Wat is er aan de hand met mijn bonen?

[sunbreeze]

Beste moestuinders,

 

Ik ben recent in Kroatië begonnen land te ontginnen dat zeker tientallen jaren niet bewerkt is geweest. Er staan veel dennebomen, waarvan we er al een aantal hebben gerooid, en anderen staan er nog langs de rand van de akkertjes. De grond is zware rode klei en we verbeteren deze door de bovenlaag te zeven (van stenen ontdoen) en de onderlaag, ik schat tot 40 cm diepte, te breken met een pikhouweel zodat het water weg kan.

 

Op advies van de tuinwinkel hier hebben we bonen gezaaid, het mediterrane klimaat staat dat schijnbaar toe. Alleen na uitplanten hebben een aantal plantjes veel moeite. De bladen vallen makkelijk af, en ze worden gelig, terwijl de nerf groen blijft. Ik heb er een uitgegraven en vond kleine knobbeltjes op de worteltjes, zie foto. Zijn dit gevreesde wortelknobbelaaltjes? En is het niet vreemd dat je dat op onbewerkte grond tegen zou komen? Ergens anders las ik dat het bladbeeld ook met tekort aan magnesium te maken kan hebben. En vooral wat moeten we hiermee? We hebben de afrikaantjes al gezaaid in zaaibakken, maar weet niet of dat wel helpt.

Afijn, een boel vragen - eigenlijk nog veel meer, maar dat is later zorg - en hoop in jullie expertise en ervaring wat oplossingen te vinden. Alvast dank voor jullie hulp.

 

Inhet midden zie je de knobbeltjes

Dit is het verkleurde blad

Hier het verschil tussen verschillende planten. Ze zijn een week geleden overgeplaatst, en hebben dus niet de hele tijd op deze manier naast elkaar gestaan.

[Bit]

Veel raad kan ik je in ieder geval niet geven, wachten we op een ander, die dat vast wél kan. Maar vreemd is het zeker niet bij onbewerkte grond. Allerlei aantastingen; van schimmels tot aaltjes kunnen zich juist heel goed op vele soorten onkruid handhaven, of die onkruiden kunnen zelfs de oorzaak zijn. Ook deze aaltjes ja.

Dat je het advies kreeg boonachtigen te zetten, zal met de gedachte te maken hebben, dat de grond op deze manier van stikstof wordt voorzien voor eventuele teelt na deze vlinderbloemigen. En dat klopt. Geen gek advies hoor.

 

De gele verkleuring / groene nerf, kan heel goed op magnesiumtekort wijzen. Maar de oorzaak zoek ik nu eigenlijk bij de aaltjes.

 

Zijn er vast, die meer te vertellen hebben.

[Stan]

Kijk ook even hier om e.e.a. tegen de aaltjes te kunnen doen : http://www.kennisakker.nl/kenniscentrum/document/aaltjes-en-groenbemesters en vooral kopje 2. AALTJESSCHEMA kan je wat aan hebben.

[Jorg]

De knobbeltjes zijn de bacteriën die in symbiose met de plant stikstof binden. Dat is dus alvast niks ernstigs. Advies van de tuinwinkel om bonen te planten is prima. Mocht je ze voor een groenbemester doel hebben gezaaid dan zou ik voor anderen vlinderbloemigen kiezen.

 

De slechte groei alsook het verkleuren van het blad zal vooral met opname van voedingstoffen door de wortels te maken hebben. Ik denk daarbij niet aan aaltjes als oorzaak.

 

Een aantal vragen:

- Ik lees dat je de bonenplanten hebt uitgeplant, hoe zijn de plantjes opgekweekt? Zijn ze afgehard (indien van toepassing als ze ergens warmer hebben gestaan)?

- Is de grond erg nat?

- Hoe lang geleden zijn de dennen gerooid?

- Is er nog bemest of is er haksel van bomen of ander materiaal onder gewerkt?

- De stengels van de bonenplanten worden zelf niet bruin / zwart?

- Om Fusarium Wilt uit te sluiten: snijdt eens een stengel open in de lengterichting. Zie je daar iets van bruinverkleuring?

- en niet geheel onbelangrijk, wat zijn de temperaturen op dit moment in jou regio?

[Piroska]

Vooral die laatste vraag van Jorg: Ik denk dat het echt niet het seizoen is om in Kroatië nu bonen te zaaien, de temperatuur gaat nog wat naar beneden, de dagen zijn heel kort. Als groenbemester kan het uiteraard wel zinvol zijn mbt de stikstof maar verwacht geen mooie planten in dit seizoen.

[Bit]

Misschien dan ook even vermelden: wáár in Kroatië ? Langs de kust of in het binnenland ? en op welke hoogte ? Ik kan me voorstellen dat op niet grote hoogte en onder invloed van de zee, de temperaturen wel oké zullen zijn voor vroege of zelfs jaar-ronde teelt.

[simke]

Misschien wij ik nu van het onderwerp af maar ik was vorig jaar bij een lezing over bio tuinieren daar gebruikte de de tuin bonen als groenbemester. Ze laten deze dan 15 cm hoog worden en dan schoffelen de weg. En werken ze onder in de bodem.

[Bit]

Dat lijkt me niet zo off- topic, want dat zal best de reden zijn waarom topicstarter deze tip kreeg.

Vaak doen ze dat met klaver ja ( ook een stikstofbinder ) , dat hoeft niet hoog te worden.

Ik dacht eigenlijk dat een peul of boon welke 15 cm is, nog onvoldoende ontwikkeld is om voldoende stikstof te binden. En dan is het louter een groenbemester ( ook mede stikstof trouwens hoor )

 

Maar die bolletjes lijken me geen " stikstof-bolletjs "

[Stan]

Dat idee had ik ook Bit. Maar mischien wil Sunbreeze een close-up er van maken.

[sunbreeze]

Veel dank voor alle uitgebreide reacties en vragen. Excuus voor de radio stilte, ik ben er zomaar vanuit gegaan dat ik automatisch via mail op de hoogte zou worden gesteld van reacties... Misschien even wat wijzigen in de instellingen.

 

Ik ga zo proberen een betere foto van de knobbeltjes te maken.

 

Verder, we zitten op een eiland in de adriatische zee. Momenteel varieert de temperatuur van 9 tot 18 graden.

 

De dennen zijn pas gerooid, een maand geleden schat ik. Naast dennen hebben we ook een boel grite struiken en zo verwijderd.

 

We zijn bezig de grond te verbeteren door ploegen, zeven, houtas erdoor mengen evenals potgrond. Onze compost is nog in ontwikkeling, hopelijk kunnen we die van de zomer gebruiken. Er is veel takkig/dennenaalden materiaal aanwezig, maar we weten niet zo goed hoe fijn dat moet zijn om door de grond te werken zodat die beter wordt. Voorlopig leggen we dat aan de kant/verbranden we het en strooien de as weer uit.

 

Kortom, we zijn echte beginnelingen en stellen alle advies op prijs. Om n indruk te krijgen van wat we hier opbouwen kan je als je t leuk vindt kijken op www.sunbreezeblog.wordpress.com

 

Ik kom zo nog even terug op de andere vragen en zet er n betere foto bij.

[sunbreeze]

De knobbeltjes zijn de bacteriën die in symbiose met de plant stikstof binden. Dat is dus alvast niks ernstigs. Advies van de tuinwinkel om bonen te planten is prima. Mocht je ze voor een groenbemester doel hebben gezaaid dan zou ik voor anderen vlinderbloemigen kiezen.

 

De slechte groei alsook het verkleuren van het blad zal vooral met opname van voedingstoffen door de wortels te maken hebben. Ik denk daarbij niet aan aaltjes als oorzaak.

 

Een aantal vragen:

- Ik lees dat je de bonenplanten hebt uitgeplant, hoe zijn de plantjes opgekweekt? Zijn ze afgehard (indien van toepassing als ze ergens warmer hebben gestaan)?

- Is de grond erg nat?

- Hoe lang geleden zijn de dennen gerooid?

- Is er nog bemest of is er haksel van bomen of ander materiaal onder gewerkt?

- De stengels van de bonenplanten worden zelf niet bruin / zwart?

- Om Fusarium Wilt uit te sluiten: snijdt eens een stengel open in de lengterichting. Zie je daar iets van bruinverkleuring?

- en niet geheel onbelangrijk, wat zijn de temperaturen op dit moment in jou regio?

 

Hierbij een systematischer reactie dan zojuist:

- De bonen heb ik buiten in zaaibakken gezaaid, daar kwamen ze fantastisch op. Toen ze 10 cm (al wel aan de grote kant) waren in bakje van gevouwen papier geplant met potgrond. Deze heb ik toen in zijn geheel in de grond gezet. We waren daarbij in de veronderstelling dat het papier snel zou vergaan, en de tere worteltjes een goede basis zouden hebben alvorens ze de kleigrond met veel stenen in zouden groeien.

De grond waar ze in geplant zijn was de eerste akker die relatief plantklaar was, maar inmiddels hebben we deze akker naar laatste inzichten - ik moet helaas toegeven dat we in eerste instantie 'maar wat deden' - dieper en beter klaargemaakt, zoals ik in vorige reactie schreef. De bonen moesten dus verhuizen, en bij de verhuizing was ook te zien dat die papieren bakjes meer kwaad dan goed hebben gedaan, de worteltjes hebben redelijk opgesloten gezeten. Toen heb ik ze dus maar uit hun bakjes gehaald en op een mooi bewerkt stukje akker herplant. En toch blijft het blad afvallen en verkleuren, al maakt de plant toch veel nieuwe bladknoppen en lijken de wortels toch vrij mooi.

 

- De grond is af en toe heel droog en na een flinke bui erg nat, zeker in het begin toen ze nog niet op een goed doorlatend stuk kleigrond stonden hebben ze hier denk ik van te lijden gehad.

 

- Ik heb de bonen net nog eens goed onder de loep genomen. De stengels zien er niet bruin of zwart uit. Doorgesneden zie ik ook geen problemen. Verder is de ene bonenplant, een grotere met prachtige wortels, en maar een paar kleine knobbeltjes (zie eerste foto), toch erg geel en kwetsbaar, ondanks de vele knoppen. Een kleinblijvend plantje heb ik daarna uitgegraven en dat heeft erg veel knobbeltjes, naast dat het al bijna geen blad meer had. Op de volgende foto.

 

Herstel, de foto's stuur ik zo in volgend bericht. Internet werkt niet altijd mee in het Kroatische

[sunbreeze]

Deze plant heeft een mooie wortelkluit, en veel bladknoppen met gelend blad dat makkelijk afvalt.

 

Dit zijn de wortels van het kleine plantje, hier veel knobbeltjes te zien.

 

Dit is een van de akkertjes. De tuinbonen vooraan doen het geweldig - tot nu toe... De kolen achteraan gaan ook goed op wat luis en een rups hier en daar na. Bij de andere bonen staan ook bieten, en die gaan ook vrij goed. Daar op de wortels tot nu toe geen knobbeltjes gezien.

 

Stan, bedankt voor de link naar de aaltjesschema's. Als jullie naar aanleiding van deze foto denken dat het aaltjes zijn zal ik me daar verder in verdiepen.

 

Ik zie uit naar jullie reacties. Alvast erg bedankt.

[Stan]

De knobbels op de laaste foto zijn weldegelijk stikstofknobbels.

[sunbreeze]

Dank Stan! Goed nieuws voor t nieuwe jaar. Volgens jaar zoeken we wel uit wat er dan mee aan de hand is. Magnesium gebrek? En wat dan? Goed nieuw jaar in ieder geval.

[Jorg]

Als de plant veel nieuwe bladknoppen aanmaakt en de wortels er goed uit zien dan denk ik in eerste instantie toch aan plantstress. Het afvallen van het blad zo snel naar het planten kan hier ook een aanwijzing voor zijn. De oorzaak van die stress kan divers zijn (Temperatuur, vocht, droogte, verplanten, ...). Ook een te kleine wortelkluit door te lang in zaaibakje te hebben gestaan kan een oorzaak zijn. Hadden ze dat gele blad met groene nerven ook al voor uitplanten? Ik zou het dus voorlopig even aankijken. Voorkomen dat de grond uitdroogt of te nat is mag altijd, maar voorlopig nog niet bijmesten. Ik heb wel het idee dat als het plantstress is en ze zoals je zegt nieuwe knoppen hebben de planten wel weer zullen aanslaan.

 

Verder wel een groot temperatuurverschil. Bonen zijn nogal gevoelig voor temperatuur(schommelingen) en vocht maar ik zou zeggen dat die 15+ voldoende zou moeten zijn.

 

Hoe diep is de grond bewerkt? Aangezien het bosgrond is geweest is de toplaag vaak rijk aan organisch materiaal (door vallen naalden/takken) en de lagen daaronder bevatten doorgaans minder tot weinig organisch materiaal. Maar ook dat is niet direct de oorzaak, wel iets om de komende jaren rekening mee te houden. Ook met het doorbreken van eventuele storende lagen. Advies is om de bodem op peil te houden door toevoeging van voldoende organisch materiaal. In de vorm van compost/mest, en in de vorm van mulchelagen. Weet niet hoe goed je Engels is, of je tijd hebt om enkele hoofdstukken van een boek te lezen en of je wat meer wilt weten over de bodem? Zo ja, lees dan deel 1 van dit gratis e-book eens (hoofdstuk 1-4). http://www.sare.org/Learning-Center/Books/Building-Soils-for-Better-Crops-3rd-Edition gratis downloadlink staat op de pagina.

 

De houtas. Gebruik er niet te veel van, het heeft zijn waarde maar in kleine dosis en niet te vaak. zie ook: assen-uit-de-houtstoof-t11917.html Als het even kan, het organische materiaal niet verbranden maar (hakselen en) composteren. Omstandigheden daar in Kroatië zijn natuurlijk wel wat anders dan hier, maar alles verbranden is erg zonde en verlies van het materiaal.

 

Niet verteerd hout en naalden liever niet direct onder werken. De bacteriën die dit materiaal omzetten onttrekken in eerste instantie stikstof uit de bodem waardoor het op dat moment het minder beschikbaar is voor opname door de planten. Kan ook nog een oorzaak zijn als dit nu het geval is na het rooien van de bomen.

 

Laat over een paar weken nog even weten hoe het gegaan is, slaan de planten niet aan en ook nieuwe plantjes niet dat moet we nog even verder vragen om mogelijke andere oorzaken te benoemen. Als je nog vragen hebt, gewoon stellen, ook over andere moestuinonderwerpen

[sunbreeze]

Bedankt voor je uitgebreide nieuwjaars reactie Jorg!

 

Ik ga er ook vanuit dat het stress is. Het verplanten, de temperatuur schommelingen en de regen die niet vaak, maar heftig kan vallen zal er allemaal, net als de beperkte ruimte voor gezorgd hebben dat ze het moeilijk hebben. Ik geef ze nog een kans.

 

Ik ben begonnen aan het boek over soil, het lijkt me erg zinvol en leerzaam inderdaad. Ik ga me erin verdiepen.

 

De grond is denk ik plm 40 centimeter diep bewerkt. De diepste helft alleen met een pikhouweel, en de laag daarboven ook gezeefd.

 

We hebben helaas niet de mogelijkheid om takken te hakselen (geen hakselaar), dus blijft verbranden als meest gunstige optie over denk ik, want ongehakseld lijkt het me niet goed om ze op de composthoop te gooien. Andere ideeën hoor ik natuurlijk graag.

 

Mbt de as las ik dat deze niet gebruikt moet worden op een grond met hoge pH. Is er een manier om een indicatie van de pH te krijgen zonder officiële meetinstrumenten? Hebben dennen bijvoorbeeld sowieso een bepaalde invloed op de zuurgraad?

 

Alvast dank!

[Stan]

Lakmoespapier kan je gebruiken om de ph te meten.

[Bit]

Wél stikstofballetjes dus, ik ga daar dan wel in mee, al blijf ik wat twijfelen, vooral omdat ik wel vind dat de bolletjes groot en in grote getale aanwezig zijn, voor zúlke kleine planten. Oké.

 

De geelverkleuring in je bladeren.

Is je grond erg kalkrijk ? Je weet dat dus niet. Zo ja; is je geelverkleuring wel een aanwijzing voor magnesiumgebrek ( kalk belemmert de plant die opname). De verkleuring doet mij erg denken aan mijn planten in N-Fr. waar ik met magnesiumkorrels strooien dat gebrek oplostte.

Dat is een optie.

Aanwezigheid dennen is an sich geen aanwijzing dat je grond dús zuur is. Wel verzuurt een strooisellaag van dennen de toplaag van een bodem, ook op kalk. Jij bent gaan ploegen enzo, en daarmee heb je wellicht de onderlaag deels naar boven gehaald, en die kán zeer kalkrijk zijn.

Allemaal speculatie hoor. Meten is weten. Maar je foto's bekijkend, doet mij je omgeving als juist zeer kalkrijk voorkomen.

 

In z'n algemeenheid zou ik overigens de bonen gewoon verder laten gaan. Ik hoop niet dat de oogst later van doorslaggevend belang is voor het welslagen van jullie overlevingskansen daar ?

Dan komend seizoen dit aankijken

 

Wat ook nog een kleine aanwijzing kan zijn ( zo verging mij dat in N-Fr ), is de eventuele prominente aanwezigheid van een voorraad magnesiumkorrels die ze plaatselijk bij jou in de buurt verkopen; al of niet. Dat verwijst ook naar de grondsoort van de boeren om je heen.

Of vraag het je buurman ?

[sunbreeze]

Bedankt voor je reactie Bit, het lijkt er qua grond best op dat dit zo is als je schetst. De kolen die het erg goed doen pleiten ook voor die hypothese. We hebben wel eens gevraagd in de tuinwinkel hier wat ze voor onze grond zouden aanbevelen, maar de taalbarrière maakt de communicatie niet makkelijker. In ieder geval hebben we een zakje npk 7 - 14 - 21 (24) aanbevolen gekregen, maar vraag me nu wel af of dat wel goed is. Wat denken jullie?

[sunbreeze]

De bonen zijn inmiddels overleden. Of zo groot gebleven als ze waren, maar dan met steeds minder mooie blaadjes. Ik snap het nog steeds niet, de rest van de planten gaan volgens mij heel goed. Ik ga bij iets stabieler goed weer over een week of twee nog eens wat bonen zaaien, in de volle grond, en ben benieuwd of ze dan iets meer zin hebben!

[RobO]

misschien te laat of ten overvloede: was het niet gewoon te koud? onze bonen doen het pas lekker als de grondtemp boven de 12 graden komt en het buiten minimaal 15 is overdag.

[robertjan]

Beste sunbreeze,

Als je me een grondmonster wilt opsturen kan ik er even naar kijken en je precies vertellen of je een aaltjes probleem hebt.

Stuur me een email voor mijn adresgegevens als je belangstelling hebt.

Als het een aaltjes probleem is, ik denk het wel, dan zal ik je proberen te helpen. Groet, rj

[loes]

grond opsturen vanuit Kroatië?

[robertjan]

Ja waarom niet, wat is het probleem? Als ik het terplekke moet bekijken wordt het 100x duurder. Gewoon opsturen plastic zakje in een doosje, melden dat het breekbaar is en koel bewaard moet blijven. Postzegeltje erop en opsturen.