Alles dat geplaatst werd door permanatuurtuin
-
Update voedselbos Beek
We schieten lekker op. We hebben inmiddels 27 rijen aardappels (6 meter per rij), 96 m erwten, 15 meter spinazie, diverse rijen wortels, diverse rijen pastinaken, 1 rij witte lupine, 1 rij schorseneer, 1 rij haverwortel, 1 rij wortelpeterselie, 2 rijen tuinbonen (moet nog ongeveer 4 rijen planten), diverse rijen uiten/sjalotten/knoflook en 2 rijen sugarsnaps (moet nog een paar rijen planten). Ik heb nog veel zaailingen om in de komende tijd uit te planten (bloemkolen, prei, diverse sluitkolen, paar rassen bieten, sla, bladkolen, spruiten, rapen, andijvie, venkelknol...). Ik moet ook mijn tomaten, paprika's... gaat overplanten. Ik kweek de erwten en spinazie tussen de aardappels in, omdat deze goed gecombineerd kunnen worden. Ze drukken elkaar niet weg en de spinazie en erwten zijn geoogst voordat de aardappels te groot zijn. De aardappels heb ik in heuveltjes gezet, omdat de grond dan lekker warm en iets droger om ze heen is. Ik hoop dat ik de heuveltjes groot genoeg gemaakt heb, maar in ieder geval kan ik een redelijk resultaat per rij verwachten. Als mocht blijken dat de aardappels te snel de tij uitgroeien, dan gooi ik tussen de rij stro, zodat de zon de aardappels niet bereikt. Dan worden de aardappels ook in de stro gevormd (dat deed een mevrouw van 95 in Frankrijk ook). De schermbloemigen (wortels, pastinaak en wortelpeterselie heb ik gecombineerd met de uien, zodat ik hopelijk de wortelvlieg in de wortels en de uienvlieg in de uien misloop. Tot nu toe heb ik vrijwel geen schade aan de groenten door vraat. Ik hoop dat dit zo blijft. Verder schiet ik nu goed op met het varkenshok. We zijn nu rondom een gedeelte van de 1000 liter vaten een aarde muur aan het maken, zodat ze geïsoleerder zitten en het mooier vanaf ons zichtveld eruit ziet. Verder kunnen er planten op de aarde muur geplant worden. Ik ben onder andere aan tijm aan het denken, omdat de muur droog en warm zal zijn. Gelukkig lijken de meeste planten goed te gaan. Alles begint uit te lopen en gelukkig krijg ik hopelijk nog wat amandelen, perziken, abrikozen, pluots en honingbessen.
-
Twijfels clematis - klimhortensia
Het ligt wel aan de lichtbehoefte van de clematis, want ze krijgen bij weinig licht vaak een slungelig uiterlijk. Ik vind dan meestal een klimhortensia mooier, maar je kunt ze ook gewoon allebei zetten. De Clematis groeit dan gewoon door de klimhortensia heen en je hebt dan twee keer een bloei.
-
Wat heb je net gezaaid/geplant? (Seizoen 2016)
Het zaad was van 2014, dus wie weet. Als het opkomt is het leuk. Gelukkig lijkt alles tot nu toe redelijk te kiemen. Ik ga wel hier en daar wat bij zaaien, waar ik nu al zie dat ik waarschijnlijk anders geen kiemlingen in de potjes ga krijgen.
-
Welke groenten in verticale moestuin?
Als je verticaal wilt tuinieren zou ik een druipsysteem adviseren, want het is moeilijk watergeven en de grond droogt veels te snel uit. Zeker in de zomer! In bakken moet je minimaal voor 60 liter per pot gaan, omdat ze anders ook te snel uitdrogen. Het is moeilijk om er een leuke oogst vanaf te halen. Je kunt ook voor vetplanten gaan, hoewel zelfs deze planten het risico lopen om te verdrogen. Als je geen druipsysteem gebruikt moet je minimaal één keer per dag watergeven en persoonlijk zou ik adviseren om 2 keer per dag kort water te geven. Als het eenmaal droog is krijg je het bijna niet meer nat.
-
bieten zaaien
Ik gebruik Jiffy® Potjes Jiffy-7 (44mm) 1000 stuks, dan kom je op ongeveer 9 cent per potje uit. Wat eigenlijk geen geld is voor een stevig gevuld potje om in te zaaien. Als ik zaaigrond koop ben ik volgensmij duurder uit, want echt veel grond zit er nooit in en tuingrond is te voedselrijk. Potgrond gebruik ik nooit.
-
Wat heb je net gezaaid/geplant? (Seizoen 2016)
Ik heb in januari veel tuinbonen gezaaid. Deze heb ik drie weken terug allemaal uitgeplant. Twee weken terug heb ik een tweede lading gezaaid, maar deze moeten nog opkomen. Ik zaai deze altijd voor in een bak omdat ik veel kiemlingen nodig heb en ik niet iedere boon apart kan zaaien. Twee weken terug heb ik ook alle tomaten, paprika's, pepers en aubergine's gezaaid. Deze heb ik in de huiskamer bij het raam gezaaid. Ik had al eerder paprika's en pepers gezaaid, maar hier heb ik alleen maar 3 goede plantjes van over gehouden. Deze ga ik deze week overpotten. Verder heb ik drie weken terug de eerste erwten en peulen gezaaid. Deze doe ik ook altijd in bakken, waaruit ik ze later in de vollegrond kan overplanten. Ik heb één bak in de serre (15 graden) en één in de koude kas gezet. De planten in de serre liggen ongeveer één week voor. Twee weken terug heb erwten/peulen ik in een cementkuip buiten gezaaid en vorige week nog een erwtenras in de vollegrond. Vorige week heb ik ook sugarsnaps (heerlijk ras) in de koude kas in de vollegrond en in potjes gezaaid. Ik vind het zaad zo waardevol dat ik er wel wat meer geld aan uit wil geven. Verder heb ik in de koude kas drie weken terug spitskolen, prei, bloemkool alpha en sla gezaaid. Deze plantjes komen nu langzaam op. Twee weken terug heb ik ook knolselderij en koolrabi erbij gezaaid. Vorige week heb ik twee soorten bieten in potjes gezaaid. In de vollegrond heb ik twee weken terug wortels, wortelpeterselie, pastinaak, aardbeimelde, radijs (was wel oud zaad / wordt dus waarschijnlijk niks) en prei gezaaid. Verder heb ik toen alle plantuitjes, sjalotten en knoflook geplant. Vorige week heb ik nog twee rijen van 6 meter pastinaken erbij gezaaid. Dit weekend wil ik graag alle aardappels gaan planten, nog wat sjalotten aanplanten, bieten in de vollegrond zaaien, sla erbij zaaien... Als het mij lukt om alle aardappels te planten (zijn nogal wat kilo's en ik moet daarvoor eerst weer spitten dan kan ik nog veel in de koude kas erbij zaaien omdat ik de aardappels op een grote plaat heb liggen waarop ik potjes kan zetten. Ze hebben veel knoppen gemaakt.
-
frezen, spitten of niets doen?
Ik ben ook geen echte voorstander van spitten en vooral omdat je snel de wormen dood. Toch heb ik dit jaar ervoor gekozen om stukje beetje bij beetje te spitten. Hierdoor wordt niet alles in één keer gedaan (ik zit op löss / lijkt op klei). Ik moet langzaam aan 700m2 moestuin omspitten. De stukken met bladgroenten spit ik heel ondiep en de stukken met wortelgroenten 1 steek diep met een mestvork. Op deze manier dood ik niet alles. verder wil ik niet alle oppervlakkige grond in de grond werken, zodat het bodemleven in de bovenste laag gewoon aanwezig blijft. Voor veel groenten heb je mineralisatie nodig om tot goede groenten te komen en verder moet de grond bacteriedominant zijn, wat gemakkelijker is wanneer je de grond roert. Vorig najaar was het hele perceel nog weiland en ik heb in het najaar over het hele terrein worteldoek gelegd. Gelukkig is het meeste gras dood. Dit jaar zal nog een rommeljaar worden, omdat helaas niet al het gras dood is en er vast en zeker nog stukken enigszins zullen herstellen. Ik ga het organisch stof gehalte van de bodem ook langzaamaan verhogen. In het voedselbos doe ik natuurlijk niks spitten hier laat ik langzaam aan andere kruidachtige de grassen hier en daar weg concurreren. Verder wil ik de stukken niet meer dan 1-2 keer per jaar met een zeis maaien.
-
Lonicera caerulea (Honingbes)
Ik heb vorig jaar de eerste keer een goede oogst gehad, maar ik heb op dit moment diverse planten in bloei staan en het is dus nog maar afwachten wat ik dit jaar krijg. Ik heb helaas nog geen hele hoge struiken. De grootste struiken zijn rond de 1 meter. Persoonlijk vind ik niet dat de struiken echt veel produceren, maar ik kan pech gehad hebben tot nu toe. Verder groeien ze inderdaad langzaam, maar het valt mij op dat hoe ouder de planten worden hoe sneller ze gaan groeien. Verder heb ik in mijn andere tuin diverse struiken gehad die aangevreten werden door woelmuizen. Je kunt overigens de planten redelijk gemakkelijk stekken, hoewel ze lang nodig hebben voordat ze echt gaan groeien. Duet 2st Blauwe honingbes tot 1,2 m hoog. Rijpt medio mei met tot 2,5 cm eivormig uitgerekte blauwe bessen DOTSCH VELIKANA® 2st Nieuwe Russische soort Leningradsky Velikan 1st De bekendste Russische soort Fialka 1st Vers of verwerkt Meer productie Morena 2st Vers of verwerkt Meer productie Nimfa 1st Blauwe honingbes tot 1,5 m hoog. Rijpt medio mei met tot 2,5 cm eivormig uitgerekte blauwe bessen. Productief ras. Honey Bee 1st A very tall honeyberry producing large elongated fruit. A fairly tart taste with good flavor and depth useful in prepared fruit dishes, jams, wine, and perhaps dried. A great, mildew resistant pollinator of other early honeyberries. Sinoglaska 1st Vrij grote tot grote vruchten Directe consumptie geschikt Goed ras VOSTORG® 2st Nieuwe Russische soort (2012) Wojtek 2st Zeer vroeg rijp Hoge productie 1,5 m hoog Ik weet niet of ze veel gaan dragen, maar ik hoop het wel. Ze zijn in ieder geval heel lekker, hoewel je wel veel concurrentie met vogels hebt.
-
aardappelen voorkiemen: veranda of krantenpapier
Ik wordt gelukkiger van de optie zon, omdat de lange scheuten kwetsbaar zijn en je meerdere scheutjes wilt (dan krijg je een grotere oogst).
-
Een boel compost
Je hebt zo te zien hele slechte grond. Ik zou de compostlaag nogeens 10-20 cm extra dik maken (je zou champost kunnen gebruiken / goedkoop) en dan door het zand mengen. Je kunt er ook bentoniet (goedkoopste kattenbak korrels) doorheen mengen. Veel succes.
-
Marnix13's seizoen
Je hebt de frambozen veels te laag afgesnoeid. Ik snoei de herfst frambozen tot 1-1,2 meter hoog af, zodat ze in juni veel frambozen dragen. De tweede keer dragen ze natuurlijk in het najaar. De oude takken die de knip je in de zomer ertussen uit.
-
Probleem met passieflora
Dat is Passiflora caerulea die inderdaad geen gevulde vruchten krijgt. Er schijnt een eetbare cultivar te zijn, maar die schijnt ook niet echt de moeite waard te zijn. Dit is Passiflora edulis die overigens net zo groot kan worden. Deze heeft hele lekkere vruchten. Ik ga dit jaar ook Passiflora mollissima zaaien (kan ook een aantal graden vorst verdragen) en krijg als het goed is ook een plant bezorgd. Ik ga ook Passiflora foetida zaaien (krijgt hele kleine / 2-3 cm grote eetbare vruchten). Bij het raam in de woonkamer (is er meestal rond de 19 graden) heb ik Passiflora ligularis staan. Ik vind de vruchten van deze soort echt waanzinnig en ze zijn helaas maar zelden te koop. Ik denk alleen niet dat ik de planten ooit in bloei krijg (dan gooi ik ze natuurlijk weer weg). De planten zijn in ieder geval nu rond de 50 cm.
-
Moestuinhanden :-(
Als mijn handen heel ruw zijn smeer ik ze in met sint-janskruidolie (maken we zelf / neemt met name de pijn weg van alle wondjes)). Maar ook zonder deze olie heb ik meestal na 2-3 dagen alweer redelijk gladde handen. Je went eraan. Ik werk niet graag met handschoenen, maar als je ruw werk met je handen moet doen dan kun je ze het beste wel dragen.
-
Welke boon is dit?
Ik zou zeggen kievietsboon. Het is in ieder geval een droogboon.
-
Probleem met passieflora
Ik heb 2 planten ieder in een aparte 65 liter ton gevuld met tuingrond. De tonnen staan in een wasmachine bak, zodat hier het teveel aan water in kan lopen. De planten klimmen langs twee ramen en zijn nu rond de 3-4 meter lang. Uiteindelijk kunnen ze rond de 8-9 vierkante meter glas bedekken. In de nachten wordt het kouder in de ruimte, wat volgens bronnen nodig is om de planten aan het bloeien te krijgen. Ik wacht het voorlopig nog gewoon af. Per plant moet ik uiteindelijk rekening kunnen houden met maximaal 20-30 vruchten per jaar. Zodra de kas op het weiland af is die 2 meter diep is wil ik ook passievruchten in de kas proberen (deze zou vorstvrij moeten zijn vanwege de diepte), omdat ze het redelijk koud kunnen hebben in de winter. De plant groeit gemakkelijk je hele raam onder. Misschien dat je de plant ook klein kunt houden en toch vruchten krijgt.
-
Gluten- en lactosevrij gebak
Dat zijn extreem veel allergieën. Dan kun je eigenlijk vrijwel niks meer eten en moet je in ieder geval alles vanaf de basis doen. Hoe allergieën ontstaan, voorkomen en verholpen kunnen worden is een hele andere materie, waar ik niet goed genoeg ingelezen ben. Het houden van dieren vanaf jonge leeftijd is in ieder geval heel goed (stof van runderen... / schijnt allergie vorming tegen te gaan). Als je van niks te veel eet dan kun je er heel oud mee worden. En een mens kan veel gif verdragen. Ik denk dat natuurvolkeren juist een mooie inspiratiebron zijn, daarbij worden deze mensen om hele andere redenen minder oud. Ik vind het leuk om mij te verdiepen in tegenstellingen. De natuurvolkeren zijn een mooie tegenstelling met onze manier van leven en ik denk dat we veel van hun kunnen leren. Daarnaast moeten wij toch onze levensstijl gaan veranderen, zodat we de opwarming en verzuring van de aarde hopelijk nog op tijd kunnen afremmen. Natuurlijk zijn we al voor een groot deel te laat, maar misschien kunnen we voorkomen dat nog heel veel soorten uitsterven en dat wij het als soort overleven in de komende 100-1000 jaar. Uit de onderzoeken die ik gelezen heb hebben met name grassen deze beschermingsvormen. Andere planten bezitten looistoffen, bitterstoffen... die met de juiste mate niet schadelijk zijn.
-
Probleem met passieflora
Ik heb planten van twee jaar oud staan en hopelijk gaan ze dit jaar bloeien en vrucht dragen. Als je vruchten wilt krijgen moet de plant hoe dan ook in een grotere pot komen. Ik kweek ze jaarrond in de serre. In de winter is het er rond de 10-15 graden. De planten vertonen nu dezelfde stress die bij jou te zien is. Ik zou mij er zelf niet zo druk over maken. De plant maakt zich misschien klaar voor de zomer. Ik verwacht in ieder geval dat ze zich straks over 1-2 maanden weer zullen herstellen.
-
Gluten- en lactosevrij gebak
Toch zijn er veel natuurvolken die geheel zonder granen leven en wij zijn genetisch nog precies hetzelfde. Het ligt aan de studies die je leest of het wel of niet gezond is. De meeste studies vind ikzelf echter niet echt betrouwbaar, omdat ze gedaan worden met belangenverstrengelingen. Ik geloof niet dat je gluten op kunt nemen gezien dat ze onoplosbaar in water zijn. Overigens betekent dit niet dat ze niet voordat ze afgebroken zijn nog schade kunnen aanbrengen. Verder zijn de vezels van granen (komt ook uit diverse onderzoeken) juist ongezond. Wit brood schijnt gezonder te zijn dan bruin brood. In de vezels van granen leven namelijk symbiotische schimmels die de zaden beschermen tegen herbivoren. Dat is ook logisch en vrijwel alle planten hebben deze bescherming. In de bladeren van grassen leven in de huidmondjes ook schimmels die ze beschermen tegen grazers. Hoe dan ook ik eet wel granen met gluten, maar zo min mogelijk. Ik denk dat veel mensen in verhouding ook veel granen eten, waardoor er sneller intolerantie kan ontstaan. Groenten bevatten alle vezels die we nodig hebben. Te veel noten zal zeker ook niet goed zijn en sommige noten zijn natuurlijk giftiger dan anderen. Overigens alle voeding bezit gifstoffen om zich te beschermen. Het is de dosis per soort / individuele gevoeligheid die bepaald of iets slecht, niet slecht of goed is. Kastanjes kun je zeker zonder veel gevaren eten, omdat deze dezelfde voedingswaarde heeft als rijst en zich beschermd met looistoffen. Als je het bruine schilletje er helemaal afhaalt zit je goed. De mens heeft juist veel vet nodig (geen verzadigd vet), dus ik denk niet dat dit snel een probleem zal zijn. We moeten wel weinig koolhydraten eten, dus kastanjes voldoen hier wel niet helemaal aan. Kortom alles met mate.
-
Welke aardappels in 2016?
Ik zal erop letten dat de Mayan Twilight niet helemaal opgegeten wordt, want dat zou jammer zijn. Apache is echt lekker. Het is super makkelijk om zelf pootaardappels te bewaren voor het volgende jaar, dan hoef je ook niet steeds weer alle rassen opnieuw te kopen. Ik vind de pootaardappels hoe dan ook vaak duur en de leuke rassen krijg je alleen bij goede bedrijven.
-
Het seizoen is weer begonnen
De eerste groenten staan al in de nieuwe moestuin. Het gras is gelukkig dood gegaan onder het worteldoek en gelukkig hebben de tuinbonen die ik vorige week geplant heb de vorst overleefd. Ze waren al redelijk groot toen ik ze plantte, maar ik heb ze toch nog een week afgehard. Ik heb ze wel iets te dicht op elkaar geplant, maar meestal worden ze toch mooi (ervaring van ander jaren). Ik heb gisteren nog drie pakjes tuinbonen gezaaid, omdat ik nog een paar rijen erbij wil zetten. De rijen zijn 6 meter lang. Ik heb ook alle uien, sjalotten en knoflook uitgeplant. Verder heb ik 2 soorten wortels, een beetje prei, aardbeimelde, wortelpeterselie en 2 rassen pastinaak gezaaid. Ik ben overal in het terrein stinsen aan het planten. Volgend jaar wil ik er nog een hoop bijzetten, maar voorlopig heb ik wilde narcis, vingerhelmbloem, bosgeelster, winterakoniet, sneeuwklokje, grote sneeuwroem, kruipende smeerwortel, slanke sleutelbloem, daslook, Italiaanse aronskelk, bosroos, grote muur, bosereprijs, bosaardbei, wilde judaspenning... aangeplant.
-
Verwaarloosde pruimenboom
Een paar takken lijken onder de entplaats te komen en zijn dan een andere pruim dan de bovenste takken. Ik zou de boom zo laten, omdat pruimen zich niet goed laten snoeien (dragen dan vaker een paar jaar niks tot bijna niks) en verder is de boom al behoorlijk oud. Ik zou wel de kruisende takken weghalen, wat ik overigens nooit in het groeiseizoen zou doen, omdat dit een klap geeft. Je zou overigens net zo goed een nieuwe kunnen zetten, want ze zijn niet echt duur en na een paar jaar heb je al een redelijk goed producerende jonge boom, waar je nog alles mee kunt.
-
Welke aardappels in 2016?
Ik ga dit jaar weer veel rassen zetten. Van de meeste soorten zet ik wel maar één of twee rijen. Misschien dat ik aan het einde van dit jaar beslis om een paar rassen voor andere rassen volgend jaar te wisselen, maar in principe is mijn uitgangspunt altijd om pootaardappels eruit te selecteren en deze over te houden tot het volgende jaar. In het weiland wil ik tonnen ingraven, waarin ik de pootaardappels kan bewaren (zouden vorstvrij en waterdicht moeten zijn). In de kelder en zelfs in de koelkast willen ze toch te vroeg uitlopen. Ik heb ook een paar potten met aardappels in het kippenhok gezet omdat deze kouder is, maar het er niet vriest. De aardappels wil ik voor het conserveren tussen droge zand leggen nadat ik ze zelf even in de zon heb laten drogen. Aardappels 1 'Apache' Middentijds met een goede smaak en productie (vorig jaar heel goed gedaan / schitterende aardappelen) 2 'Fortyfold' Late aardappel / had het vorig jaar niet heel goed gedaan, maar heeft wel een goede smaak. 3 'Bionica' MIDDENVROEG BIOLOGISCH RAS. 4 'Sarpo Mira' HOOFDTEELT RAS. 5'Texla' HOOFDTEELT RAS. 6 'Colleen' VROEG RAS VOOR FIJNPROEVERS. 7 'Fryske Gieltsjes' / 'Friese Geeltjes', 'Wâldgieltsjes', 'Woudgeeltjes' VROEG RAS VOOR FIJNPROEVERS. 8 'Red Duke of York' / 'Rode Eersteling' VROEG RAS VOOR FIJNPROEVERS. 9 'Catriona' MIDDENVROEG RAS VOOR FIJNPROEVERS. 10 'Institut de Beauvais' / ‘La Marseillaise' MIDDENVROEG RAS VOOR FIJNPROEVERS. 11 'Red Cardinal' / 'Highland Burgundy Red'MIDDENVROEG RAS VOOR FIJNPROEVERS. 12 'Vos 2006' (laat / nieuw / gratis gekregen) 13 'Mayan Gold' Solanum phureja (hoofdteelt / notige zachte smaak) 14 'Mayan Twilight' Solanum phureja (hoofdteelt / notige zachte smaak)
-
Greenhorn tuinder stelt zich voor
Welkom. Jullie hebben werkelijk een schitterende tuin geërfd. De moestuin zag er wel mooi en soortenrijk uit. Hoe meer je zaken door elkaar heen teelt hoe minder last je van ziektes en plagen hebt.
-
Zijn er groenten die je als hangplant kan telen?
Wat je ook zet. In de zomer zal de grond droog worden (hoe vaak je ook water geeft). Je zult in deze bakken niet alle bodem kunnen bereiken met het water wat je geeft. Ik zou dus iets kiezen wat heel weinig water nodig heeft, zoals Oost-Indische kers of Nieuw-Zeelandse spinazie. Ik kweek al een paar jaar op mijn daken, maar het is soms een wedstrijd om zaken in leven te houden. Sinds dit jaar ga ik alleen nog maar gemakkelijker soorten op het dak telen, zodat ik niet 2 uur per dag bezig ben met water geven. Je kunt ook mediterrane soorten, zoals asperges, hysop, lavendel... proberen, maar deze moeten in de zomer dan wel nog geregeld water krijgen. Hoe meer grond er in de bak zit, hoe meer soorten je zou kunnen zetten. Als je dak het kan dragen zou ik minimaal voor 60 liter bakken gaan (bv. cementkuipen). Misschien zou je ook vermiculiet kunnen proberen als substraat, maar dit heb ikzelf nooit geprobeerd.
-
Interactie tussen plantenwortels
Een mooi artikel. Er zal nooit een handleiding komen van wat je naast elkaar kan zetten omdat je vrijwel alles naast elkaar kunt zetten. Planten moeten alleen niet uit balans zijn. Dat betekent dat er zoveel mogelijk soorten naast elkaar moeten staan en de concurrentie moet gelijk zijn. Dat betekent dat er dezelfde beschikbaarheid of vraag naar licht, voedingsstoffen... moet zijn. Dat betekent dat je per bodem moet uitproberen wat werkt. Dit geldt echter alleen voor wilde planten. Veredelde planten staan vaak te veraf van wilde planten waardoor ze in een natuurlijke setting dood zullen gaan. Ze zijn gewoon te zwak doordat al hun energie naar bijvoorbeeld hun bladeren toe gaat, die wij dan kunnen eten. Groenten houden daarbij van pionierssituaties (bacteriedominant), wat betekent dat zij situaties ambiëren die heel dynamisch zijn. Dit zijn bij ons geroerde gronden (beweging), waar bodemsterfte plaatsgevonden heeft waardoor er mineralisatie optreedt. De connecties in deze milieus zijn ook veel kleiner tussen de onderlinge planten. Ze hebben dus minder steun aan elkaar dan de vegetaties waar het onderzoek naar verwijst. Het bodemleven in deze milieus is veel diverser en meer verbonden met elkaar. De bodems zijn schimmeldominant of in ieder geval schimmeldominanter. In onze tuin bereiken we dit alleen met vaste planten, waarbij houtige gewassen de zichtbaarste relaties met schimmels hebben. In tuinen waar ooit kunstmest of vergif gebruikt is kan het lang duren voordat het bodemleven weer gezond is. Zeker kunstmest is heel schadelijk voor schimmels. Een ander probleem zijn natuurlijk alle schadelijke stoffen die uit de lucht op het land neerdalen, waardoor je in je eigen tuin ook maar met geringe mate aan herstel van het bodemleven kunt werken.