Drentenier

Ik heb afgelopen jaar 'gewoon' wat tenen van de Aldi in de grond gestopt, in december, en dat leverde een leuke oogst op. Dit najaar heb ik hetzelfde gedaan, begin oktober gepoot, het loof staat alweer 10 cm hoog. Een deel van de eigen oogst begint uit te lopen (ik moet kennelijk een beetje dooreten...), ik ga maar wat invriezen en wat echt te ver uitloopt mag later ook de grond in. Wat me opviel bij deze 'gewone tenen' knoflook is dat sommige bollen wel, en sommige bollen geen tenen kregen. Hieronder een voorbeeld van een inmiddels uitlopende bol zonder tenen:

Het heeft 'even' geduurd, maar 1 klein muskaatje heeft de winter overleefd in de droge woonkamer, en heeft er een klein jaar over gedaan om volledig te verkleuren. 25-10-2013: 05-09-2014: Ze worden dus wel echt oranje, maar je moet geduld hebben.

Dit jaar heb ik voor het eerst aardappels gepoot en geoogst. In een opwelling 1 kg biologische aardappels van de Aldi (aanbieding, 49 cent) in de grond gestopt (ik meen Remarka). 11 stuks, dus geen kleine pootaardappels, en een biologisch ras genomen 'want dat zal wel resistenter wezen'. Zandgrond, zeer oude paarden stalmest onder gespit en wat koemestkorrels erop. Ook ruim uit elkaar gepoot, omdat grote aardappels grote planten zouden geven met veel stengels. Ik twijfelde op het eind of ik nu phytophthora had of dat het regulier afsterven van de planten was begonnen. Uiteindelijk maakte het niet uit, 18 kg schone piepers: Als ik de verhalen van de klei zo lees dan denk ik dat ik naast het grote voordeel van de eerste keer (land heeft nog nooit aardappels gehad) ook baat heb gehad bij de zandgrond (sneller droog en warm na nat en kou). Ook is het hier in het Noorden minder nat geweest. Nu begint hier dus de 'ellende'; leuke oogst dus volgend jaar weer. Ben heel benieuwd of het binnen mijn 20m2 met steeds een paar meter opschuiven jaar op jaar blijft lukken.

@Balto Ik heb 8 tomatenplanten, deze tomaten kwamen van trossen 1-3 van onder (gewoon wat rijp was). Planten hebben of krijgen uiteindelijk 5-7 trossen. Ik hoop dat ze samen meer dan 20 kg leveren. Het is altijd even afwachten of alle planten in staat zijn om de hoogste trossen vol te krijgen.

4 kg rijpe tomaten (vitador f1): Wortelkunst:

Ik heb het dit jaar als experiment gedaan (erwten met wigwam), dit was het resultaat: Sugarsnaps (leunen tegen een pot aardbeien): Peulen/kapucijners/doperwten (zijn allemaal naar achter gevallen, hangen tegen de tuinbonen erachter): Oogst was prima, maar zoals je ziet grijpen de planten elkaar, en zodra ze topzwaar worden vallen ze gezellig met zn allen buiten de wigwam. Ik heb het omvallen de eerste meter voorkomen met allerhande touwtjes om de wigwam, maar deze planten werden 2m hoog, dus viel de top alsnog om. Het is ook lastig oogsten in zo'n oerwoud, een deel van de peulen vond ik pas bij het opruimen van de planten.

Even puur over water: framboos wortelt nogal oppervlakkig. Bij mij op zandgrond betekent "in droge tijden water geven" feitelijk elke dag water geven, dus niet pas na een paar droge dagen. Bij zonnig weer is de grond hier na 1 dag al droog, tot waar de plant zijn wortels heeft. Het zou kunnen dat zelfs als het hier 2 keer per week regent, de plant gedurende die week toch de helft van de tijd droog staat. In dat geval zou extra water geven toch een beter resultaat kunnen geven. Ik doe dat dan maar, voor de zekerheid . Bij mij zitten er ook wel eens kleintjes tussen, maar de meesten komen wel aan hun maat:

Ik heb in het voorjaar van 2012 een Boskoop tegen mijn gevel geplant (zo'n 13 in een dozijn stokje van een tuincentrum), op oost-zuidoost (directe zon tot zo'n 14:00, daarna nog een warme muur). De volgende foto's zijn van eind augustus 2013: Zoals je ziet op deze plek geen gebrek aan groeikracht; in 1,5 jaar tijd al 4 meter de lucht in. En in het jaar na aanplant ook al aardig wat druiven. Inmiddels weer een jaar verder, hij is nu alweer een stuk groter. Droge kale zandgrond hier naast huis, dus heb bij aanplant een groot gat gegraven en met oude paardenmest/potgrond/compost gevuld. En ieder voorjaar opnieuw oude mest er bovenop. Op deze manier houdt de grond tenminste nog een beetje vocht vast.

Ik heb ook het laatste deel geoogst, nu alles plat lag: Hangt in mijn garage aan het plafond, meerdere van dit soort bossen met loof en wortels. Afgelopen winter waren de uien die daar hingen ook in februari nog goed, dus het moet droog genoeg zijn. Ben benieuwd hoe lang ze goed blijven. Mochten ze gaan uitlopen of schimmelen dan gooi ik ze alsnog in de vriezer. Ik ben in ieder geval heel tevreden met mijn eerste knoflook oogst .

Roze, paars of blauw, ik kon niet kiezen: Of beter gezegd: de plant kon niet kiezen, ik heb er niet bewust iets aan gedaan.

Bij mij zijn de boosdoeners voornamelijk merels (die springen en pikken wild in de hangende aardbeien) en slakken (die eten het liefst het zachtste, meest rijpe deel). Verder zie ik nog wel eens pissebedden en andere insecten op de aardbeien, maar in hoeverre ze zelf gaten maken weet ik niet. Kan ook zijn dat piet een gat maakt en je later klaas betrapt op het drinken van aardbeiensap uit dat gat. Een 'open' aardbei is voor iedereen lekker, ook als je geen tanden/snavel hebt. Muizen sluit ik niet uit, geen ervaring mee. Ik ken geen ziektes (huis-tuin-en-keuken bacteriën zijn geen ziektes!) die worden verspreid door merels en slakken. Ook muizen zijn geen dragers van enge ziektes (ziektes voor mensen). Vossen kunnen wel de voor de mens gevaarlijke vossenlintworm verspreiden, dat is waarvoor men waarschuwt bij het plukken van wilde bramen. Er komen geen vossen bij mijn aardbeien. De slakken slaan hier 's nachts toe. Het is me al vaker overkomen dat ik dacht 'morgen ben jij mooi rijp', om vervolgens 's ochtends te moeten ontbijten met een halve aardbei. Ik weiger in zo'n geval aardbeiloos naar mijn werk te gaan! Ik eet de aangevreten aardbeien dus gewoon op, mits ze kortgeleden zijn aangevreten. Waar nodig snij ik een stukje weg.

Moestuin: Dit hangt van de grondsoort af, en van de hoeveelheid meststoffen die er nu nog in de bodem zitten. Als het een zanderige bodem is heb je de compost o.a. nodig om vocht en voeding vast te kunnen houden, in zwaardere grond meer om deze te verluchtigen. De grond verbeteren met compost is dus in principe altijd goed. Wat bemesting betreft is het een ander verhaal. Het zou kunnen dat er in de bodem nu nog een grote voorraad stikstof zit van de vogelmest, die vanaf nu zal uitspoelen/worden opgenomen door planten. Lastig te zeggen hoe lang dat duurt. Wellicht de teelt beginnen met planten die van stikstof houden (kolen bv)? Als die als een speer gaan weet je dat je in het begin in ieder geval niet hoeft bij te mesten met stikstof. Kas: Iele plantjes betekent meestal: te weinig licht bij te hoge temperatuur. Meestal is de oplossing: temperatuur omlaag.

Mijn eerste jaar knoflook, ik geloof ergens in december gepoot, een cm of 8-10 diep. De boel ging slap/plat hangen, ik las veel over schimmels en vraat bij anderen, dus heb voor de zekerheid de slapste/platste helft geoogst: Met deze bollen lijkt me niet veel mis, behalve dat ze niet heel groot zijn. De kleinere bollen zijn ook afkomstig van kleinere teentjes, ik heb namelijk alle tenen van 7 bollen in de grond gestopt, inclusief de kleintjes. Ik had ook een paar planten in een pot in de kas (later buiten), die hadden wel duidelijk wat grotere bollen die iets verder ontwikkeld waren (harder, tenen). Die planten hingen ook al een week of twee langer slap. Mogelijk laat de houdbaarheid dus te wensen over ivm de vroegere oogst. Om die reden laat ik de andere helft zitten totdat ze geheel dor zijn. Dan kan ik later vergelijken of dat nog veel verschil maakt. De kleinste bollen heb ik ingevroren, de rest hangt te drogen. Ik vraag me af wat het verschil zou kunnen zijn tussen een slaphangende plant oogsten en drogen, tegenover hem langer in de grond laten zitten. Dat moet haast betekenen dat de bol op het laatst nog wat krijgt van het al slappe blad of baat heeft van de wortelwerking. Anders zou het niet veel uit moeten maken?

Aanvullend: met brede bessenstruiken doelde ik vooral op aalbes/zwarte bes. Die worden bijna net zo breed als hoog. Een kruisbes heb ik zelf niet, maar die lijken inderdaad beter klein te houden dan frambozen. Mijn frambozen: Dit zijn best veel takken (20+) van vorig jaar, waar nu frambozen op zitten, en ook nieuwe takken. Schutting 2m hoog. Zoals je ziet is een framboos een stevige groeier, wat je op de foto ziet komt allemaal van 3 kleine plantjes uit 2012.

Een braam wordt veel groter dan een framboos. Een framboos maakt takken van een meter of 2 hoog, een braam (staat in tuincentrum meestal ook op de pot) tot wel 8 meter lang. Je zegt dat je geen bomen mag planten; een framboos is absoluut geen boom, ik zou het zelfs amper een struik willen noemen. Een framboos wordt niet elk jaar groter/hoger/breder zoals de meeste struiken. Een framboos bestaat uit losse takken uit de grond die je na de vruchtdracht weg snoeit. Zo'n tak is meestal tussen 1-2 meter hoog. Je bepaalt zelf hoeveel takken je wilt toestaan, de rest haal je weg als de ruimte beperkt is. Daarmee is een framboos geschikter dan de meeste andere fruitstruiken voor een beperkte ruimte. Veel bessenstruiken worden weliswaar minder hoog, maar wel breed. In een smalle ruimte, bv langs een schutting met 20 cm grond, past makkelijker een framboos dan een bes. De vraag is dus vooral hoe breed en hoog de plant mag zijn.

Peulen, kapucijners en doperwten zijn allemaal dezelfde soort. Wat je in de grond stopt is een kapucijner, maar genetisch bevat deze maar 50% van zichzelf en 50% van de onbekende buurman door wie de bloem is bevrucht. In jouw geval was de buurman mogelijk geen kapucijner. Als de buurman geen kapucijner was, is het zaad een leuke hybride waarvan je maar moet afwachten wat eruit komt. Als je een dobermann kruist met een golden retriever zal het je ook niet verbazen als de pups er allemaal anders uit zien. Het is bij het winnen van zaad eerder moeilijk dan makkelijk om dezelfde plant weer te krijgen. Als je bv zaad wint van een gele ui uit een willekeurige volkstuin is het goed mogelijk dat er uit dat zaad alle mogelijke maten, vormen en kleuren uien groeien. Het is zelfs goed mogelijk dat als je 2 planten uit hetzelfde zakje zaad met elkaar kruist (exact hetzelfde ras), dat je volgend seizoen van alles krijgt behalve dezelfde plant. Dit is hetzelfde principe als 2 ouders met bruine ogen die een kind krijgen met blauwe ogen. 2 kapucijners die een peultje krijgen? Ik zou het niet weten, maar ik sluit het niet uit.

Wellicht doelde Erny op de volgende link: http://www.plantaardig.com/groenteninfo/berichten/over-tomaten-dieven/ Hierin staat dat er verschillende soorten tomaten zijn waarbij je meerdere dieven kun laten zitten, maar niet bij grote tomaten (vleestomaten, trostomaten, 'gewone' ronde tomaten). Ik neem aan dat je gewone 'grote' tomaten hebt staan. Dat betekent vanaf het begin van de groei: alle dieven verwijderen. Blad verwijder je bij een tomatenplant van onderaf, zodra het nut heeft. Dat is normaal gesproken zodra er een tros tomaten hangt die meer zon kan gebruiken; dan verwijder je alle bladeren onder die tros, mogelijk ook 1 boven de tros, zodat deze vrij hangt. Bij een normale plant heb je op dat moment boven die tros nog minstens 5-6 volgroeide bladeren over. Als dit er minder dreigen te worden, geen blad verwijderen! In een vierkante meter tuin kan ik me voorstellen dat je al iets eerder begint met verwijderen van de onderste bladeren, omdat deze wat te breed worden voor de buur-groenten. Zolang je maar niet teveel weghaalt, er moet voldoende blad overblijven. Je verwijdert in principe geen blad bovenin een plant (tenzij het ziek is). Dit is ook wel een mooi stukje inleesvoer, met veel voorbeeld dievenplaatjes: http://www.mooiemoestuin.nl/groenteteelt/vruchtgewassen/tomaat/tomaten-teeltzorgen/ Nog even ter vergelijking, in de professionele teelt heb je aan het eind van het seizoen een meters lange kale plant, met alleen bovenin blad. Wel voldoende blad uiteraard:

Naast dat het trage starters zijn staan ze ook stil als de grond droog is. Bij mij droogt de zandgrond snel uit, dus met zonnig weer geef ik dagelijks water om stilstand tegen te gaan. Weet niet meer wanneer ik gezaaid heb, maar hier staan ze inmiddels 15 cm hoog.

Ik noem het een dief, maar dan alleen omdat hij groeit uit een bladoksel. Bij gebrek aan een betere benaming noem ik het geheel een plant die zichzelf heeft getopt en op een dief verder moet groeien. Deze 'dief' wordt dan de nieuwe stam, bij gebrek aan een echte. Als dit klopt hoef je niets te doen. Vorig jaar had ik verschillende rassen, waarvan enkele dit deden. Deze heb ik toen op de enige mogelijkheid, de 'dief', laten verder groeien. Ik weet eigenlijk niet of deze 'fout' alleen aan het ras ligt of ook de omstandigheden. Mijn favoriete ras (trostomaat vitador f1) heeft dit nog nooit gedaan. Jij krijgt zo te zien ook een leuk gedrocht. Die term heb ik van Diana's mooie moestuin, voor die idioot grote bloem waar een grote en vreemd gevormde tomaat uit zal komen. Dat heb ik ook bij een vleestomaat gehad, maar nog nooit bij de trostomaat. Het 'gedrocht' werd ruim 2 keer groter dan de rest. Best leuk! Ik vermoed dat men bij het veredelen van rassen voor professionele teelt ook gelet heeft op dit soort onregelmatigheden. Het kan bij ons geen kwaad, maar met duizenden planten en een uniform product wil men denk ik geen discussie over missende stammen en gedrochten die niet in het bakje passen.

Ik heb inmiddels al kilo's slakken verwijderd uit mijn tuin, vooral naaktslakken. Bijna elke avond een glazen pot of meer, al weken lang. In het begin waren het honderden kleintjes per keer, nu is de gemiddelde maat een stuk groter. Gelukkig staat mijn tuin vol dovenetel, en daar zitten ze hier het liefst op. Voor mijn moestuin moeten ze het gazon oversteken, dat remt wat af, maar in de border is het al een tijdje oorlog. Veel bloemen zaaisels waar ik dagelijks de slakken rond weghaalde hebben het toch niet gered, jonge peulen om geknaagd, dropplant kon niet uitlopen omdat het nieuwe groen verdween voor het verscheen. Ze hingen ook met tientallen in mijn uitlopende vlieren en in mijn fruitbomen. Vraag me af hoe het er nu bij zou staan als ik die kilo's niet had verwijderd. Het lijkt erop dat massa's eieren de winter hebben overleefd, of dat de slakken zelf massaal vroeg eieren hebben gelegd, ik weet het niet zeker. Ik hoop in ieder geval dat het komende winter wel gaat vriezen , want dit jaar mag je de slakken gerust een plaag noemen.

Helaas, er kunnen eitjes gelegd worden zolang de vlinders actief zijn, dat zijn ze vanaf een graad of 15. Ze kunnen dus actief zijn van maart tot oktober. Dit zijn uiteraard niet steeds dezelfde vlinders, zo lang leven ze niet. Ze kunnen onder goede omstandigheden binnen een week of 5-6 van ei tot vlinder groeien. Je zou dus kunnen verwachten dat jouw eerste rupsen in juli zelf als vlinder weer eieren gaan leggen, en dat die rupsen weer in augustus/september als vlinder de laatste eieren leggen van het jaar. Die laatste generatie overwintert dan als pop. Ik kwam in maart en april in mijn tuin rupsen tegen, vrij grote, van klein en groot koolwitje. Dat moeten wel de laatste rupsen zijn die ik in oktober vanaf mijn spruiten de border in heb geslingerd. Die konden toen kennelijk nog niet verpoppen, maar zijn ook niet gedood door de winter.

Mijn vingerhoedskruid bloeit, en mijn braam. In de vijver de gele lis. 's Avonds geurt de kamperfoelie, om bij weg te dromen. Allemaal vroeg dit jaar.

En ja, het wordt hier tegen het dak aan wel een stuk warmer, heet zelfs. Het scheelt dat dit stuk dak bij mij op west-noordwest staat, waardoor het meevalt met de directe verbranding. Dezelfde schuinte op zuid zou een ander verhaal zijn. Hitte is sowieso niet optimaal voor een tomaat, maar als je zoveel mogelijk lucht gaat hij er niet kapot van. Ik denk dat de bladeren die niet tegen het glas zitten de plant draaiende houden, en dat de bladeren die het te heet hebben alleen proberen te overleven. I weet niet zeker of er een temperatuur is waarop een blad helemaal ophoudt met produceren. Zolang er maar voldoende blad functioneert voor die laatste tros vind ik het best .

Tomaten groeien als onkruid, zonder te dieven wordt het een chaos. Je krijgt dan uiteindelijk ook bloemtrossen aan de dieven, terwijl je alle tomaten aan de stevigere hoofdstam wilt hebben. Zoals gezegd is het lastig alle dieven in een laat stadium te herkennen, maar ik zou beginnen met het verwijderen van de duidelijke dieven, en de onderste bladeren. Beetje orde in de chaos creëren. Ik heb zelf ook tomaten in wat lijkt op hetzelfde formaat kas (nok 1.90-2m, of is de jouwe lager?), zowel qua hoogte als het feit dat de plant vrij snel het schuine dak bereikt, en op dat punt moet je iets. Zelf top ik niet op dat punt, ik leid de plant naar de nok. Bij mij hangen er 4 trossen onder dat keerpunt, en krijg ik met een beetje geluk nog 2 trossen op het schuine stuk. Wordt wel wat onoverzichtelijk in de nok. Ik leid de planten in spiralen omhoog, en vanaf het keerpunt naar de nok zijn gecoate staaldraden gespannen. Ik leid het laatste deel van de plant langs die draden. Zodra een tros begint te kleuren gaat het onderste blad eraf tot de tros vrij hangt. Om zoveel mogelijk hoogte te kunnen gebruiken staan mijn tomaten in ingegraven potten (mijn pepers staan juist in niet ingegraven potten, die hebben de extra hoogte ook niet nodig maar wel warmere grond). In september 2012 zag dit systeem er zo uit: Wellicht lijkt mijn kas hoog, maar mijn neefje was daar pas 1,5. De onderste trossen links zijn de 3e of 4e van onder. De 2 planten achterin waren later geplant, onder het motto "er kan nog meer bij", die liepen dus iets achter op de 6 planten links. Zoals je ziet werk ik omhoog met het verwijderen van blad en oogst, en laat ik een kale stam achter. In de professionele teelt doen ze dit ook, maar schuiven ze de planten steeds een stukje op zodat de rijpende tros op dezelfde plukhoogte hangt. Tegen het einde van het seizoen is de kale stam dan wel 4-6 meter (?) lang. Heb er nooit goed op gelet, ik plukte per kilo en dat was doorwerken! Het ras wat je ziet is Vitador F1. Het is goed mogelijk dat een ander ras minder makkelijk te leiden is omdat deze bv grilliger groeit of zichzelf topt en op een dief verder moet. Dat is in dit systeem een nadeel, vandaar een ras dat zich een beetje gedraagt.

Vorig jaar had ik voor het eerst spruiten, vrij groot aandeel in mijn moestuin. Dat moest dus wel een stevige oogst worden! Het werd een fantastische zomer voor vlinders. Vrolijk dartelden ze rond de spruiten. Hee, een rups! Wat leuk, we moeten de natuur een beetje ondersteunen. Hmm, nog meer rupsen... Weet je wat? Ik zet 1 van mij spruitplanten apart, en dan verplaats ik alle rupsjes naar die plant. Hotel rups, genoeg kool voor iedereen! 2 dagen later kwam ik met een nieuwe lading gasten aan bij hotel rups. Maar hotel rups was...20 rupsen op een kale stengel. Kopjes draaiend naar het niet bestaande eerstvolgende blad. "Meer, meer, meer!" In de weken hierna heb ik voor mijn gevoel dagelijks eieren verwijderd van bladeren, rupsen gevangen en elders losgelaten, maar het leek nooit genoeg. Tot ver in september werd er gedarteld, werden er nieuwe eieren gelegd en werd vers blad in no time gereduceerd tot waardeloze gatenkaas. Beide soorten koolwitjes deden mee, 2 kleuren rupsen. Er bleef geen blad onaangetast. Na onevenredig veel inspanning was de oogst 1 pan miezerige spruitjes. Kleine, bittere armoedespruitjes. Goed kauwen, want ze waren al eerder oud dan groot. Bij het kerstdiner maakte mijn moeder spruitjes, grote malse uit de winkel. Heerlijk! Voor mij dit jaar geen spruiten. Maar no kidding: dat boekje van rupsje nooitgenoeg is geen fictie. Er is nagenoeg geen beest op aarde wat zoveel keer zijn eigen lichaamsgewicht eet en zo snel groeit als een rups. Ze verteren ook niet zo efficiënt (geen 4 magen...), dus eten ze des te meer. Het grote koolwitje zo'n 2 keer zijn eigen gewicht per dag. Er zijn verrassend weinig rupsen nodig om 1 plant te verpesten. Ze kunnen honderden eieren leggen per vlinder, er zijn dus ook maar een paar vlinders nodig voor een heel veld kale stengels. Een deel van de planten geheel vlinder/rups-vrij houden lijkt de enige werkbare strategie. Van een half kaalgevreten plant gaat de oogst tegen vallen, en die oogst bereik je alleen als je de rupsen verwijdert voor het te laat is...