Marinus Ros

Kerrieplant (Helichrysun Italicum) moet je echt wel afdekken. Bonenkruid (als het om Satureja Montana gaat) is prima winterhard. De kruipende ondersoorten al een heel stuk minder. Tijm (Thymus Vulgaris) varieert. De franse zijn over het algemeen wat minder winterhard dan de duitse. Citroentijm (en al zijn cultivars) dek je best altijd af ook al is ie redelijk winterhard. Wel op letten dat je niet te fel terugsnoeit in de nazomer want dan heeft ie het lastig om op verhoute takken blad te maken. Behoudens de keukentijm en de Thymus Praecox Elfin en Minor is hier zo wat alle andere siertijm op sterven na dood en dat ondanks het afdekken met vliesdoek. Of misschien net door het langtijdige afdekken met vliesdoek ook.... De meeste oregano soorten hebben stand gehouden met uitzondering van de origanum dictamnus maar die had het zelfs in de zomer al wat lastig. Wellicht is de bodem toch niet doorlatend genoeg. Salie (Officinalis en cultivars) dek ik nooit af en die doen het prima. Uiteraard zijn er tientallen varieteiten die absoluut niet winterhard zijn. Al bij al is het de ideale winter en lente geweest om planten te nekken: grote temperatuurschommelingen, langdurige vorst en dan, als klap op de vuurpijl, flink wat lage zonneschijn, weinig regen en een leuke noordoostenwind. Vaak is het niet de winter die de genadeslag toedient maar wel de vroege lente.

Laten we wel wezen. Zowat alles heeft onder deze winter geleden. Het volstaat om even uit de de eigen tuin te stappen, een ommetje te maken in de buurt en je ziet bruine, verdorde planten en hagen alom. Je kan deze winter moeilijk als een normale winter beschouwen ook al was het diepste vriespunt lang niet zo diep als bv vorig jaar, het heeft eindeloos aangesleept. Doe daarbij sterk schommelende temperaturen en geen verkwikkende regenval, koude, verdorrende wind en tja dan krijg je een troosteloos landschap. Doe daar een fel winterzonnetje bij dat laag op en onder het blad schijnt en je plant verdort nog sneller. De typische tuinier reactie is dan te denken dat al wat bruin is ook dood is. Dat is niet noodzakelijk zo. Ga dus vooral niet te snel al dat ogenschijnlijk dode spul gaan snoeien. Het enige wat je daar mee bereikt is het equivalent van een serie lokale aderbreuken. Wacht daarmee tot einde mei of daaromtrent. Je zal zien dat veel planten zich vanzelf langzaam herstellen. Bottomline is, tijm, oregano en rozemarijn zijn erg vage begrippen. Er zijn zoveel ondersoorten die wel of niet winterhard zijn en dan nog vraag je je best af hoe je voor elke soort en ondersoort de beste biotoop creeert. Dat vergt kennis en ervaring. En, bij extensie dus ook leergeld. Denken dat je zo maar mediterrane planten kan overpoten in ons wisselvallig klimaat is iets voor romantische dromers of, erger, voor bedriegers die je wat willen voor voorspiegelen. Voeg daaraan toe dat er nog nauwelijks kwekers zijn die plantjes afharden en dan maak je algauw van meerjarigen eenjarigen. Good for business....

Wat de kruipende rozemarijn betreft kom ik tot de volgende bevindingen die bij extensie ook op alle rozemarijn overdraagbaar zijn. De kruipende soorten maken het alleen overduidelijk. Waar het op neer komt is het creeren van een micro klimaat. Dat en de biotoop nabootsen in het algemeen. Ik kom er nog in detail op terug, maar ja, kruipende rozemarijn kan.

En wat voor kruiden gaan daar dan in?

Dovenetel heb je zowel als witbloemige, paarsbloemige en geelbloemige. Met brandnetel hebben die niks of nauwelijks wat van doen en met hondsdraf al helemaal niet. Wat ik zie, afgaand op de foto is een paarsbloemige netel maar dan een witbloemige variant. M.a.w. alles identiek behalve de bloemkleur. Die variant komt, voor zover ik weet, enkel in Japan voor. Al bij al niet onmogelijk maar het lijkt me toch wat vergezocht.

Vermoedelijk zijn zo wel al ettelijke kruidentuintjes ontstaan. Ook ik ben er zo aan begonnen, het kost niet teveel dus waarom niet. Wat ik wel al snel merkte is dat die plantjes in de supermarkt ten eerste te koud staan en ten tweede geforceerd gekweekt worden voor snelle consumptie. Uiteraard ook nul komma nul afgehard maar zo zijn er wel meer kwekerijen die niet afgeharde planten leveren alsof het koekjes waren. Marjolein vind je trouwens nog nauwelijks, net als eenjarig bonenkruid. Of bonenkruid zowiezo. Onderschat kruidje, dat. Uit de plaatselijke supermarkt heb je soms rozemarijnsoorten waarvan ik met zekerheid weet dat het absoluut geen standaard Officinalis is maar een of andere ondersoort. En dat kan van alles zijn. Munt lukt meestal prima ook al ziet de munt in het P9 potje uit de supermarkt er in de verste verte niet uit als diezelfde munt in volle grond. Zet ze uit en jawel, transformatie alom. Hoe doen ze het? Tijm is een lacher, ook die lijkt nergens naar. Basilicum lukt meestal wel eens in volle grond als het weer wat mee wil maar ook dit is een pluk me maar kaal plantje zonder enige weerstand. Bieslook of peterselie is zelden een probleem. De grootste lacher is naar mijn gevoel het soort aanbiedingen van drie kruiden in een potje: een stengel laurier met vijf blaadjes, wat tijm of zo en dan nog wat. En wat dacht je van zaadzakjes waarvan de inhoud de lading niet dekt? Een zakje met als betiteling Salvia Officinalis blijkt dan Salvia Officinalis "Silver Leaf" te zijn of zo. Was het dat wat je kopen wou? Niet dus but who cares? Nu zijn ook die supermarkt plantjes ook niet beduidend goedkoper, de stukprijs licht wat lager maar dat wordt ondervangen op dezelfde manier alsof je via internet staffelprijzen hebt. Maar of de kwaliteit hetzelfde is? Ook op lokale markten kan je best goede zaken doen als je weet wat je wil, de keuze is beperkt, de verkoper weet zelden precies wat ie verkoopt maar als jij het weet, dan ja. En betere kwaliteit toe. Einde mini-tractaat,

Deze maar dan de wit bloemige versie. Alleen, volgens google bestaat die niet. Het was die die ik bedoelde maar ik verwar die wel meer met hondsdraf.

De laatste photo is, denk ik, hondsdraf.

Een goede stap in de richting van economisch verantwoorde, ecolologische autarcie. Na kraakpanden, nu ook kraaklanden. Er valt wat voor te zeggen. God shave the queen, P.S. Ik grap maar wat. Maar au fond?

Dat kan een tijd goed gaan, ja. Weet alleen (en ik zeg dat niet belerend) dat munt (vooral munt), peterselie, lavas en in mindere mate bieslook graag rijke, neutrale grond hebben. Tijm (als het om de klassieke wintertijm gaat) kan ook best op neutrale grond maar duldt niet zo best schaduw, salie (en dan hebben het over keukensalie aka Salvia Officinalis daarentegen verlangt echt wel een kalkhoudende bodem die luchtig is en niet te rijk. In je allegaartje van kruiden is het de munt die de bodem schraler maakt. Gegevens over de habitat van een plant geven een beeld van waar een plant in de vrije natuur best gedijt. Dat betekent niet dat als je die plant in een licht afwijkende habitat zet ze niet zal gedijen. Stel, je plant lavas in schrale grond die voornamelijk alkalisch is dan zal die plant in eerste instantie wel groeien omdat ie wellicht het voedsel uit het potje opsouppeert maar na verloop van tijd verdwijnt ie gewoon.... Anderzijds, kan je de munt gaan bemesten en daardoor gaan de wortels van de salie of tijm verbranden en kwijnen die dan weer weg...

Als het om de klassieke rechtopgaande rozemarijn gaat, de Rosmarinus Officinalis, ook wel griekse rozemarijn genoemd, dan verkies ik persoonlijk voor volle grond. Wel moet je er dan rekening mee houden dat die in de winter moet worden afgedekt. Dat doe je niet door er zomaar even een vliesdoek over te gooien maar wel door b.v. een structuur erom heen te creeren die het vliesdoek ondersteunt zodat de jonge toppen niet belast worden door doorzakkend vliesdoek. Sneeuw, enz. Als je dan bovendien je plant kan beschutten tegen schrale oosten of noorderwind, en dat hoeft niet per se door een muurtje of zo, met bladhoudende kleine struiken die de wind breken dan heeft dat een groter, positief effect dan vliesdoek. De kunst is om een mirco-micro klimaat te creeren die je plant beschermt. Zelden heb ik rozemarijn zien afsterven in de winter. De overgang winter naar lente is de grote boosdoener. Weet ook dat het niet is omdat een plant die je ergens koopt het etiket Rosmarinus Officinalis draagt dat het echt ook dat is. Zelfs al is dat dan correct, het is vaak heel onvolledig. Immers, een Rosmarinus Officinalis is niet 1 plant maar een soort met honderden cultivars, selecties en god weet wat. Negen op tien weet geen verkoper wat het precies is en toch kan die plant met dezelfde ongekende naam meer of minder winterhard zijn, enz. en zo verder. Eindeloos en beetje dramatisch ook. Mits ervaring kan je de verscheidene cultivars onderkennen maar het blijft een allegaartje. Idem ditto voor veel tijmsoorten eigenlijk.

Met zuiderse kruiden worden kruiden van het middellandse zee bekken bedoeld. Basilicum is van oorsprong aziatisch dus eerder subtropisch. Basicilum doet het goed op luchtige, iets vochtige, eerder rijke grond. Neutraal qua Ph waarde is prima. Zon, half schaduw. let op de naaktslakken, ze zijn er verzot op. Hoe goed basilicum het doet is sterk afhankelijk van de zomer die we hebben. Veel zon en niet te veel regen, dan doet ie het prima. Tijm doet het prima op goed doorlatende, eerder schrale grond in volle zon maar graag uit de wind. Neutraal tot licht alkalisch. Oregano hoeft niet in volle zon. Doet het eigenijk best in half-schaduw. Niet te schrale bodem, wel luchtig, neutraal tot licht alkalisch. Goudkleurige oregano nooit in volle zon. Dan verbrandt het blad. Tijm en oregano zijn heel makkelijk en beiden zaaien zich hier spontaan uit. Meerjarig ook.

Potgrond is het best geschikt voor, you guessed it, planten in een pot. Potgrond is aan de basis al meestal licht zuur en bij vertering (compostering) wordt de grond er alleen maar zuurder door. Niet echt waar de meeste kruiden van houden ook al zijn er wel die dat best O.K. vinden. Zuiderse kruiden houden het liever bij vrij alkalische grond. Je wil rulle grond die op zijn minst neutraal is, organische meststoffen die hun voeding langzaam afgeven. Een goed voorbeeld van zulke meststoffen is lava gruis. Het is voedzaam maar traag in afgift en het houdt de bodem rullig en zodoende goed doorlaatbaar. Nu is het gamma aan kruiden vrij groot. Zolang je niet bepaalt wat je zoal wil gaan opzetten als kruid is het advies ook vrij vaag. Bottomline is dat je je kruiden moet leren kennen, weten waar en hoe ze het best doen. Voedselbehoefte, bodemgesteldheid, licht enzovoorts.

Er komt best nog wat nachtvorst aan binnenkort.... Basilicum is van oorsprong een aziatische plant, die heeft dus graag een hoge luchvochtigheid en liefst een temperatuur hoger dan 5 graden C. De ene ondersoort is de andere niet maar als het om een serreplant gaat (die overigens nu onmogelijk kan afgehard zijn) zou ik toch wat voorzichtigheid inbouwen.

Schitterend. Ik lig dubbel.... Als die rozemarijn dat deze hele godganse, ellendige winter heeft volgehouden, doe mij dan maar een stekje.

Met "inboxen" wordt bedoeld helemaal rondom afschermen. Wat ik er mee wil zeggen is dat ik er over nadenk om vooral de noord-oosterlijke zijde van de tuin met bladhoudende struiken/boompjes tegen de gure wind te beschuttten. Taxus, dwergden, cypress, schijncypres, thuja e.d. die tot 1,50m a 1,75m hoog worden. In de zomermaanden is dat niet zo'n punt, dan is er rondom de boorden van de tuin enerzijds de liguster haag aan de noordkant en ten oosten allerhande salie, nepeta enzovoort. Wat ik merk is dat de kruipende rozemarijn (Prostratus, Corsican Blue, Capri) die tussen de andere rozemarijn in staat geen onoverkomelijke schade heeft geleden, die die aan de buitenkant stond ten oosten is compleet verdroogd, idem ditto voor die vooraan op het zuiden stond, Het drietal, twee Prostratus en een Capri die vrij onafgeschermd op het zuidwesten staan schijnen het tot nu ook te redden. Voor alle duidelijkheid, alles heeft de gehele winter onder 3 lagen vliesdoek gestaan. Tot mijn ontstentenis is nagenoeg alle siertijm behalve de woltijm, dermate verdord dat je hem net zo goed kan vervangen. De meeste daarvan zijn 100% winterhard. Ik vermoed dat die te lang te weinig licht hebben gezien door de drie lagen vliesdoek. Het gekke is dat die ene soort die wel dient worden afgedekt, de thymus citriodorus type Lammefjord, het wel heeft gehaald ook al is er heel wat verdord. De gewone rechtopgaande rozemarijn heeft wel geleden, enkele hebben dorre takken en jawel, alle aan de oosterkant van de plant. Bijna allemaal hebben ze verdorde tak punten maar dat is wellicht te wijten aan de sneeuwlaag die het vliesdoek heeft doen inzakken. Ondertussen heb ik enkele fruitkooien aangeschaft die dienst gaan doen als steun voor het vliesdoek. Ik ga volgende winter er ook extra op letten om vooral de noord-oost kant goed af te schermen. Alles lijkt er op te wijzen dat het niet zozeer de absolute vries temperatuur is die de grote boosdoener is maar meer nog de schrale oosterwind. Tenminste, alles wijst in die richting. Die siertijmpjes zijn overigens prachtig als ze in bloei staan maar vergen ontzettend veel onderhoud aan snoeiwerk. Iets wat ik me overigens had kunnen besparen nu ze toch nagenoeg allemaal het hoekje om zijn. Maar goed, al doende leert men... De middelste photo geeft een beeld van de ligging van de tuin. De achterzijde waar de muren van een lange rij garage boxen zijn ligt op het noorden. Rechts is uiteraard het oosten, links is het westen. Zoals je ziet is er in de winter niks afgeschermd en heeft de wind (die vaak turbulent is door allerlei obstakels) vrij spel.

Hoi, Vorig jaar enkele experimten gedaan met kruipende rozemarijn. Je weet wel, het soort waar je zo verliefd op wordt. De meeste groeien als gek als het wat wil zomeren en ze niettemin flink wat regenwater krijgen. Ze bloeien ook gelijk geen ander maar winterhard zijn ze niet. Veel minder dan de recht opgaande soorten. Dat gezegd, denk ik dat vaak niet de absolute temperatuur de planten de nek omdraait maar wel de schrale noord-oosten wind in samenwerking met de vroege lentezon. Zelfs winterharde tijm gaat daar wel eens aan teloor. Maar goed, ik denk dat ik kruipende rozemarijn kan doen overleven in volle grond net zoals ik de rechtopgaande soort kan laten overleven. Het idee is inboxen op noorden, noord-oosten. M.a.w. de planten afschermen voor de wind. Heeft iemand dit al gedaan, met of zonder success?

Das's veel te hoog. 15 a 20 graden volstaan ruimschoots.

Dit is dus sideritis syriaca neem ik aan ? Lijkt op een cruising tussen een mini salie en origanum dictamnus. Winterhard tot zone 8 (-12 graden C) dus wel afdekken allicht.

Kan je wat meer uitleg geven over die rozemarijn van je? Ik heb een 2m hoge rozemarijn gehad die nooit of te nimmer is afgedekt geweest noch beschut stond tot de winter van 2010/2011 een einde aan die droom en, bij extensie, de plant heeft gemaakt. Dat ging me echt door het hart want die had ik opgekweekt als een enkele stam en da's nu net niet zo eenvoudig met rozemarijn. Soit. Wat me meer intrigeert is waarom de jouwe het loodje heeft gelegd net nu we tot nu toe een relatief zachte winter hebben gehad. Weet je welke ondersoort het was, stond ie in pot of net in volle grond? Hoe oud denk je dat ie was enz. Kortom, ik heb eerder het vermoeden dat de plant niet voldoende ingeworteld was alvorens de vorst toesloeg of misschien was de bodem niet doorlatend genoeg. Een week geleden heb ik twee rozemarijnen van ongeveer een 80cm hoog van alle bescherming ontdaan als hommmage maar ook om te zien hoe goed ze ingeburgerd waren. Beiden staan dicht bij elkaar, te dicht eigenlijk en bovendien op een plaats waar ze met de neus pal in de noodoostenwind staan. Alles behalve ideaal voor een rozemarijn dus en daarenboven belooft de vriezeman enkele dagen flinke nachtvorst. Op het randje van wat het gros van rozemarijn kan hebben. Plus die wind. Dodelijk dus. O ja, de toppen van de meeste takken hebben al knikkende hoofdjes. Die zijn al aan een post mortem toe. Die twee broeders die zo dicht bij elkaar staan zijn overigens supermarkt plantjes die ik enkele jaren terug heb afgehard en uitgezet. Het waren echt kneusjes maar de liefde van de tuinier doet soms wonderen, toch? Hoedanook, als ik dit jaar enkele stekken van die planten kan tot leven wekken, in de veronderstelling dat ze de huidige late vorst overleven tenminste, mag je er beslist eentje hebben. Echt waar. Hopelijk zit er nog leven in je plant maar ik vrees er toch voor.

Je moet basilicum gewoon een beetje beter leren kennen en het niet als een ordinair kamerplantje behandelen. De lastigste kweeksoort is die met de purperen blaadjes die er verder uitziet als de klassieke basilicum die we allemaal kennen uit de grootwarenhuizen. Culinair is ie niet maeer waard dan de klassieke groene maar soit, het oogt mooi. Voorts mag je basilicum niet van bovenuit bewateren. Je hebt dan geheid last van stengelrot. Ook liever in de voormiddag dan 's avonds water geven maar niet te veel. Verder veel licht en warmte en een hoge luchtvochtigheid zeker als je de plant binnenshuis wil in leven houden. Begrijp ook dat serreplantjes die je koopt voor een euro of twee in de supermarkt per definitie geforceerde planten zijn en dientengevolge ook gevoeliger en kwetsbaarder. Die zijn er gewoon om kaalgeplukt te worden en voorts niks meer. Niet dat het niet kan met zo'n plantjes maar dan moet je wel wat meer kennis hebben over je plant, weten waar je ze best plaatst, zowel binnen als buiten enzovoort. Nu ja, voor wat zo'n plantje maar kost kan je best wat leergeld betalen, dacht ik. Buitenshuis zijn ze er bij de minste neiging tot vorst er beslist aan. Niet zo verwonderlijk toch als je weet dat deze plant uit Azie stamt. Er zijn tientallen, zoniet hondertallen soorten van basilicum (net zoals muntsoorten) met een waaier van smaken die best makkelijk te houden zijn. Sommigen zijn bovendien schitterende bloeiers als het een beetje wil zomeren.... Dientengevolge heb je jaren waarbij basilicum de koningsplant is die zijn naam verhuld en andere dat ie gewoon verpietert. C'est la vie..........

Deze middag was ik de tijd aan het doden met het opzoeken van kruidenkwekerijen. Tot mijn ontsteltenis stuitte ik op dit onrustwekkend nieuws: Zie onder de hoofding Estragon http://www.moesta.info/de/kraeuter-gewuerze.htm#bestellen Verder op Wikipedia blijkt dat er nog meer kruiden estragol bevatten: http://nl.wikipedia.org/wiki/Estragol Nu denk ik niet dat we bij normaal gebruik risico lopen (hoop ik althans) maar ik schrok me toch een hoedje...

Dragon snoei je best tot 2/3 terug aan het einde van de herfst. Als ie buiten staat in volle grond kan je hem dan zo ook handiger afdekken tegen de vrieskou.

Is het jullie ook al opgevallen dat die poezelige beestjes het liefst hun behoefte deponeren op plaatsen die je net hebt bewerkt met het idee om daar later wat te gaan planten? Ze houden van omgewoelde aarde, moeten ze niet veel moeite doen om het "pakje" te verbergen. Beetje met het pootje krabben en het boeltje is aan het gezicht onttrokken..... Wat die wijnruit betreft, inderdaad, het is wat men een phototoxische plant noemt. Als het een tijdje mooi weer is geweest kan aanraking van het blad tot allergene reacties leiden bij wie daar gevoelig voor is. Het is wel echt effectief. Ook honden houden er niet van. Moet je wel niet de halve tuin vol kattenkruid (Nepeta) gaan planten want dan komen ze van mijlen ver.... Ben ik overigens de enige die zo stilaan de indruk krijgt dat er steeds meer en meer katten zijn? Het wordt zo wel zachtjes aan een plaag....

Enkele wijnruit (Ruta graveolens) planten en weg zijn de katten.