Tomaten: (half)winterzaaiexperiment

Vorig jaar heb ik voor het eerst gewinterzaaid en dat was een succes.

Effe heel kort wat winterzaaien is:

Je zaait tijdens de winter in transparante bakken (vaak grote plastic flessen die hier voor gedestilleerd water, fruitsap, water, ... verkocht worden). Die bakken hebben onderaan gaatjes voor afwatering en je haalt de dop er af zodat er wat regen/sneeuw inkan. Ze dienen als mini serretjes of cloches: je planten staan beschut tegen de wind en het warmt er sneller op. De zaden ontkiemen pas wanneer het warmer wordt.

Voordeel tgo binnen voorzaaien: je hoeft je planten niet af te harden want ze zijn al gewend aan kou en zonlicht.

Dat winterzaaien lukt met planten die tegen wat kou kunnen (kolen, mosterdblad, lathyrus, erwten, sla, koriander) zal niet verbazen. Maar op Amerikaanse fora zaaien mensen enthousiast (en met succes) tomaten in de winter.

In ons klimaat tomaten winterzaaien zou wellicht een tegenvaller zijn. In mijn tuin zie ik spontane tomatenzaailingen in juni. Die zijn gegroeid uit de compost die ik aanbracht. Maar zo'n plant kan pas erg laat vruchten dragen (oktober?). Ok, in zo'n fles kiemen ze wellicht wat sneller, maar zeker niet aan maart. En als ze pas in mei aan de groei gaan ben ik toch beter af met mijn binnen opgekweekte tomaten.

Maar het voordeel van het gemak lonkte. Binnen geen halve plantage aan tomaten. Maar voldoende ruimte voor paprika's en pepers die echt wel warmte en een lang seizoen nodig hebben.

Dus was mijn plan: ik laat de tomaten binnen ontkiemen maar eens gekiemd gaan ze naar buiten. Enige uitzondering: bij vorst mogen ze naar binnen.

25 januari:

We hebben nog geen vorst gehad. Mijn gok was dat het deze winter niet zou vriezen en ik dus niet met tomatenplanten moest zeulen.

Ik probeerde niks te verwachten. Stelde me in op de idee dat plant na plant zou doodgaan. En het al een succes zou zijn moest eentje sterk genoeg zijn om de winter te doorstaan. En dat die stoere plant zijn zaadjes volgend jaar dan opnieuw ge'half'winterzaaid zouden worden.

Gezien ik dacht dat alles dood ging gaan zaaide ik dik. Van zaden waar ik er veel van had gingen er 9 in een P9-potje. Van andere, waar ik dan vooral selecteerde op vroege soorten, waren het er 2 of 3.

Ik zaaide trouwens in pure compost. Bij een experiment is het geen goed idee twee variabelen aan te houden, maar ik wou niet een hoop dure potgrond opofferen aan een experiment dat toch zou mislukken.

Deze soorten kwamen er in:

Kerstomaten (stam): Barry’s crazy cherry, Honingtomaat F8 ,Rose Quartz multiflora, Snow white, Sunrise Bumble Bee

Cocktail (stam): Green Tiger

Groter dan cocktail (stam): Bloody butcher, Early cascade, Matina, Bruine anonieme (lijkt of Large Barred boar), Liguria, Mat-Su Express, Solar Flare

Bestomaat (struik): Sweet pea currant

Kerstomaten (struik): Alaskan Fancy, Jagodka, Tomatito de Jalapa

Groter dan cocktail (struik): Early Annie, Early Wonder pink, Marmande, Sasha’s Altai, Stupice, Yorkbec

10 februari:

Eens meer dan de helft van de zaden per potje gekiemd waren gingen ze naar buiten. Niet in een fles maar in zo'n mini kweekkasje. Ik heb trouwens wat slakken uit de compost moeten vissen. Dat is dan weer het nadeel tgo potgrond.

Het vriest. Elke nacht maar ook enkele dagen kennen we vorst overdag. Ik zet ze overdag toch buiten in de zon. In hun serretje zal het niet vriezen.

22 februari:

Ik heb er nog enkele bijgezaaid: (2e lading)

Mat-Su Express, Matt's Wild cherry, Pravda, Sophie's Choice, Arctic Rose.

Ik vermoed dat dit te laat zal zijn, maar we zien wel.

De plantjes van januari gaan elke avond naar binnen en staan overdag buiten.

7 maart :

De grootste plantjes zitten met hun blaadjes al tegen de bovenkant van het kasje. Ik haal ze uit het kasje en bescherm ze met een grote plastic bak. De vorst is intussen afgelopen en dus kunnen ze (oef!) buiten blijven. Twee weken lang de plantjes elke avond binnen nemen was niet wat ik in gedachten had bij het experiment maar zo is het nu eenmaal.

(geen idee waarom mijn fototoestel van groen geel maakt. Mijn plantjes zien er beter uit dan op foto )

12 maart:

Nu gaan de plantjes van de tweede lading naar buiten.

20 maart :

Het vriest sinds enkele dagen weer ‘s nachts. Ik zet de planten ’s avonds dus weer binnen en overdag staan ze onder hun grote plastic bak. Ik heb geen zin meer om ze telkens tot achterin de tuin te brengen. Dus staan ze overdag op het terras, in de schaduw. Niet ideeal maar ik ben te lui. Vannacht is de laatste keer dat ze opnieuw naar binnen gaan. Hopelijk komt er daarna weer geen vorstperiode

De eerst gezaaide planten zijn erg mooi en gezond. Ze zijn voor hun 2 maand erg klein maar wel veel groter dan de tweede lading die op 2 maand nog maar net aan het beginnen is aan zijn eerste echte blaadjes. Alles gaat dus heel traag maar veel en veel beter dan mijn verwachting. Niks sterft.

Ik zal ze wel eens uit elkaar moeten halen of enkele plantjes afknippen. Maar ik kan het niet over mijn hart krijgen.

Als dit experiment een succes is (= ze zijn midden mei even groot als mijn planten binnen en ze zijn niet later of minder vruchtbaar) dan zaai ik volgend jaar alles buiten. Dan kan ik binnen meer ruimte geven aan pepers en paprika’s.

Opmerkelijk resultaat .

Ik ben benieuwd naar resultaten die hierop gaan volgen (eerste en totale oogst)

Ik had eigenlijk ook wat gedrongere planten verwacht . vermoed dat het wel snel opwarmt in zo een kweekkastje als de zon er op zit en uren daglicht beperkt .

Was er in de kastjes een verschil te zien tussen kieming en oreentatie . Ik heb 14 dagen geleden sla en zo gezaaid in serre . In een bato bakken rek ,orientatie W-O een 30 cm van de noorden kant van de serre . Meesten 3 rijtjes en bij allen was duidelijk de zuiderlijke rij vroeger aan het kiemen dan de noordelijke rij . Wat ik zeer opmerkelijk vond .puur die relatieve kleine grondoppervlakte dat aan de ene kant opgewarmd word doordat de zon er op zit en andere kant meeste koudestraling krijgt door korte afstand met het glas .

Ik doe eigenlijk ook wat te weinig testen zoals jij dit testje . Heb verschillende bakken sla gezaaid allen 1 soort per bak . inplaats van 1 soort per rijtje in 3 bakken . Vorige week vrijdag alles binnen gezet in verwarmingshok omdat ik vreesde dat kiemplantjes de vorst slecht zouden verdragen in de nacht en tijdens de dag voorspelde ze overtrokken weer dus geen opwarming die een buffer vormde zodat het iets warmer bleef in de serre . Had ik de soorten gespreid in de bakken had ik als test een deel in de serre kunnen laten staan . Mislukte het dan was een zaaisel van 1 soort niet volledig om seep .

Maar ga het verloop zeker volgen .

Qua kieming, ze zijn allemaal binnen gekiemd. Er zat natuurlijk wel een verschil in de kieming maar dat ligt in mijn geval aan de ouderdom van het zaad. Ze zijn pas buiten gegaan wanneer meer dan de helft van de zaadjes gekiemd waren. Enkele zijn dus later gekiemd (wanneer ze de dagen buiten doorbrachten) maar dat zal wellicht tijdens een warmere nacht binnen geweest zijn.

Je hebt gelijk qua hoeveelheid licht. Begin februari hadden ze maar een uurtje zonlicht. Mijn tuin ligt tussen hoge gebouwen en is gericht op het noorden. Tussen (ik denk) eind november en begin februari is er geen zon in de tuin. Ik heb de bak helemaal achteraan gezet waar het meeste zon is maar dat is nog steeds minimaal. Intussen hebben ze enkele uren zon.

Er is een groot verschil tussen de stamtomaten die langer en gerekter zijn en de tomatito en de bestomaat. Zij zijn erg gedrongen. Dat was wel te verwachten gezien het kruipende soorten zijn.

Zeer interessant Ann! Ik volg zeker mee. Ik denk dat veel moestuinders hopen dat dit experiment lukt, want dan hebben we meer plaats binnen

26 maart:

Onder die plastic 'kap' wordt het warm, te warm. Ik zet de plastic doos op zijn goede kant en laat het deksel op een kier ter verluchting.

Explosie aan groei. Ze zien er goed uit. Maar ik heb ze nog niet uitgedund, noch verpot.

Het grote verschil met grote delen van de VS is de instraling, dat ontbreekt hier in najaar, winter en is ook minder dan in de genoemde succes voorbeelden. In Colorado hebben ze een dubbele folie tunnel en dan blazen ze er een laagje licht tussen ter isolatie. Dan brengt de zon het van vorst buiten naar 15 graden plus binnen, staat een videootje van op youtube, ergens. In Nederland betekent een koude kas ook echt een koude kas, -4 naar -2, misschien -1, misschien vorstvrij met stegdoppel dak.

Waarom moet die dop eraf, ik denk niet dat er veel water inkomt, eerder dat het verdamping toelaat? Bij volle grond winterzaai komt dat vocht gewoon via de grond.

Dit kun je met heel veel planten doen en je hard hiermee direct je planten goed af, maar het is wel arbeidsintensief tijdens vorstperiodes. Ik heb mijn tomaten pas gezaaid en ze hebben ook al de eerste echte bladeren (eind maart). Dat gezegd, dit lijkt mij wel duurzamer, hoewel je wel 's ochtends en 's avonds de tijd moet hebben om ze buiten te zetten en naar binnen te halen. Ik ben wel benieuwd of ze eerder dragen, omdat de planten wel al ouder zijn (dat ze minder hoog worden en eerder gaan bloeien).

Je planten zien er mooi en gezond uit.

Ja daar ben ik ook heel benieuwd naar, of je zo de oogst vervroegt.

Ik ook. Ik ben ook benieuwd of het een vroegere oogst is maar zelfs als dat niet het geval is maakt het voor mij niks uit. Ik vind het veel fijner zo. Even werk bij een vorstperiode maar voor de rest geen omkijken naar. En geen woud aan planten onder het zolderraam (wat nu wel het geval is want heb voor de zekerheid een hoop tomaten binnen opgekweekt).

Ik ben zo verrast dat ze dit overleefd hebben.

Wat me nu al opvalt is hetvolgende : Siberische / Alaska varianten zijn zeker niet groter dan de 'gewone' soorten. Ik had echter verwacht dat die sneller zouden groeien.

Wanneer ze verpot zijn neem ik eens enkele foto's om de soorten onderling te kunnen vergelijken.

Ivm de tweede zaai. Die plantjes zijn echt nog heel klein.

Het zou kunnen dat je planten kleiner blijven, omdat de kou voor steviger weefsel (minder gestrekt) gezorgd heeft.

Het is nu interessant om te zien of ze bij warm weer ineens wel meer zacht weefsel gaan vormen en hoe snel de plant denkt. Ik moet gaan bloeien.

Denk je dat dat ook bij een indeterminate uitmaakt? Gezien die maar blijven doorgroeien tot vorst/ziekte.

Er zitten ook enkele determinates bij.

... Tromgeroffel...

De eerste bloemetjes staan open! Bij mijn binnen gezaaide nog niks te zien.

Hoe hoog zijn ze nu de winterzaai en klassieke gezaaide planten ?

Die van de eerste lading zijn even groot als de binnen gezaaide. De tweede lading was te laat naar mijn zin. Die planten zijn kleiner. Ik weet wel dat ze snel kunnen groeien maar toch plant in liever grotere planten uit.

Hier twee keer Mat-Su Express, een buiten tomaat en een binnen. Het is de enige soort waar ik twee exemplaren van zal zetten. Puur om ze met elkaar te kunnen vergelijken.

De eerste gewinterzaaide tomatenbloem staat open: Sasha's Altai

De andere planten staan ongeveer gelijk met de binnen gezaaide, ttz bloemknoppen maar nog geen geopende bloemen.

Je loopt ver voor op mij, hoewel niet alle tomatenbloemen daadwerkelijk direct tot tomaatvorming overgaan. Mijn planten zijn net uitgeplant en staan er nog klein bij. Ik loop dus gauw 1 maand achter.

Volgend jaar nadenken of ik ze ook voorzaai in de koude kas (die ik bij strenge vorst bij warm).

Als je nu al snel vruchten krijgt en de vruchten gaan snel afrijpen, dan loont het zich zeker, want een maand verschil kan het verschil beteken tussen veel of weinig schade van phytophtora.

Als een plant veel stress ervaart dan kan dat bij sommige soorten en ik denk bij tomaten wel tot een snellere bloei en vruchtzetting leiden. Dat gezegd als de stress ineens wegvalt dan kan de plant ook weer in het gewone ritme terechtkomen. Een maand verschil kun je in ieder geval gemakkelijk inhalen, maar jij bent wel veel eerder begonnen. Dat gezegd je kon tomatenplanten vrij vroeg en al heel groot kopen en die hadden ook al knoppen. Ik merk dat tomaten soms ontzettend groot willen worden voordat er bloemen aan komen.

Ik heb tot nu toe nog niet echt last gehad van phytophthora. Een wonder misschien gezien ik gewoon in open lucht teelt, met veel schaduw en weinig wind. Drie negatieve factoren. Dus wellicht veel geluk.

Vroeger vruchten vind ik sowieso leuk. Maar ik wou gewoon zien of het kan. Kunnen tomatenplanten wel groeien bij zo'n koude temperaturen? En dat lijkt geslaagd te zijn. Dus wil ik het volgend jaar met meer soorten proberen.

Sowieso kweek ik ze niet meer in pure compost. Dat droogt te veel uit. Dan absorbeert het niet en dan, wanneer het wel water opneemt, blijft het te lang nat. Ofwel 40% compost, 60% kokosvezels ofwel gewone potgrond.

Ik had veel te veel planten. Dus heb ik er heel wat op de compost gekieperd. Maar die willen niet dood...

Ik heb tot nu toe nog niet echt last gehad van phytophthora. Een wonder misschien gezien ik gewoon in open lucht teelt, met veel schaduw en weinig wind. Drie negatieve factoren. Dus wellicht veel geluk.

Ik weet niet waar je juist in Brussel woont maar mij lijkt de kans rieel dat de dichtste tomaten of aardappelen met de plaag wel eens op een behoorlijke afstand zou kunnen staan . Dat de planten nog eens afgeschermd sta tussen hoge muren (wat je eerder hier ergens schreef dacht ik ).

Ik dacht dat de plaag zich verspreide ondermeer door de wind , daarom dat als er 1persoon de plaag heeft op een moestuincomplex dat de rest al heel snel volgen. Door de mindere omstandigheden zijn u planten misschien wel iets gevoeliger als de ziektekiemen komen aanwaaien , maar zolang deze niet komen aanwaaien?

Op de foto met de bloem vind ik deze bloem wel erg groot tegenover de plant (stengel) hoe groot is deze plant?