weknow

Geen verschil, denk ik.

Wat zijn keeltjes?

Een andere factor is wel risico op doorschieten. Te vroeg zaaien vergroot die kans aanzienlijk. Eind maart/begin april is veiliger. Hier prima en zeer dikke oogst dit jaar van zaai rond 8 april. Knolselderij is echt een compostliefhebber...liefst niet een eenmalig laagje, maar over meerdere jaren. Ik vermoed dat vooral een goed ontwikkeld bodemleven bijdraagt aan de groei van knollen.

Dikke laag goede rijpe compost en bodem vochtig houden. Verder niet veel mest nodig.

200 liter compost op 300m2 moestuin is heeeeel weinig. Zo een advies dat je kreeg, kijkt alleen maar naar de voedingsstoffen in de grond blijkbaar. Bij een ekologische moestuin, ook daarin is heel veel ontwikkeling en nieuwe kennis, zie je steeds meer dat compostgebruik centraal staat met veel meer doelen dan alleen bemesting. Ik zelf heb daarin een aantal duidelijke keuzes gemaakt, mede op grond van die nieuwere kennis inzichten, die voor mensen die op een ouderwetse manier tuinieren (spuiten, flink mesten) heel vreemd zullen zijn en zelfs voor mensen die biologisch/ecologisch werken soms nog wat raar en ongebruikelijk zullen zijn. Ik zeg dit maar even vooraf, omdat achter wat ik adviseer een bepaalde benadering zit. Wat ik doe en denk kun je daar niet los van maken. Zelf maak en gebruik ik veel compost. Verleden jaar is er over mijn hele moestuin ca. 8cm gegaan en dit jaar (en de komende jaren) zal dat een cm. of 4 a 5 zijn (wat afhankelijk van waar ik tussendoor nog compost heb gebruikt). Af en toe mest ik heel gericht nog iets bij (sommige gewassen), maar over een jaar of 4 a 5 zal dat niet of bijna niet meer nodig zijn. Het idee is: Ik zorg voor mijn bodem en het bodemleven en de bodem zorgt - steeds meer - voor mijn gewassen. Compost is daarbij het belangrijkste. (Verder grond bedekt houden, niet spitten en geen bodembewerking - behalve, wieden en schoffelen - soms groenbemesting, ruime teeltwissel en beplanting variëren, gebruik van plantenaftreksels enz.) Ik kan me voorstellen dat - zeker als het allemaal nieuw voor je is - dit wat raar en ongebruikelijk klinkt, maar tot hier toe werkt het meer dan naar tevredenheid Ik zal proberen je vragen zo te beantwoorden dat ik het probeer te vertalen naar jouw situatie. 1. Hoe kom je aan compost? Begin zo gauw mogelijk om zo veel mogelijk zelf te maken! Dat wordt je belangrijkste bron. Tuinafval, keukenafval, bladeren, stro, mest van een huisdier, paardenmest of kippenmest ergens in de buurt te krijgen? Dat kan er allemaal op. Vele topics op dit forum over wat allemaal geschikt is en hoe je dat doet. Om nu te kunnen beginnen: Is er in jouw buurt een milieustraat waar je het gratis of goedkoop kunt halen? Anders misschien een teler o.i.d. waar je een aanhangwagen van kunt overnemen? En anders moet je naar een tuincentrum o.i.d. 7 zakken of zo om te beginnen is nog wel overkomelijk. Misschien zijn er leden van het forum bij jou in de buurt (Utrecht) met tips? 2. Staat er in je onderzoek van de bodem ook iets over het percentage organisch materiaal in je bodem? In principe niet freezen. Het maakt de grondstructuur kapot. Mijn vraag over het onderzoek is eigenlijk een vraag naar de structuur van je grond. Mensen die freezen en spitten willen daarmee de grond schoon en luchtig en kruimelig maken. Maar ze kijken alleen naar de grond als gesteente. Voor even komt dat wat losser te liggen, maar - zeker kleigrond - zal weer snel dichtslaan. Waar het om gaat is dat je bodem zelf dit vermogen krijgt en precies door steeds en veel compost opbrengen bouw je hier aan. Het bodemleven neemt enorm toe en doet dan het werk: zorgt voor lucht, veel betere waterhuishouding (geen wegspoelen, water kan snel de grond in en grond houdt veel meer vocht vast tegen droogte) en beperkt ziekten en mogelijke gebreken. Iedere keer dat je dit bodemleven ernstig verstoort, doe je deze effecten teniet en duurt het weer maanden voordat er hopelijk weer een balans ontstaat. Ik kan me nog voorstellen dat als je landje erg moeilijk te bewerken is en vol onkruid staat of waterziek is , je dan 1x spit of freest voor een "schoon" begin. Maar het lijkt uit jouw onderzoek dat je al een behoorlijk goed begin hebt overgenomen en dan kom je met spitten of freezen niet verder. Mulchen met compost heeft nog 2 voordelen hier. Geleidelijk zul je veel minder onkruid krijgen (als je zorgt dat het niet meer bloeit, geregeld wiedt) omdat je niet steeds weer zaden bovenhaalt en een mulchlaag onkruid wat onderdrukt en overigens wieden/uittrekken ook veel makkelijker maakt. In het voorjaar warmt die donkere compostlaag, zeker op klei, ook wat sneller op waardoor je eerder kunt zaaien en planten. Dat samen met een bodem waarin het bodemleven al actief is (en niet kapot-gefreesd) is in de eerste maanden van een jaar regelrecht in betere/gezondere opbrengsten. 3. Kun je zonder paarden- of koeienmest? Ja...zeker op den duur moet dat kunnen, want er zijn tuiniers met goede resultaten die dit doen. Bijvoorbeeld omdat ze tegenstander zijn van dierlijke mest op de tuin. Maar die gebruiken dan wel plantaardige alternatieven voor bemesting, veelal op basis van suikerrijke gewassen. Zelf gebruik ik de mest van onze kippen en van vrienden die een ecologische zorgboerderij met paarden, ezels, schapen en kleinvee hebben, wel. Wat moet daar anders mee...ik zie het ook als een stukje kringloop. Maar die mest wordt door mij altijd eerst mee-gecomposteerd. Ik denk dat ca. de helft van mijn compost gemaakt wordt van die mest (inclusief stro e.d. die er ook veel inzit). Zoals ik al eerder zei, omdat ik nog maar in jaar 3 van de humus-opbouw zit en ik op 5 a 6 jaar opbouw reken, gebruik ik soms gericht wel wat koemestkorrels, kalium en enkelvoudige meststoffen om een teelt te ondersteunen. Maar dan heb je het over kleine aanvullingen.

Wat rijkere compost is, is inderdaad onduidelijk. Geen standaard-term! Goede compost is van gevarieerde samenstelling en goed gemengd en gemaakt van ongeveer 60% bruin materiaal en 40% groen materiaal. Het groene materiaal verteert vrij snel, geeft warmte en geeft bij afbraak o.a. stikstof die bacteriën nodig hebben voor de omzetting. "Groen" is het meeste verse plantafval uit je tuin, het meeste van je keukenafval en eventueel mest van plantenetende dieren (kip, paard, ezel, konijn, koe e.d.) Het bruine materiaal verteert wat langzamer en bevat o.a. relatief veel koolstof. Denk aan houtachtige dingen, stro, afgevallen bladeren e.d. Als het aandeel mest in je compost groter is, zal de compost wat meer directe voedingsstoffen bevatten dan wanneer je alleen met tuin- en keukenafval composteert. Als het composteren goed verloopt (mengen en omzetten helpen daarbij veel) met voldoende zuurstof en vochtigheid dan is je compost "rijk". Er zitten alle mogelijke ingrediënten in, die planten nodig kunnen hebben om te groeien. Ze voedt het bodemleven (dat de planten voedt), bevat voedingsstoffen die geleidelijk vrijkomen, helpt ziekten te onderdrukken, maakt bodem luchtig en regelt vocht in je bodem. Je werkwijze om compost op te brengen als mulch is de goede. Inwerken werkt averechts, omdat zonder zuurstof het bodemleven er niets mee kan (en ook het voedende en ziektewerende effect daarmee weg is!) Het late najaar (nu dus) is de goede tijd. Op zandgrond zou het ook nog wel later kunnen.

Als ik over deze zinnetjes na-denk is er iets heel grappigs. Wij mensen hebben namelijk vaak een bepaald idee van hoe iets zou moeten gaan. Zo staat het in de handleidingen of op de verpakking. Rozen bloeien dan en dan en bollen bloeien vanaf de tijd. We hebben dus een soort schema bedacht waarin de natuur zou moeten passen. Dat werkt dus niet zo. Ons schema is niet de werkelijkheid. De planten doen hun ding, al naar gelang de omstandigheden. Rozen die nog wat bloem over hebben en in december die nog laten bloeien. Bollen die vroeger boven komen dan we gewend zijn. Het komt wel goed hoor. Het zachte en natte najaar speelt een rol. Maar ook daglengte moet goed zijn voor de verschillende soorten bollen. Als het zo zacht blijft, zullen ze uiteindelijk misschien enkele weken `vroeger`zijn, maar voor april hoef je geen tulpen te verwachten en voor maart geen of nauwelijks krokussen. Als het kouder wordt, staat alles gewoon weer stil. (Er zijn wel soorten krokus die al in de herfst bloeien in de natuur).

Herstel! Het was niet bij kweekplaten.nl waar ik besteld heb. Maar bij Seedo n.l. Die hebben ook vermiculiet en perliet en kweekplaten. Dit is de goede link!! https://www.seedo.nl/

Hier een adres waar je online vermiculiet kunt bestellen. Ook een groot assortiment voordelige zaaitrays. Ik heb er onlangs een en ander besteld (ook 6 liter vermiculiet, middelgrote) en levering was snel en correct. Voor Nederland vielen verzendkosten wel mee. Voor Belgie moet je zelf even kijken. http://www.kweekplaten.nl/index.php?item=vermiculite-2&action=page&group_id=14&lang=NL

Zoek eens bij Jelca. Heb er wat bijgezaaid dit jaar, ook uit die doos. Was okay, gewone boon, maar kreeg later in seizoen wat sneller beetje draden. (Geen probleem overigens)

@ Jasmin. Vrijdag versturen heeft niet zo veel zin. In het weekend wordt het pakket toch niet verwerkt. Maandag is ook snel genoeg en geeft je misschien net wat meer tijd en rust. Neem je wel vandaag nog even contact op met de volgende op de lijst? Veel plezier!

Lidl is geen echt zaadbedrijf. Telen niet zelf natuurlijk. Misschien dat ze er wel een team voor hebben, dat zelf inkoopt?? Of ze besteden het helemaal uit aan een ander bedrijf?? Wat FY betekent? Als het financial year is, dan lijkt het me het jaar dat ze de zaden hebben ingekocht. Daarnaast vermelden ze een "Best before" van 2 jaar later.

Oh ja..... Mijn voorstel voor de wedstrijd is : De leukste misvormde wortel (die met enige fantasie ook nog iets kan voorstellen). * (Was vorig jaar al tegen de grootste, dikste, langste "macho"-wedstrijd. Is nog niks veranderd. Heb een extra argument: plof-groente is vaak niet de gezondste. Gezond leren telen is een veel leerzamere uitdaging voor dit forum ) * Hoe jureren? Zou als volgt kunnen: Iedereen mag een foto inzenden van zijn/haar "grappigste" van dat jaar. Einde van het seizoen worden alle foto's getoond en kan iedereen stemmen.

Dit beest teelt toch ieder voorjaar van die kleine wit-rose meiraapjes. Heerlijk bij een boterham met kaas of in de salade. En einde zomer de gele kleine variëteit voor in de herfst (herfstraapjes). En soms, inderdaad, ook van die echte grotere voederapen. In een stamppot af en toe niet te versmaden. Och....eetcultuur is zo regionaal. Ook boerenkool wordt in Vlaanderen nauwelijks gesmaakt, terwijl heel veel Nederlanders gek zijn op stamppot met jus en worst van boerenkool, zeker als het vriest buiten. En dan vinden we elkaar maar "rare jongens".

Bij de meeste zaadbedrijven werkt het zo, dat er standaard 1 of 2 of 3 of zelfs 4 jaar na verpakking extra op de zakjes gedrukt wordt. Voor alle soorten zaad hetzelfde. Sommige (en dat is echt een uitzondering) vertellen dat zelfs op hun webpagina. Kwam er gisteren een tegen in Zwitserland die aangaf dat het steeds het jaar na verpakking is, dat als tht gebruikt wordt. Het is en blijft van heel veel factoren afhankelijk. Zaden zijn een natuurproduct. De viriliteit van zaad kan per plant en per jaar verschillen. De gebruikte teelttechnieken, wijze van oogsten, rijping, drogen, opslag doorzaadtelers zijn van invloed. Hoe lang ligt er tussen oogst en inkoop door een zaadhandel? Die verpakt het in porties. Wanneer? Hoe? Veel is afhankelijk van hoe het bewaard en verpakt wordt. Als zaadjes luchtdicht geseald zijn (zoals bij Vreeken bijv.) dan wordt de houdbaarheid in de praktijk van de verkoper al veel langer. Hoe wordt het door een winkel e.d. bewaard? Meestal zal een verkoper (winkel, website e.d.) zaad verkopen van vele bronnen. Een zaadbedrijf koopt meestal partijen her en der en voegt dit samen tot een assortiment. En zo kan ik nog wel het een en ander bedenken dat allemaal van invloed kan zijn op hoe kiemkrachtig je gekochte zaad is op een bepaald moment. Het is een hele - ingewikkelde - ketting van factoren (vaak niet precies te achterhalen en steeds afhankelijk van voorzieningen, deskundigheid, integriteit en kwaliteitsbewustzijn van allerlei mensen/bedrijven). Maar de huidige [praktijk dat (meestal op basis van grote gemiddelden) bedrijven er zelf voor kunnen kiezen wat ze waarom op een verpakking vermelden, als ze dat al doen, geeft veel minder "zekerheid" dan we vaak denken. Als je zelf de deskundigheid opbouwt om het wat te kunnen inschatten + je kent de werkwijze van een bedrijf (en kunt vertrouwen hebben in wat ze doen en wat ze leveren) lijkt me dat het best mogelijke. Ik herhaal: Oogstdatum van zaad is de beste informatie die een bedrijf op een verpakking kan geven (als ze die al weten) en er zijn bedrijven die dit ook doen. (Met het risico dat een consument toch maar half leest en een zakje waarop staat oogstjaar 2014 als ouder ziet dan een zakje van een groot bedrijf dat standaard 3 jaar na verpakking afdrukt en 2016 als gebruiksjaar vermeldt....)

Ik heb begrepen dat wat ze eten vooral afhankelijk is van wat ze hebben leren eten. Dat ze dus slakken eten als ze dat van de ouders hebben geleerd. (En anders niet zo) Of ze ook je zaailingen of groenten opeten....? Ik zie jou en Appelvrouw en Jorieke toch wel als de ervarings-pioniers van wie we dit gaan te weten komen....

Zeker een extra wortel in je schoen gedaan?

Ligt er erg aan! Welke tactiek heeft het zaadbedrijf waar ze hun zaden inkopen voor de labeling? - Een standaard voor alle zaden of per zaadsoort een overwogen houdbaarheid? Meestal een standaard. - Verder is het erg belangrijk hoe de zaden zijn verpakt (luchtdicht? liefst geseald: is een erg groot voordeel) en hoe ze zijn bewaard. Hier heb je een globale richtlijn om het wat in te schatten: Op voorwaarde dat ze goed zijn bewaard (droog, koel, donker en vooral zonder zuurstof) dan loop je met bladgewassen (sla, kool, andijvie, rucola e.d.) en vruchtgewassen (tomaat, komkommer, courgette, pompoen) het minste risico. Die hebben door de bank genomen een houdbaarheid van 4 a 5 jaar. Alliums (ui, prei), wortel en pastinaak en zeker ook alle peulvruchtzaden zou ik mijden. Die zijn 1 en hooguit 2 jaar na oogst "zeker" en kunnen daarna snel aan kiemkracht inleveren. Wortelgewassen als raap, radijs, bietjes, witlof e.d. liggen daar wat tussen in. Ik kan het niet genoeg herhalen: Het oogstjaar is de duidelijkste aanwijzing voor houdbaarheid. Weinig zaadbedrijven die dat (durven?) te vermelden.

@ Karins70 Weknow is een Zuns Kluns ! (Tis verbeterd!)

Mijn 3 Rose de Bern's (buiten, onder overkapping en polytunnel) waren geen succestomaten dit jaar, in vergelijking met allerlei andere soorten. De buitenplant heeft enkele vruchten gedragen, maar ging als een van de eerste ten onder aan de phytophtera > geen rijpe geoogst. Onder de overkapping is de plant het langst gezond gebleven en heb ik een 5-tal tomaten ervan geoogst. Door lichtgebrek (de witte overkapping vervang ik volgend jaar toch beter door een transparante) Maar de plant bleef vrij klein (max. 1 m) en de vruchten ook, ik heb de vruchten nooit gewogen. Smaak was best okay! In de polytunnel vond ik deze bepaald minder gezond dan de meeste andere rassen. Een vakantie eind augustus (en gebrek aan zorg in die tijd) betekende dat de ca. 8 a 9 tomaten die er aan zaten van groen of oranje naar roodoranje met vieze plekken waren ontwikkeld. Uiteindelijk maar enkele tomaten ervan gegeten, en daarbij nogal wat plekken moeten wegsnijden. Groei was goed, hoogte 1,70 ongeveer. Deze plant ontwikkelde zich nogal "kwakkelend". Veel geel blad en tomaten werden snel aangetast. Dit in tegenstelling tot het algemene beeld. Conclusie 1: Zelf ben ik erg gewonnen voor het telen onder een overkapping in de open lucht. Daar bleven alle tomatenplanten veel gezonder, ook dan in de polytunnel. Ik ga de verplaatsbare boog van betongaas die ik ervoor maakte verdubbelen, d.w.z. een tweede er aan vast en UV-bestendig transparante folie erover doen met snelbinders (!) en dit geheel verhuis ik jaarlijks naar een andere plek. Daar kunnen een 24 tomaten onder staan. Conclusie 2: Ook al is de smaak goed (ik geef een 7 a 8), Rose de Berne is een vrij late (middel-late) tomaat en daarmee is de succes-kans al minder. Ik kies liever voor vroege en middelvroege rassen, zelfs als dat betekent dat de rassen met reuzen-(vlees)tomaten dan wat buiten de boot vallen. (Hoewel: de Coral Queen en de de Irakese vleestomaat die ik van Jasmin kreeg en vrij groot, van het vleestype en toch vrij vroeg waren) Bovendien is de plant behoorlijk gevoelig. (Of althans de zaadlijn die ik gebruikte) Geen echte blijver dus hier, de Rose van Berne, omdat er betere/geschiktere soorten zijn. Wil wel nog eens een planten een ander jaar, van een andere zaad-bron, om het vizier open te houden.

@ TDS. Even een korte reactie op wat puntjes die je schrijft. In wat de boeren doen is er de laatste jaren toch wel een kentering. Toevoegen van organisch materiaal (o.a. compost) en grondbewerking die het bodemleven stimuleert wordt nu uitdrukkelijk aanbevolen en geadviseerd door instanties en onderzoeksinstituten en ook steeds meer gedaan op de akkers. Waarom? Omdat de opbrengsten beter worden en er minder spuiten tegen (sommige) zieketen en aantastingen nodig is....dus om economische redenen ook. Je hebt gelijk in de constatering dat landbouwproducten uit de winkel vaak arm zijn aan mineralen (en smaak) en dat dit ook samenhangt met landbouwmethodes. En de conclusie dat wat er niet is (niet in de bodem zit waarin planten gevoed worden) ook niet in het gewas zit klopt in grote lijnen wel. (Er zijn meer factoren dan alleen de kwaliteit van de grond, zoals ras keuze en veredeling). Toch maak je enkele stappen wel erg snel, Door veel mineralen in de grond te stoppen krijg je gezondere groenten en daardoor krijgen mensen niet allerlei tekorten. Wat Castenada duidelijk maakt is dat het in de grond en bij je planten niet zo eenvoudig werkt. Wat een voedingsdeskundige of arts-onderzoeker je duidelijk zal maken is dat het menselijk lichaam niet zo eenvoudig werkt. Ze zijn er volop de goeroes die je het "ideale" meststofje of mineralenspulletje voor je tuin wil verkopen als (erg gemakkelijke) manier om je moestuin gezond te maken als de goeroes die via tabletjes of superfoods of diëten van alles wil laten kopen. Het komt al gauw dicht bij een religie en speelt in op diepe verlangens van mensen naar gezondheid, lang leven, onmacht tegen vervreemding enz. Wat zou het fijn zijn om onze gezondheid, ons leven, ons lot helemaal zelf te kunnen regelen.... Daar is geld te verdienen en met een beetje marketing is er een volgende cultus, hoax, hype, goeroe gemaakt waar velen achteraan rennen en je door wat tabletjes, een dieet, bepaalde voedingsmiddelen het idee krijgt dat je hartstikke goed en gezond bezig bent met je leven en je goed over jezelf kunt voelen (en al het andere is slecht, onverstandig, minderwaardig...) Je eigen leven als een "onderneming" is een markt op zich en een hele opgave voor de "moderne mens" om zich daar goed en gezond en verantwoordelijk doorheen te slaan. Je zou er bijna ziek van worden: ziek van het streven naar gezondheid en de voortdurende (stille) dwang om daarin zo perfect mogelijk te moeten zijn. Ik sta hier niet boven en weet het echt niet allemaal, laat staan dat ik het beter weet! Maar heb wel geleerd te relativeren en wat heen te prikken door de enorme beloften die gedaan worden, de vaak naïeve kennis waarop ze gebaseerd zijn (en vooral ook de economische belangen die er achter zitten). Ik probeer me niet gek te laten maken, maar toch ook kritisch en verstandig te zijn: Voor mijn moestuin betekent dit zoals ik hiervoor schreef: Voor mij voeding betekent het o.a. dat ik vooral matig probeer te zijn en afwissel. Dat ik eten niet zie als een medicijn, maar als iets waarvan ik kan genieten. Daarbij veel verse groente en fruit , uit eigen tuin liefst, waarvan ik weet hoe ik het teelde, zo weinig mogelijk bewerkt, niet bespoten.... Ik geniet van het telen daarvan en als het goed lukt en van wat ervan op tafel komt. Verder maak ik me er niet heel druk over. Lijkt me redelijk okay en gezond.

Rupsen voorkom je door fijn insectengaas te gebruiken (of Ikea-gordijnen). Is in vele topics terug te vinden, dus gebruik even zoekfunctie rechtsboven voor meer info. Dat helpt overigens ook prima tegen vogels. Met kleine naaktslakken is het in een ecologische moestuin altijd wat "dealen". Helemaal te voorkomen zijn ze niet. Wel kun je ze in de hand houden door te zorgen voor schone, onkruidvrije, bedden zonder verterende plantenresten; door stenen, randjes e.d. waar ze zich graag overdag verschuilen te vermijden of die geregeld te inspecteren; door barrières van grit, scherp zand, compost zou ook kunnen helpen, koperdraad...er zijn nog meer opties en door bestrijding (kijken en wegvangen, biervallen, getrainde Indische loopeenden, merels, padden enz. aantrekken en slakkenkorrels evt....hoewel....die giftig kunnen zijn voor mensen en andere dieren ook wat afhankelijk van het merk). Als je dit een aantal seizoenen consequent volhoudt, dan valt het wel mee en is er goed mee te leven. Aan de andere kant zijn die slakjes ook wel nuttig in je tuin, want opruimers en essentieel in een voedselketen....Probeer ze dus niet alleen te zien als een vloek Zo is het best mogelijk om zonder veel schade mooie bloemkool of andere kool te oogsten. Aan de andere kant moet je uit een gezonde moestuin ook niet de enorme, hagelwitte en volledig gave bloemkolen verwachten zoals ze in de supermarkt liggen. Dat is alleen te bereiken met heel veel spuiten met gif. Wat vraatplekjes zullen er meestal toch wel zijn en als je dat onsmakelijk vindt moet je ze maar even wegsnijden. De paar slakjes (of luizen e.d. in de sla) die er nog zijn, komen vanzelf boven drijven als je - zoals Thea zegt - de groente enkele minuten laat staan in water met een of 2 theelepeltjes zout en dan was je ze zo weg. Je zult merken dat de smaak van een vers gesneden bloemkool uit eigen tuin zo veel beter en aromatischer is dan die gekochte hagelwitte opgejaagde uit de supermarkt, zelfs als ze er wat minder groot en mooi uitzien

Je staat nu in het lijstje, karins70. Voor Thea en mij en na Loes.

Een concrete vraag, Castaneda. Ik denk dat veel mensen al niet weten waar je een "gewone" bodemanalyse kunt laten doen, laat staan die speciale die jij aanbeveelt. Heb je een adres waar die "goeie" die aansluit op jouw verhaal, kan? Een gangbare bodemanalyse is best duur. Minstens 150 euro. En dan heb je een momentopname, met waarden die niet eens "vast"zijn, want nog afhankelijk van vele omstandigheden (bijvoorbeeld: najaar is heel anders dan lente en voor/na spitten of een bepaald gewas zal het ook aanzienlijk kunnen verschillen. (+ iets wat in jouw kennis en benadering niet eens bruikbaar is). Zo een specialistische, die ook rekening houdt met jouw heel specifieke kennis, zal zeker niet goedkoper zijn vermoed ik. (?) Ik vraag me af hoe zinvol het dus is voor een liefhebber met hooguit enkele honderden vierkante meters tuin (waar per plek aanzienlijke verschillen kunnen zijn en boven dien zeer verschillende gewassen door elkaar worden geteeld). Voor een beroepsteler....met hectaren....ligt dat misschien heel anders. Bovendien is de kennis van bodemleven en bodemsamenstelling nog heel erg beperkt en zijn de mensen die je aanhaalt pioniers voor de een (en sterk bekritiseerd door anderen). Wat ik wil zeggen: Als betrekkelijke leek (zelfs als ik veel lees en me er al best wat in verdiep) blijft het waarschijnlijk een slag in de lucht, of je praktisch er heel veel aan hebt en een (in jouw gedachtegang) hoger niveau van gezondheid in je tuin kunt bereiken. In de tuinpraktijk van de liefhebber zul je het zonder al die info en kennis vaak moeten doen. Langzaam leer je wel bij door ervaring en je in dingen te verdiepen. Wat is dan wijsheid? Daar ben ik het grotendeels met je eens! Zo maar wat doen en van alles toevoegen is onzin (en weggegooid geld). Mest met mate, varieer (wat je composteert, kweekt, hoe je plant) gebruik volop organisch materiaal, laat het bodemleven zijn werk doen en stimuleer dat en leer je tuin, bodem en gewassen kennen door te kijken, ruiken, proeven en te zien hoe "de natuur" zelf werkt.... dat is een veilig advies lijkt me! (In ieder geval waarmee ik het zelf probeer te doen).

Bij de prei mag het weg. Daar zijn nu geen belagers. Maar die zou je kunnen uitdoen en op een meer beschutte plaats op elkaar gepakt kunnen planten in losse grond. Groeit toch niet meer en is zo wat beschermd tegen eventuele extreme vorst (en makkelijk te rooien naar behoefte, zelfs als de vorst in de grond zit). Maar kool wordt in de winter, als er verder weinig groen is, erg gewaardeerd door vogels. Duiven (vooral bosduiven) en fazanten en ook wel kauwen en roeken lusten dat best wel. Ik laat een gaas erover. Edit: Oh, ja...en ik vergeet nog de ganzen, die er kunnen landen. (Ligt wat aan de ligging van je tuin). Hier nogal wat schade gehad van steeds ontsnappende kalkoenen. 2 kloeken met een stoet kuikens die rondtrokken en ook 2x per dag eens door mijn moestuin gingen. Leuk om te zien, maar voor sla en kolen was het wat minder. Ik heb zo een vermoeden dat de eigenaar het probleem de komende dagen grotendeels zal oplossen.