Groente soorten afname in bijna honderd jaar...

[Erny]

Kwam het volgende plaatje tegen...

Toch wel behoorlijk schokkend...

 

[weknow]

Wat moeilijk te beoordelen. Als rassen zijn vervangen door andere, betere, dan zou het geen ramp zijn.

Wel als uitstekende zijn verdwenen. Of het gamma aan variëteiten erg is afgenomen. Of als commercie betekent dat je alleen/vooral veel geld wilt verdienen en daardoor weinig belang aan variëteit en kwaliteit wordt gehecht. Een ondernemer zal zeggen: "Er is te weinig vraag, om allerlei rassen aan te bieden"

Overigens zou ik er op durven te wedden dat het aantal commerciële zaadaanbieders in dezelfde 80 jaar ook minstens met een factor 10 is afgenomen. In feite is het maar een handjevol meer op de wereld die bijna de hele markt in handen hebben en daarmee het aanbod en ook de zogenaamde vraag bepalen en sturen.

Ook zal het aantal afnemers heel sterk zijn gedaald. Maar de totale afname zeker niet. Miljardenhandel.

Verschraling. Monopolyvorming. Toenemende algemene afhankelijkheid van enkele zeer machtige bedrijven.....die het er zeker niet om gaat dat iedereen goed/genoeg te eten heeft of dat de wereld gezond en schoon blijft.... Als het wat zou kunnen veranderen, zou ik er een revolutionair van worden. Nu maakt het me vooral erg somber en geeft het me een machteloos gevoel dat ik/wij er zo weinig aan kunnen veranderen. Hooguit wat klein gerommel in de marge...proberen we dat maar

 

Aldus een spontane opwelling van reacties.

[Heleen1963]

inderdaad behoorlijk schokkend, en ik maar denken dat ik goed bezig ben met mijn " elke-dag-verse-

en verantwoorde -groente- en -fruit ."

Hier hebben ze op de basisschool een fruitproject, waarbij alle kinderen elke dag fruit van school krijgen.

Om kinderen toch fruit te laten eten , in plaats van koeken en chips en chocoladedingen .

[Bit]

Mwaa. Hoeveel somberheid kun je je laten aanpraten ?

 

Lees nou eens goed:

In 1903 boden de toen getelde commerciële zaadhuizen 408 variëteiten aan van de tomaat

In 1983 had het NSTL ( whatever that may be ) er 79 van in hun bezit.

 

Wat zégt dat nou ? Tja. Het kan aan mij liggen, maar mij zegt dat niet zo veel.

Deze en vorige winter een beetje googlen op tomatenzaad verkoop online : adressen en soortjes zoeken. Zaad zoeken soortjes enzo. : h o n d e r d e n ! Als het niet meer is.

[appelvrouw]

idem voor de pompoenen. Maar misschien ging dit over de grotere teelten(bedrijven?)

[henkg]

Toont in ieder geval de noodzaak van de Spitsbergen zadenbank aan. Die is nog veel belangrijker dan het redden van een paar zielige zeehondjes, of neushoorns.

Is er eigenlijk een eicel/spermabank voor bedreigde diersoorten? Of zijn in de praktijk alleen dierentuinen de hoeders hiervoor?

En hoe zit het met bijvoorbeeld bijen? Geen bijen meer zou een ramp voor de voedselproductie zijn.

[GTman]

Ja, die zadenbanken zijn inderdaad belangrijk!

Nu moet ik meteen denken aan die reportage "eeuwige moes", waarin een man veel van die groente rassen wilde behouden.

Vooral het feit dat al die grote zaden bedrijven niet veel geven om andere dingen dan winst is nogal...jammer . Er kan veel meer door deze bedrijven worden gedaan aan behoud, maar ja dat kost geld...

[RvO]

... NSTL ( whatever that may be ) ....

De NSSL was de nationale zaadbank van de USA.

Maar i.d.d. vreemde getallen.

[Stan]

Sorry Henkg,

Toont in ieder geval de noodzaak van de Spitsbergen zadenbank aan. Die is nog veel belangrijker dan het redden van een paar zielige zeehondjes, of neushoorns.

Die is dus van die grote jongens die alle zaden nu onderhand hebben. Maar onze eigen Jorieke is al een tegen actie begonnen dus doe daar aan mee. Zie forumproject-zaadjes-kweken-en-delen-t12288.html

[Stan]

Weet je wat ook erg leuk is om te zien wat er in de middeleeuwen aan groenten e.d. is gebruikt.

Daar mocht ik afgelopen week even aan snuffelen en zooooo uit beerputten in Haarlem.

ik kom er nog wel eens op terug in een eigen topic of zo iets.

[T0M]

Er is enkele jaren geleden een artikel in de National Geographic verschenen over de afname van de gewassoorten. Ik zal deze anders eens in de kast zoeken en de hele problematiek in het kort hier weergeven.

 

Stan, het is ongelooflijk boeiend om eens verder in het verleden te kijken. Ik ben er dagdagelijks mee bezig voor mijn job. Ik kijk uit naar je topic.

[T0M]

De afbeelding die Erny weergeeft in zijn post is zoals hij het zelf zegt schokkend om te zien. Waar het om gaat, is dat om bijvoorbeeld de koolsoorten te nemen, in 1903 544 soorten werden aangeboden, en dat 80 jaar later van die 544 soorten nog slechts 28 over zijn. 518 soorten zijn dus verdwenen, uitgestorven, weg... Iedereen weet dat er dier en planten soorten uitsterven, maar voor velen is dit een ver van hun bedshow, ik denk bijvoorbeeld aan Pandaberen of de Yangsédolfijn in china of Siberische tijgers in Rusland, maar vlak onder onze neus verdwijnen ieder jaar groentevariëteiten zonder dat er ook maar een haan om kraait. Toen ik in 2011 die afbeelding zag was ik geschokt. Hetgeen waar we hier op het forum beroepshalve, uit interesse of als hobby mee bezig zijn veranderd in een sneltempo en vele hebben het niet door.

 

In het julinummer van 2011 van National Geographic is er een artikel geschreven die past in een serie van verhalen rondom de geboorte van de 7 miljardste inwoner op aarde. Dit specifieke artikel gaat over het belang van oude vergeten zaden en rassen om de steeds groeiende wereldbevolking te kunnen blijven voeden. Er is namelijk een studie die beweert dat als we de wereldbevolking willen blijven voeden er dubbel zoveel moet worden geproduceerd. Wie het hele artikel wil lezen verwijs ik door naar de mensen van National Geographic, maar zoals reeds eerder aangegeven wil ik even kort een samenvatting schetsen waar het hier om draait.

 

Wie vandaag de supermarkt binnen wandelt zal meteen opvallen dat de er slechts enkele rassen worden verkocht. Het gaat veelal om moderne groente- en fruitrassen die speciaal zijn ontwikkeld om snel te worden getransporteerd (uniformiteit in vorm en grootte) en er goed uit te zien (langere houdbaarheid) in de schappen. De smaak heeft een ondergeschikt belang. Oude variëteiten zijn verdrongen naar boerenmarkten en gespecialiseerde groentenboeren.

 

In de westerse wereld staan de mensen nauwelijks stil bij de vraag waar voedsel vandaan komt en hoe het wordt verbouwd. Veel mensen beseffen niet dat het supermarktaanbod een glanzende façade is die steunt op gevaarlijk zwakke fundamenten. Doordat er nog maar enkele variëteiten worden aangeboden zijn er te weinig genetische verschillen tussen de rassen waardoor één simpele schimmel, bacterie of plaag kan leiden tot het ineenstorten van een bepaald ras. Als voorbeeld wordt verwezen naar een oude vijand van de tarweplant de Puccinia graminis, ook wel bekend als zwarte roest. Deze schimmel is al sinds mensenheugenis bekend, maar de laatste variant, de Ug99 (ontdekt in Uganda in 1999) is een virulente en snel muterende stam. Vanuit Uganda verspreidde deze plaag zich naar Kenia, Ethiopie, Sudan, Jemen en Saudi-Arabië. In 2007 werd ze in Iran vast gesteld. Nu dat zijn landen waar er weinig banden zijn met het westen waardoor het vrij onbekend blijft en de kans eerder klein is dat deze schimmel middels een vliegtuigpassagier naar hier komt. Men voorspeld dat spoedig India en Pakistan ten "prooi" vallen waarna China en Rusland snel zullen volgen. In deze landen wordt een gigantisch landbouwareaal gebruikt om tarwe te produceren en de gevolgen gaan niet te overzien zijn. Het is dan kwestie van tijd voor aleer Europa en de VS besmet geraken.

Dit klinkt natuurlijk doemdenkerij, maar als je weet dat 90 % van de tarweplanten machteloos is tegenover Ug99 dan betekent dit alleen al voor de VS een economische schade van 7 miljard euro. Tarwe is één van de voornaamste voedselbronnen voor de mens, zeker in arme landen gaan de gevolgen immens zijn. We mogen ook niet vergeten dat dit in het recente verleden nog al eens is voorgekomen en nog wel vaker zal voorkomen, ik denk persoonlijk aan de banaan. We kennen maar één variëteit, namelijk Cavendish en ook deze soort wordt sterk bedreigt. Ook de invloed van de aardappelziekte op de aardappeloogst tussen 1845 en 1850 in Ierland heeft tienduizenden slachtoffers gemaakt.

 

De mensheid heeft er 10000 jaar over gedaan om te komen tot de enorme diversiteit aan gewassen en dieren zoals we deze tot recent kenden. Door van wilde tarwe enkel de tarweplanten te selecteren die z'n rijpe aren niet uiteen laat vallen kennen we vandaag de dag de "vaste" tarwearen. Hetzelfde geldt voor de dieren. Met eindeloos geduld hebben landbouwers en veetelers ervoor gezorgd dat soorten zich aanpassen aan plaatselijke omstandigheden. Ieder gedomesticeerd zaaigoed of dierenras is een oplossing voor een héél specifiek probleem, zoals droogte of ziekte en dit voor een specifieke locatie. Doordat vroeger alles op kleine schaal werd geëxploiteerd kreeg je heel gebiedsspecifieke rassen.

 

De gevaarlijke afname van diversiteit is het rechtstreekse en onbedoelde gevolg van de triomf van de moderne landbouw. Door op een gegeven ogenblik enkel nog hoogproductieve rassen te gebruiken werd in de jaren 50 een gigantische hongersnood vermeden in India en Pakistan doordat de tarweproductie er verdubbelde. Eén miljard mensen waren gered van de honger. Door deze "groene revolutie" werd de moderne geïndustrialiseerde landbouw naar de derde wereld gebracht. Het nadeel, en ik lees het vandaag de dag nog af en toe op het forum, is dat boeren steeds afhankelijker werden van hoogproductieve superrassen die waren ontwikkeld voor de wereldmarkt die doordat ze genetisch zwakker zijn dure kunstmeststoffen en giftige pesticide vragen. Lokale variëteiten worden verdrongen door monocultuur. Kortom, door het streven naar meer voedselproductie, lopen we de kans in de toekomst te maken te krijgen met voedseltekorten.

 

Om een kort overzicht te geven van enkele voorbeelden hoe schrijnend de situatie is:

- momenteel schat men dat in de VS 93 % van zijn historische groente- en fruitrassen is uitgestorven. Van de 7000 verschillende appelrassen zijn er vandaag de dag nog een kleine 100 over.

- Van de duizenden rijstsoorten op de Filipijnen schieten er nog slechts iets meer dan honderd over.

- Van alle tarwesoorten die een eeuw geleden in China werden geplant is 90 % verdwenen.

- Van de 8000 veerassen zijn er 1600 uitgestorven of met uitsterven bedreigd.

- Eén derde van de kippenrassen wordt met uitsterven bedreigt.

 

In het artikel wordt niet alleen maar ingegaan op doemdenkerij en negativisme, er wordt ook gefocust op enkele positieve tendensen. Zo wordt onder meer ingegaan op het belang van de wereldzaadbank op Spitsbergen en wordt er een stukje geschreven over de Heritage Farm in Iowa waar op een areaal van 360 ha lokale variëteiten van over de hele VS worden geteeld. Dit met het oogpunt oude variëteiten te bewaren voor het nageslacht. Maar liefst 13000 leden zijn aangesloten bij deze instelling waardoor er in de vries- en koelcellen duizenden antieke plantenrassen bewaard liggen. Er wordt kortelings verwezen naar aardappeltelers in de Andes waar nog steeds honderden aardappelvariëteiten verspreid over verschillende akkers en locaties worden gepoot om alzo risico's in te perken.

 

Tenslotte worden er boeren uit Ethiopië geïnterviewd die in de jaren '70 Teff, middels monocultuur, verbouwden, maar waar door de hongernood van 1984 terug is overgeschakeld op lokale variëteiten waardoor het Ethiopisch hoogland vandaag de dag een hotspot is inzake botanische diversiteit. Hierdoor is er vandaag de dag een productiecapaciteit is die tot 15 % hoger ligt dan bij monocultuur.

 

Toch wel iets om over na te denken me dunkt.

[Stan]

Tom , ik kan niet anders zeggen dan dank je wel.

[Bit]

Kijk es an ! ik dacht even dat ik werd gedwongen mee te somberen.

Zie het weer een stuk zonniger in.

[appelvrouw]

Van de 7000 verschillende appelrassen zijn er vandaag de dag nog een kleine 100 over.

 

Ik wil niets afdoen aan t artikel van de Natgeo. (Ik ben ook een groot voorstander van het doorgeven van oude zadenrassen, en van het kopen van zaden bij organisaties als Kokopelli.)

Hier vlak bij ons is een botanische tuin waar ik wel eens kom..(ze hebben veel oude kruiden en bijzonder kleinfruit) die oorspronkelijk is ingericht als appeltuin..daar alleen hebben ze 650 variëteiten appels ...is een variëteit soms iets anders als een appelras?

[Stan]

Ja, jammer genoeg wel. Het zijn dan onder soorten. Dus b.v. neef en nicht en oom en tante i.p.v. achter,achter, achter neef,nicht, oom of tante en dus relatief ook best veel kans op inteelt.

[Bit]

Denk alleen dat de tuin ook echt zoveel rassen incl. variëteiten heeft. Ruim meer dan 300 rassen toch wel. Overigens de huidige in de handel zijnde rassenlijst is wel zeker een beperktere. Daar kan Frank Houweling vast wel een update op geven ( zullen er 40-60 zijn ? ), maar beschikbaar in Nederland zijn er toch vast wel véél en véél meer.

 

Neemt niet weg dat de strekking van het verhaal van Topicstarter wel duidelijk is.

 

Maar is dat nou eigenlijk zo gek ? Mijn kennis reikt niet zo ver, maar is het ook allemaal niet wat logisch ? De wereld is de laatste 200 jaar ontzettend kleiner geworden; 'bereikbaarder' en sneller. De kennis van alles op dit gebied vliegt de aarde inmiddels over naar alle uithoeken. We leven niet meer in 1870 he ? De behoefte in de handel was er een van uniformiseren. In groente, fruit: álles. En dus ook in zaden.

We geven er de wereldbevolking mee te eten. En dat is ons als mens ook redelijk gelukt he ? Wat zijn we gegaan ? van 2 miljard naar 6 miljard ofzoiets ?

 

Ik vind het wel iets vanzelfsprekends hebben dat van de 200 plaatselijke bloemkoolsoortjes ( variëteiten dan, oké ) er in nederland nog maar 30 beschikbaar zijn. Als nr. 196 het dan tóch waad is om behouden te blijven vanwege uitzonderlijke kwaliteiten, dan komt die toch wel bovendrijven lijkt mij. Misschien wel door liefhebbers als wij met z'n allen zijn. Ik ben daar niet zo bang voor hoor. Nr. 192 wás namelijk helemaal niet zo lekker, of was eigenlijk ook wel érg bevattelijk voor.... etc etc. Ik vind daar wel logica in zitten. De uitwisseling van rassen en uitproberen heeft zo'n ontzettende vlucht genomen. De betere wint. Is een Heirloom-ras ergens wél op zijn plaats ( woordspelinkje ) zal dat zijn reden hebben, en is daarmee geconstateerd. We hebben het dan toch ook niet over uitsterven ?

 

Denk dat je een vergelijk kan maken met monumentenzorg. Je kan wel elk bouwsel van vroeger willen behouden, maar dat gaat natuurlijk niet lukken he ? Over 400 jaar moeten hier ook nog mensen wonen. We moeten keuze's maken. En maken die. Ik ben daar niet zo somber van inborst, dat ik tegen élk vooruitgangsgeloof moet zijn. Nostalgie is een waardevolle emotie, maar is bij mij althans, niet leidend.

Dat de keuze's op dat vlak,die hoe dan ook tóch gemaakt worden, door wellicht de verkeerde mensen gemaakt worden, of uit de verkeerde beweegredenen, dát kan wel zijn ja.

 

En zo zijn we dan ook weer in een Monsanto-topic beland.

[T0M]

Ik kan je alleen maar gelijk geven dat we niet alles kunnen behouden, dat is ook niet houdbaar. We mogen ook niet vergeten dat dit in de middeleeuwen en eerder waarschijnlijk ook al gebeurde. Als iets niet lekker is, en ik heb hier in de tuin ook al hele perceeltjes vol met rijpe gewassen op de composthoop gegooid simpelweg omdat het niet te eten is, dan ga je geen tijd en moeite meer in de voortplanting van dat gewas steken. Survivel of the fittest. Persoonlijk zou ik het wel jammer vinden als een lekkere bloemkool, eentje die wel de moeite waard is om te behouden zou verdwijnen. Ik kan het dan ook alleen maar toejuichen dat hier zoveel forumleden komen die zich hiervoor inzetten. Het is dankzij jullie en honderdduizenden andere tuiniers dat dit verval wordt getemperd. Daar heb ik maar één woord voor RESPECT!!!

 

Persoonlijk denk ik wel dat we de ergste terugval gehad hebben. In tijden dat oude vergeten groenten terug hip en trendy zijn, wat stilaan aan het gebeuren is ga je automatisch terug een groter maatschappelijk draagvlak creëren wat alleen maar meer mensen aanzet om oude rassen te behouden.