggen dat ik een grote hand van de bladeren fijngestampt heb in een vijzel, daar wat shea butter aan toegevoegd heb en dat op mijn knie geplakt.

Lie heeft de volgende dag een hele wortel voor me uit de grond gehaald en die heb ik gemalen in de keukenmachine en ook weer vermengd met vaseline dit keer, op gaasjes geplakt en toen direkt opgebracht op mijn knie..dat zag er zo uit:

(nou goed, die foto van de knie heb ik toch ff weggehaald )

Verbandje eromheen. Het gaat klaarblijkelijk langzamerhand wat beter met de knie. Nog niet over, maar pijn neemt af en zwelling is weg.

Ik wil eigenlijk wat bewaarbaardere zalf maken van de Smeerwortel (Symphytum officinalis). De wortel die je van de smeerwortel gebruikt voor zalf is op zijn best in het voorjaar en het najaar.. De bovengrondse delen van de plant dan afgestorven en de geneeskracht ligt in de wortels opgeslagen.

De basis voor deze zalf is van oudsher reuzel het buikvet van het varken, dat schijnt heel goed opgenomen te worden door de huid en diep door te dringen.

Vanavond dus de rest van de wortels schoon geschrapt en fijngesneden en au bain marie op de kachel gezet..ik las dat je het of drie uur of wel 24 uur kan laten staan..ik kies voor een hele nacht op een langzaam afkoelende kachel.

Morgen zeven..helaas heb ik nog een bijenwas om het mee te verdikken aar het is vast wel goed te bewaren zonder.

Verder heb ik nog fijngemalen smeerwortel op jenever staan..dat is me toch een slijmerig goedje aan t worden ..maar zien wat ik daar straks mee kan

Heee, leuk topic Jet Goeie foto's ook (en dan doel ik op je knie)

Met dat buikvet van een varken bedoelen ze ook wel het niervet?

Wat is een langzaam afkoelende kachel toch een heerlijk ding om in huis te hebben he?

Dank je, ja ik dacht: één foto zegt meer dan een heleboel woorden ..maar ik heb hem toch maar weg gehaald.

Nee volgens mij niet niervet.

Ik heb het nu in saindoux staan..dat is volgens mij buikvet dat gemalen wordt en langzaam uitgebakken. De kaantjes worden dan voor de salade oid gebruikt en het witte vet wordt bewaard in potten..men bakt er aardappels in bv.

Ik wilde nog vermelden dat je van de smeerwortel in het voorjaar en najaar de wortel gebruikt, in de zomer de bladeren, ik las ergens ook iets over bloeiende toppen, maar dat kon ik niet terug vinden.

Maar het buikvet is gewoon buikspek, toch? Dat ga je (als ouderwetse varkenshouder, vroeger op het platteland etc.) toch niet vermalen en smelten enz.? Of bedoelen ze dan de stukken die je wegsnijdt aan de zijkanten enz. waar toch de verdeling tussen vlees en vet wat minder mooi is? Het niervet smelt je ook nadat je het hebt gemalen en dan houd je ook krokante stukjes over voor over de sla. Maar dat zijn niet echt stukjes vlees, wat bij buikspek wel het geval zou zijn Bij de uitleg op Wikipedia krijg ik ook meer vragen. https://nl.wikipedia.org/wiki/Reuzel (daar onder zie je volgens mij een foto van flappen niervet).

Nou ja... dit alles is misschien meer iets voor een ander topic, en het zal niet heel veel uitmaken waar het vet vandaan komt van het varken? Qua smeerbaarheid en kleur enz. pakt het naar mijn idee allemaal aardig hetzelfde uit.

In origine lees ik dat de echte saindoux gemaakt wordt van twee stroken vet inderdaad uit de buurt van de nieren en nog niets wat ik niet kan vertalen. Maar de varkens zijn hier dik, vet. Dus worden er voor de speklappen toch een flinke strook afgesneden en heb je verder ook afval vet van rond andere delen van het varken. Als je wat Franse websites van saindoux bekijkt zie je verschillende soorten spek op de foto`s. Ik zal het aan de boer vragen.

Voor de smeerwortelzalf: je kunt de smeerwortel ook laten trekken in bv bio-kokosolie (keuze 2 wat mij betreft) of vaseline.

Even off topic:

Onder buikvet worden twee soorten vet verstaan:

het vet onder de buikhuid en tussen de buikspieren,

en het vet in de buikholte: tegen het buikvlies, in het darmscheil en rond de organen.

Dat laatste vet is zachter en papperiger dan spekvet.

OK. maar dat is misschien niet allemaal te smelten voor de saindoux. Ik kom er nog op terug als ik de boer heb gesproken die voor mij de saindoux maakt.

OT: Het potje met vet had 21 uur au bain marie in het wate gestaan. Nu heb ik het gezeefd..er blijft maar weinig over,een half pestopotje heldere en een bodempje troebel vet. Maar als ik het nog ga mengen met bijenwas wordt het meer. En de lading brokjes smeerwortel die over zijn gebleven gebruik ik vandaag en morgen toch nog voor een kompres.

De smeerwortel op jenever begint goed te verslijmen. 3 weken trekken heb ik begrepen, het staat er nu anderhalf. Zo ziet het er uit:( ik had deze wortels niet geschild trouwens..die in het vet wel)

Alleen het bovenste laagje:

Het geheel met stukjes en brokjes:

Ik las trouwens ergens iets over varkensvet. dat het echt een van de beste ingrediënten is voor eigengemaakte zalf. ( wel teksten uit de tijd dat we nog weinig toegang hadden tot kokosolie.)

Wel en gehoord van Adeps Suillus stabilisatus? Dat schijn gestoomd varkesvet te zijn ( dus niet dat uitgebakken vet)

Ik moet zeggen dat mijn saindoux met smeerwortel echt heel fijn werkt, trekt fijn de huid in en is zacht, geurloos en prettig om mee te werken.

Ik heb nu de tweede lading smeerwortel in potten zitten, als deze klaar is ga ik er arnica, hennep en wilgenbasttinctuur bijvoegen ( behalve de arnica van eigen tuin). In een van de potten voeg ik ook nog wat kruiden toe die ik persoonlijk graag in een zalfje heb zitten

Even hier bijhouden wat ik tot nu toe gedaan heb met de tweede smeerwortel. Geoogst 5 oktober.

Gewassen en in stukken gebroken om alle aarde eraf te krijgen. Zeer fijn gesneden. Van de helft ongeveer een groot deel van de bruine huid eraf geschraapt/geschild.

In twee weckpotten gedaan ( 1 met geschraapte wortel "schoon"en eentje "vuil") met in iedere pot iets van 2/2,5 dl saindoux.

1e dag 4 uur verwarmd au bain marie

2e dag 3 uur ""

3e dag 3 uur "" in de vuile pot bijgevoegd 1 kaneelstok

4e dag 3 uur in de vuile pot nog bijgevoegd 1 tak gedroogde salie en 1 tak gedroogde rozemarijn

4e dag & In de schone pot nog bijgevoegd een heel potje smeerwortel op jenever, zie boven.

5e dag : 1 uur verwarmd + schone pot gezeefd, twee potjes

5e dag vuile pot toegevoegd: 1 eetlepel wilg tinctuur, 1 eetlepel henneptinctuur beide van eigen tuin en 1 theelepel arnicatinctuur (apotheek) verder 1 theelepel gemalen laurier ( eigen tuin)

Met dit alles nog 1 uur goed verwarm tot 80 graden. Gezeefd, 3 potjes.

Tijd om weer smeerwortelzalf te maken die uit ‘17 en ‘18 zijn bijna opgesmeerd. Omdat er nog veel groen blad aanwezig is heb ik het zo n beetje half om half gedaan, de helft schoongeborstelde maar niet geschilde wortels in schijfjes en de andere helft fijngesneden fris groen blad. Ik heb 4 potten au bain Marie staan, een met kokosboter , een met amandelolie en twee met varkensvet oftewel saindoux.

Opvallend genoeg heeft slechts een van de vier Poolse producten winkels hier in de regio Smalec. Was in een jaar tijd wel verdubbeld in prijs van 29 naar iets van 60 cent per 200 gram, ruikt en smaakt duidelijk naar varkensvlees dus minder geschikt voor kipschnitsel, maar ja uitgebakken kippevet is retail nergens te krijgen, ook het vrij neutraal smakende Ossewit is uit de winkels hier verdwenen.

Lijkt wel wat op het woord Schmaltz in het Duits/Oostenrijks, kortom reusel. Al wordt het in US vooral uit Jiddisch gebruikt voor kippen/ganzenvet.

Vandaag 5e dag, zeven.

Lekkere plakzooi dat is ook de bedoeling natuurlijk.

Hier even vermelden wat ik vandaag bij de smeerwortel voeg die ik op varkensvet - saindoux - heb laten trekken. Ik heb het nu enkele weken laten rusten. Het gezeefde vet is de pot is ongeveer 3 deciliter en staat nu weer au bain Marie op de kachel.

Toegevoegd:

2 eetlepels Salix tinctuur eigen tuin

1 eetlepel arnicadruppels apotheek

1 eetlepel arnicaolie apotheek

2 eetlepels smeerworteltictuur eigen tuin

5 pipetjes vol thee (hc) eigen tuin

Dit laat ik een uurtje ABM op de kachel staan om de alcohol te laten verdampen en dan kijken of ik het wat steviger smeerbaar kan krijgen met bijenwas.

Wederom staat er een smeerwortelwortel te trekken. De smeerwortel komt uit de tuin van @Arja het varkensvet is van @Jorieke123 er staat 2023 op het potje. Ik vind het wat korrelig, de Franse die ik altijd had is wat gladder. Nu het gesmolten is zie je er niets van. 
Ik verwarm de potjes nu even goed door Au Bain Marie en dan komen er morgen andere kruiden bij.

In de linker pot is het ongeschilde wortel, rechts is de schone pot. 

Drie dagen achter elkaar iedere dag een uurtje verwarmd en met als toevoeging op de tweede dag een blad verse laurier, een tak rozemarijn, een half stokje kaneel en een eetlepel gedroogde salie. O en een topje buitenwiet. Alles pér pot! 

Vandaag de laatste dag verwarmen. Toevoeging per pot:

1 eetlepel smeerworteltictuur 

1 eetlepel arnicaolie

2 druppels tea tree olie

2 druppels rozemarijnolie.

Een uurtje verwarmen totdat ik denk dat het goed is🤷🏼‍♀️( bv de alcohol vd tinctuur is verdampt) 

Dan zolang het warm is het geheel zeven. 
 

Straks na het zeven en wat afkoelen( maar nog vloeibaar)  het geheel te besnuffelen of er nog etherische olie bij moet( ruikt het nog naar varkensvet? Meestal valt het wel mee doordat de rozemarijn en de kaneel al mee heeft getrokken) daarna is de bereiding klaar en kan in de koele en donkere kast wachten tot ik er zalf van ga maken met bijenwas. 
 

Fotos van de tweede dag: