Jump to content
Image Image Image Image Image
Image

Bodem bedekken of niet?


ferdinand

Recommended Posts

Ik heb gelezen dat in de (biologische) teelt het gebruikelijk is om de bodem altijd bedekt te laten met mulch. Klinkt logisch om te doen, want in de natuur is de bodem nooit kaal, tenzij het een woestijn is.

Ik heb de bodem in de winter bedekt met bladeren, mest, onkruid, etc. De grond eronder zit er nu mooi uit, met veel wormen .

 

Maar nu het seizoen dichterbij komt vraag ik me af wat handig is om te doen. Normaal schepte ik de grond altijd om met mest en compost er doorheen. Dan is het wel zo makkelijk te bewerken.

Bovendien groeit er al flink wat onkruid op.

 

Nu twijfel ik dus of ik het ongemoeid ga laten of 'netjes' ga omscheppen, schoffelen en harken. Ik ben sowieso van plan om de kippen er een tijdje op te laten lopen.

 

Wat doen jullie?

Link to comment
Share on other sites

Met een riek of spitvork de grond in en dan niet omkeren, maar gewoon een beetje los wrikken.

 

Zelf heb ik een kromme riek, ook wel voor sloten schoonmaken gebruikt, met een kortere steel eraan, die ik de grond in 'sla' zoals in afrika met de hak gedaan wordt. Dan ook weer een beetje los wrikken, husselen, zodat het (eventueel dichtgeslagen) bodemleven wat dieper, ook wat lucht krijgt.

 

Evt (verteerde) mest en compost gewoon door de bovenlaag husselen.

Link to comment
Share on other sites

Ik ervaar juist dat de grond door te mulchen heel goed bewerkbaar is, terwijl met spitten en frezen maar een tijdelijk effect bereikt wordt. Spitten heeft uiteraard wat voordelen (tijdelijk beter bewerkbaar, lucht in de grond en daardoor sneller verteren van organisch materiaal - kan ook nadeel zijn, etc.). Wat ik doe is een laag compost op de grond leggen. Die schoffel ik af en toe mocht er onkruid staan en ga er een paar keer per jaar met de drietand door. Loswrikken doe ik ook niet, maar als je het idee hebt dat je grond erg compact is zeker doen. Ik kies er voor om alles in ieder geval ongemoeid te laten, als ik nu een plantgat graaf haal ik daar mooie kluiten uit waar de gangen van de wormen goed zichtbaar zijn.

Link to comment
Share on other sites

OK, bedankt voor de info. Het komt dus neer op lichtjes bewerken en de grondstructuur ongemoeid laten. In principe deed ik dat al, alleen dan zonder mulch.

 

Alleen hoe werkt het bij wortelgewassen? Daar schepte ik de grond wel diep om, anders krijg je van die gedrochten omdat de grond te hard is (veenklei).

Link to comment
Share on other sites

@ Ferdinand.

Juist bij wortelgewassen zou, zeker op den duur, die methode van voortdurend mulchen met een laag compost (zoals Jorg doet) moeten leiden tot een vrij losse en vruchtbare toplaag van 25 a 30 cm waarin de wortels en knollen zich goed kunnen ontwikkelen. Het idee is dat het organisch materiaal door regenwormen en andere organismen in de bodem wordt gewerkt. Effect 1: Bodem wordt losser want onder de mulch kruipt en wroet van alles en ze slaat niet dicht door regen, hagel e.d.

Effect 2: Bodem kan veel meer vocht vasthouden, terwijl water wel snel wegzakt, en er is weinig capulaire werking: daardoor is er een vochtig en toch voldoende zuurstoftoegankelijke milieu dat juist voor de meeste wortelgewassen ideaal is.

Effect 3: Bodemleven (vooral schimmels en bacteriën) dat planten actief helpt bij het opnemen van voedingsstoffen is er zeer rijk. Nu zijn niet alle gewassen zo sterk aangewezen op deze wisselwerking met schimmels en bacteriën (bijvoorbeeld koolsoorten veel minder) maar juist wortel- en knolgewassen over het algemeen wel.

 

Ik heb geen ervaring met veenklei (weet dus niet 100% zeker of wat ik hierna zeg daar ook opgaat) Wel met zware Zeeuwse klei. Het grote probleem daarvan is juist de compactheid: Grond slaat heel snel dicht. Bij veel regen blijft water vaak staan of er ontstaan modderstromen. Bij droogte krijg je een harde, ondoordringbare korst. Precies dit nadeel van klei ondervang je m.i. op een biologische manier, door die methode van een voortdurende mulchlaag met compost van ca. 5 cm. Het niet biologische alternatief is spitten in de herfst, laten doorvriezen en evt. freezen in het voorjaar: waarbij een losse grond wordt nagestreefd (die dan vooral gevoed wordt met kunstmest), maar niet - zoals in de biologische landbouw - een gezonde en voedzame bodem. Of je hierin op 2 gedachten kunt hinken en beide benaderingen (mulchen en toch ook je grond bewerken en blijven omwerken) zou kunnen combineren en zo toch goede resultaten bereiken in je tuin: dat laat ik in het midden en moet je eigen beslissing zijn. Als het om wortels (penen) gaat en dit geldt ook voor pastinaken, dan is het bekend dat die op kleigrond minder goed gaan. Je zou al veel zand in je grond moeten mengen, want freezen en je kleigrond dieper bewerken is niet echt de oplossing: de grond blijft te stevig en vast. Door rassen te kiezen die vrij rond en stomp groeien, gaat het ook al beter. Op een bodem die meerdere jaren op boven beschreven wijze is opgebouwd, zal het ook steeds beter lukken.

 

Voor mezelf heb ik 5 a 6 jaar uitgetrokken om via een voortdurende bedekking met compost aan een vruchtbare bodem te bouwen, omdat ik er in een eerdere veel kleinere moestuin uitstekende ervaringen mee heb. Na 5 jaar groeiden eigenlijke alle gewassen er bijna "vanzelf". Ik ga nu het 3e seizoen in van mijn huidige moestuin en merkte in seizoen 2 al een enorme sprong voorwaarts t.o.v. het eerste seizoen.

In mijn moestuin heers ik als een tiran.

Wie niet luistert wordt onthoofd of uitgetrokken.

Wie gehoorzaamt wordt opgegeten.

De ondergrondse organismen houd ik te vriend, om mijn macht te behouden.

Link to comment
Share on other sites

Mijn tweede jaar niet spitten ga ik in. Eigenlijk het eerste jaar, want bij aanvang van mijn tuin vorig jaar heb ik 1x gespit (grond leren kennen en zo), de tuin ingedeeld, en sindsdien mulch en compost aangevoerd. Als ik naar de tuin kijk, vraagt die ook totaal niet om gespit te worden. Onkruid trek ik met de hand, of ik hark met de drietand, maar de grond is los, niet vast. Soms hak ik hardnekkig onkruid met een handhakje. De bovenste paar centimeter blijven wel in beweging zo nu en dan. Het is wel erg makkelijk hoor, niet meer spitten. Je moet wel je tijd in onderhoud steken, dus onkruid bij houden, maar met al dat mulchen is dat ook nog eens een makkie... het onkruid groeit echt veel langzamer dan normaal. Dus dan blijft compost maken over als extra werk. Maar ach... dat is aanvoeren en regelmatig keren, en regelmatig toevoegen... niet echt vervelend werk. De tuin ziet er altijd weer reuze knap uit na een nieuwe ronde compost. En in de winter ligt er overal grof plantenmateriaal ter afdekking.

Link to comment
Share on other sites

Veel interessante informatie ook voor mijn grond te vinden hier, en zou graag even mijn afweging hoe een stuk van mijn grond te bewerken voorleggen. Of kan dit beter in een apart topic? Dan hoor ik dat graag!

 

Het grootste terras van de grond (aan de Kroatische kust, momenteel 10-20 graden overdag), 17 x 18 m, is bijna ontdaan van snoeiafval en een berg zand, en daarom bijna klaar om bewerkt te worden. Hier hebben tot vorig jaar veel stugge struiken gestaan. Op alle bovenliggende terrassen staan dennebomen, maar hier stonden alleen struiken.

 

Momenteel blijft er een stuk zware klei over, waarop bij regen zoals weknow beschrijft plassen blijven staan en die bij droogte hard wordt en barst. Op de toplaag ligt wel allerlei organisch materiaal, en bij het verwerken van het snoeiafval heb ik wel de meeste bladeren kunnen bewaren, totaal plm 250 liter. Ik ben van plan hier bladaarde van te maken, maar misschien kan ik het ook eerder al als mulch gebruiken. Mijn vragen over compost en mulch en mest zal ik in een ander topic onderbrengen .

 

In ieder geval vraag ik mij af hoe ik het beste met dit stuk grond aan de slag kan. Ik dacht dat de makkelijkste optie zou zijn om het nog in te zaaien met een groenbemester (ik verwacht binnenkort phacelia, gele mosterdzaad en boekweit, en geloof ik ook nog gerst e.d. bij de post). Maar het is natuurlijk al voorjaar en ik weet niet of dat nog wel zin heeft nu. Ik vind het acceptabel om het bv nu te zaaien en in mei met de volgende lichting verder te gaan. Ik weet alleen niet of dat haalbaar is.

 

Alternatief is spitten en frezen, of kan het beter allebei? Of zou het bijvoorbeeld zinvol zijn om dit stuk de komende maanden met mulch te bedekken in de hoop dat het eind lente al luchtiger is geworden door het bodemleven? Momenteel is er echt grof geweld nodig om een schep de grond in te krijgen namelijk...

 

Alvast dank voor jullie ideeën!

Link to comment
Share on other sites

@ Sunbreeze

 

Ik kan je alleen vertellen hoe ik het heb aangepakt en hoe ik verder wil gaan. Daarbij was de keuze om volledig biologisch te werken vanzelfsprekend voor mij en ben ik steeds meer beïnvloed door de werkwijze van Charles Dowding, die een manier van tuinieren heeft ontwikkeld met uitstekende resultaten, waarbij de grond niet wordt bewerkt, maar wordt bedekt met compost en /of verteerde oude mest.

 

Mijn tuin heb ik nu bijna 2 jaar. Kleigrond. ca. 180 m2.

Ze lag al 5 jaar braak, maar de vorige eigenaar hield hem wel grotendeels onkruidvrij.

 

Het 1e seizoen (vanaf mei 2012) heb ik vooral bekeken hoe allerlei gewassen groeiden, om de grond te leren kennen. Alleen met cultivator grond losgemaakt. Hier en daar wat compost toegevoegd (had nog niet zo veel) en gericht wat gedroogde koemest ingezet. Ca. 1/3 ingezaaid met gras als tijdelijk gazon. Ik zag dat de grond helemaal geen organisch materiaal bevatte (in het verleden alleen met kunstmest bemest) en de typische problemen van zware kleigrond had.

 

Najaar 2012 alle grond 1 steek diep gespit (25 cm) en 1 aanhangwagen oude verteerde paardenmest met cultivator ingewerkt op de plaatsen waar wat meer-vragende gewassen zouden komen. Daarnaast tientalle metselkuipen vol compost van de milieustraat ingewerkt en in voorjaar ca. 4 silo's met eigen compost. Met "inwerken" bedoel ik licht inharken in toplaag. Door het doorvriezen van de gespitte grond + al aanwezige compost was dit geen zwaar werk. Bovendien tuin die erg nat lag gedraineerd met ingegraven slang op ca. 50 cm. Ik wist toen al dat dit de enige en laatste keer zou zijn dat ik zou spitten.

 

Seizoen 2013: Compost blijven toevoegen (vooral eigen maak: Intussen 7 silo's in voortdurende productie, maar ook wel wat van milieustraat) en gedroogde koemest en/of kalium waar gewenst voor gewassen. Groei en opbrengsten waren t.o.v. 2012 veel beter. Goede resultaten met o.a. bieten, koolrabi, knolselderij, komkommer, augurk, aardbeien, sla, uien, knoflook en kleinere gewassen. Matigere of wat wisselende resultaten met o.a. aardappelen, suikermais, courgette, paprika, tomaat. Maar tussen mei en november geen en tijdens deze winter weinig groenten hoeven kopen. Om het met cijfers uit te drukken: 2012 was een 5. 2013 een dikke 7.

 

Dit najaar tot nu: Gras afgedekt met dunne laag compost + dubbele laag bruin karton + dikke laag compost. Rest van de tuin afgedekt met ca. 5 cm. compost. Grond wordt niet meer bewerkt: alleen schoffelen en onkruidvrij houden. Compost wordt aangevuld met rijke compost (veel paardenmest en wat kippenmest in mee-verteerd) waar de gewassen komen die meer nodig hebben. Ik vul wat aan met gedroogde koeienmest en kali waar nodig.

 

Waar ik naar streef is een bodem waarin zonder bijkomende bemesting de gewassen vanzelf groeien. Ik denk dat ik ca. 5 a 6 jaar nodig heb om dat te bereiken. Ik voeg nu dus sytematisch veel compost toe en wat voedsel (maar ben daar nogal terughoudend in). Als de voedingstoestand goed is, zal het vooral bijhouden zijn.

 

De merkbare voordelen tot hier toe zijn: Van dichtslaande grond heb ik geen last meer. Waterhuishouding is al behoorlijk goed: bodem is luchtig en houdt veel vocht vast. Zelfs bij echte droogte is gieten niet meer nodig, behalve bij net gezaaid of net geplant. Ook wordt de onkruiddruk al ietsje minder..maar wieden gaat heel makkelijk met schoffel of de hand. Verder hoop ik vooral dat deze werkwijze bijdraagt aan gezonde planten en nog betere opbrengsten de komende jaren, vooral van gewassen die nu nog matig waren.

In mijn moestuin heers ik als een tiran.

Wie niet luistert wordt onthoofd of uitgetrokken.

Wie gehoorzaamt wordt opgegeten.

De ondergrondse organismen houd ik te vriend, om mijn macht te behouden.

Link to comment
Share on other sites

Wat Weknow hierboven omschrijft is allemaal waar en ook inzetbaar. Maar.

 

Ergens ( in het voorsteltopic ofzo ? ( je hebt hier geen blog zie ik ? )) heb ik foto's gezien van je stuk grond. Je zit op een eiland dacht ik ? Of in ieder geval aan de kust van Kroatië.

Dat zijn nogal andere omstandigheden dan de gronden die we hier in de omgeving hebben.

En dan is de grond 1 aspect. Wat dacht je van de helling; aanwezigheid grondwater wel/niet/hoe diep; temperatuur in de zomer en ook hoe lang zulke hoge temperaturen; neerslag, de hoeveelheid maar ook wanneer ? Grondsoort; aanwezigheid stenen/rotsen ( diepte teeltlaag ) En wat ik al zei: is de teeltlaag een helling ? Zuurtegraad van de bodem is ook van belang: is de bodem sterk alkalisch, dan verloopt de omzetting/afbraak van het organisch materiaal veel sneller dan op andere bodems.

 

Kortom; een hele trits factoren die een antwoord op je vraag mede bepalen. Lastig zo te beoordelen.

 

Lijkt me handig en verstandig om bij de boeren in de omgeving te kijken wat zij aan mogelijkheden hebben. Verbouwen zij in hun eigen moestuinen ook alles ? En waar ? Vaak is de noestuin vlak bij het huis aan de voet van een heuvel, of als het huis tegen de helling ligt, is de moestuin verder beneden in een dal achtig deel : vanwege de natuurlijke afzettingen van de meer vruchtbare gronden ( teeltlaag ) op lagere delen.

Is het dus realistisch om jouw stuk tot moestuin om te vormen ? Kan best zijn hoor, ik ga hier natuurlijk niet beweren dat dat niet zo is, ik kijk wel uit. Maar ik bedoel er mee te zeggen : ga in je vragen helemaal terug naar de gegevenheden die je hebt. Daar moet jij het mee doen. Maak die afweging.

 

Kom je tot de conclusie dat het wél moet kunnen ( er was tenslotte daar geen moestuin eerder ), dan kan je daarna de zaken die Weknow boven beschrijft ook inzetten.

Ik zou dan meewegen de situatie ter plekke : temperatuur, grote hitte zomers, en helling en grondsoort en vochtsituatie.

De methode die weknow beschrijft gaat over de vochthuishouding ja, ook over bodemleven, over een gezonde grond. Maar het moet ook in jouw situatie inzetbaar zijn. Je hebt er niks aan als er 's zomers 3 maanden geen druppel valt. Dan moet je daar wat op bedenken. Je mooie grond waait bij de eerste flinke zomerstorm weg. Of spoelt bij de eerste najaarsregens weg het dal in.

 

Grond niet onbedekt laten is sowieso een goede denk ik. Dat gaat verdamping tegen, dat gaat erosie tegen. Het brengt organische stof in de bodem. Dicht betelen is een optie bij jou denk ik , maar dan moet er wel in de zomer vocht bij.. Dicht betelen voorkomt verdamping, al lijkt dat raar, omdat planten natuurlijk ook verdampen. Maar er moet vocht bij af en toe.

 

Dan: je zit maar deels met de mogelijkheden aan teelt die wij hier hebben he ?

In wezen ben jij gebonden aan de mediterrane landbouw-cultuur. Dat is nogal een ándere dan wij hier kennen.

Link to comment
Share on other sites

Bedankt Weknow voor je verhaal over hoe je jouw grond aan het verbeteren bent. En Bit, voor al je kritische punten!

 

In het verleden is deze grond wel bewerkt geweest, in ieder geval met druiven. De oudste dennen die hier staan zijn ongeveer 50 jaar, daarvoor was het nog bewerkt. Ik zal eens aan de buurman vragen wat en waar ze precies verbouwden, hij moet toen n jonge vent geweest zijn. Zijn moestuin ligt precies ter hoogte van het terras waar ik het over had, en dit is horizontaal en het laagste deel. Je merkt ook aan de grond daar dat daar meer organisch materiaal in de aarde zit dan op hogere terrassen. In de buurt zie je inderdaad dat men vrijwel overal de grond zoveel mogelijk bedekt heeft met planten. Grondwater weet ik nog niet, maar, ja het zal erg droog zijn. Veel mensen hier gebruiken een druppelirrigratie systeem, wij verwachten gewoon dagelijks met de gieter rond te gaan!

 

In ieder geval denk ik wel dat hier een goede moestuin van te maken valt, een bevriende boer heeft ook al eens gezegd dat het goede grond is. Geeft de burger moed! Natuurlijk verwacht ik niet direct een fantastische opbrengst, maar wil ik zo biologisch mogelijk de grond hier verbeteren en gezonder maken. PH waarde ken ik helaas nog niet. In april gaan we even naar Nederland, en ik zal een paar grond samples meenemen om daar te testen. Maar gezien de enthousiaste kolen is het mogelijk inderdaad niet zo zuur.

 

Maar toch blijft nog de vraag hoe ik de komende drie maanden het beste dit terras kan bewerken. Het idee van groenbemesters voor een periode van drie maanden in de lente, is dat erg ongebruikelijk? Bijvoorbeeld een maal frezen, dan inzaaien met groenbemester en in mei helemaal bedekken met gewassen en mulch? Compost hebben we helaas nog niet zo veel, al kan ik uit ons deel van het bos hierachter wel prachtige humus verzamelen, en die evt verrijken met kippenmest.

 

PS: goed plan om hier ook een blog aan te maken!

Link to comment
Share on other sites

Groenbemester lijkt me wel een goed plan. Ook voor een kleine 3 maanden. Zelf heb ik ervaring met phacelia, kiemt vlot, wortelt lekekr breed en ook best wel diep. Dan in mei onderfrezen bv, bengt groene massa in de grond en stikstof ( phacelia ) en de wortels doen ook goed werk. zaaien telen en mulchen. Prima. Misschien zijn er anderen met aanvullende / andere tips ?

Link to comment
Share on other sites

  • 2 weeks later...

Ok Bit, goed om te horen dat phacelia goede resultaten kan geven. Ik hoop dat dat hier ook zo is. Ik heb inmidels de groenbemesters ontvangen: phacelia, japanse haver, blauwe lupine en boekweit. Wie heeft er ervaring met deze planten? En vooral: zou ik ze kunnen mengen en allemaal tegelijk inzaaien? Mijn plan is dus om vanaf midden mei dit stuk grond te bebouwen met groenten, en hoop dat de groenbemesters tot die tijd nog iets kunnen helpen om de grond losser en voller te maken met organisch materiaal. Alleen omdat groenbemesters normaal (geloof ik) voor de winter gezaaid worden ben ik ergens ook bang dat t helemaal niet werkt en ik mn kostbare zaadjes verspil. Iemand een idee?

Link to comment
Share on other sites

Phacelia is niet bestand tegen harde vorst. Al heb ik het dit jaar de hele winter staan en is bijna klaar om te gaan bloeien. Ik weet niet wat nu je temperaturen zijn. Ik heb hem gezaaid in Augustus en zou niet voor half april opnieuw gaan zaaien (in Nederland).

 

Wat nu goed zou groeien zijn tuinbonen en vroege erwten en peulen. Als je ze afknipt vlak voordat ze bloeien hebben ze ondertussen je grond goed bemest (stikstoffixeerders). Waarschijnlijk wil je een aantal laten staan om zelf op te eten.

Groetjes, Birgit (Soil Food Web Consultant) Meer weten over het microscopische bodemleven? https://rijkebodem.eu

Link to comment
Share on other sites

Join the conversation

You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

×
×
  • Create New...