Tuintjesdraak

Ik heb niet gezegd dat het MOET. Het staat in het boek van Jelle EN Mel Bartholomew geschreven dat het HANDIG is om te doen. Je bent het niet verplicht, maar het is handig vanwege dat je niet in steeds hetzelfde vak op dezelfde groente zit te wachten. Als je radijsjes snel groeien kun je in dat vak gelijk wat anders zetten, bijv sla, als de sla dan eindelijk klaar is en uit het vak, kun je daar iets anders zetten wat precies in die periode van het jaar geplant kan worden, bijv bonen die wat later gezaaid worden, het vak is dan nl in juni/juli vrij. Ook om belagers te "foppen" is het handig om te wisselen . Dus nee, het is geen officiële wisselteelt zoals dat in de volle grond gaat met grotere lappen grond, maar het is nog steeds wisselteelt, omdat je WISSELT van gewas in een bepaald vak, in alle vakken dus eigenlijk en later teel je de groente. Sugarsnap, peulen en erwten kun je in de MM in maart al zaaien, tegen de tijd dat de tomaten en courgette groot genoeg zijn, zullen die peulsoorten leeg geoogst zijn, dan haal je die uit het vak en WISSEL je ze om voor de tomaten en (klim)courgetteplanten. Als die helemaal klaar zijn kun je weer wisselen met groente die tegen kouder weer kunnen. Het MOET dus niet, maar het is wel handig om te doen, omdat je variatie blijft houden en belagers een beetje kunt foppen omdat de sla ineens ergens anders staat. Maar het topic gaat over rasters voor de MM, die hebben idd niks met wortels enzo te maken, maar gewoon zodat je precies ziet wat je waar geplant hebt en dat je niet ineesn te ver naar links gaat planten en je sla ineens midden tussen de wortels opkomt. Op die manier gaan de wortels, die onder de grond dus, wel flink door elkaar en dat willen we niet, we willen in de MM 1 of 4 kroppen sla, afhankelijk van hoe groot ze worden, in 1 vak zetten en niet door de rest van de groente heen. Je kan zelfs 2 soorten groente in 1 vak zetten op die manier, doe ik ook. Ik heb bijv in mijn 1e mm bak wat grotere vakken. In 1 vak staan nu 2 snijbietplantjes en daarnaast staan wat rainbow wortels. Dat kan ook prima, zolang je het overzicht maar houd waar wat staat. Een vak dus ook visueel delen zodat er niet een snijbietplantje midden tussen de peentjes komt te staan.

Die combinatieteelt is idd ook wat we in de MM doen. Ik heb bijv in 2vakken 2 afrikaantjes, een bieslookpol en peterselie staan en in een ander vak goudsbloemen. Doordat het allemaal dicht op elkaar staat zouden op die manier die plantjes en bloemen voldoende bescherming moeten bieden, plus dat je van de kruiden en de blaadjes van de goudsbloemen weer kan eten, dus geen vakken verloren aan oneetbare dingen.

Dat is nou juist 1 van de concepten van de MM bio-fee, doordat je op kleine schaal van alles bij elkaar hebt staan en ook in 1 of 2 vakken dingen als kruiden of insectenafwerende bloemen zoals afrikaantjes zet, je juist belagers op afstand houdt, ze vinden je plantjes minder makkelijk. Ook heb je belagers sneller gevonden doordat je juist op kleine schaal bezig bent, je hebt meer overzicht omdat er bijv maar 1 kool staat ipv 10 of 20. En ook doordat je steeds wisselt, eerst de sla in dat vak, dan staat ie daar, dan weer hier, raken belagers ook de weg kwijt. Wisten ze bijv je sla eerst dar te vinden, dan is ie een volgende keer ineens weg. Of je zet bijv juist in een vak chinese kool om slakken daarnaartoe te lokken, dan blijven ze weg van je sla die je wel wilt eten. Daarom heb ik al die tijd geen enkele slak nog gevonden, zelfs geen kevers. Het enige wat ik gevonden heb waren hele kleine rupsen op mijn palmkool en kailan n juist doordat ik 1 palmkool heb staan en 1 vak met kailan waren ze snel gevonden, uitgeroeid en heb ik tot nog toe geen enkele nieuwe gevonden.

En toch valt dat echt reuze mee jorieke. Zoals ik al eerder zei, er zullen heus wel wat wortels de zijkant opgaan, dat hou je nergens tegen, maar alles wat afbreekt is gelijk prima compost voor de volgende 'generatie' groentes. Als het boven de grond gaat opkomen als iets wat je niet geplant hebt, omdat je precies weet hoeveel er in het vak staat en zodoende op welke plek zie je ook meteen dat het iets is wat er niet hoort omdat het niet op de juiste plek opkomt, dan haal je het gewoon weg alsof het onkruid is en ook dan trek ik nooit hele lange wortels mee. Precies zoals Saskia zegt, het is ook heel afhankelijk van de soort grond, hoeveel compost erin zit en ook hoe los de grond is. In de MM mix hoeven wortels bijv ook geen grote moeite te doen om zuurtsof te krijgen, we schoffelen bijv niet in de MM, want de MM mix is zo los, als je er even met je handen doorheen gaat voel je al hoe los het ligt, daardoor hoeven wortels ook niet alle kanten uit om op zoek naar losse grond voor zuurstof. En wat wisselteelt betreft, dat heeft idd te maken met voorkomen van bodemuitputting, sterker nog, in die tijd lieten boeren zelfs elk jaar een stuk land braak liggen voor bodemherstel, nu schijnen de boeren in veel gevallen niet eens meer te weten hoe dat moet? Dat wist ik 30 jaar geleden al want toen leerden we dat op de basis school, wat ze nu leren, geen idee maar in mijn ogen: als je sla uit een vak haalt en daarna radijsje plant en daarna in hetzelfde vak bonen, dan ben je ook met wisselteelt bezig, want je wisselt de soorten gewas en families en teelt ze later het is alleen op zeer kleine schaal, geen grote stukken grond waar 20 bloemkolen, 20 kroppen sla enz staan, maar klenie afgemeten vakken wat precies genoeg is voor een maaltje sla oid. Precies waar de SFG/MM voor is, normele hoeveelheden groentes zodat je er zelf van eet en niet de hele straat hoeft te laten meegenieten

Klopt Jasmine, maar in zijn boek heeft ie het in een later hoofdstuk echt over wisselteelt dat dat ook in de MM kan, niet perse hoeft, maar wel te doen is. Het is in de MM niet alleen bedoeld vanwege gewaswisseling, maar ook omdat belagers dan minder snel je sla opnieuw vinden, want het staat ineens ergens anders, plus dat je niet elke keer in hetzelfde vak evenlang op dezelfde groente moet wachten, omdat het een nu eenmaal sneller groeit dan het ander. Last van wortels heb je in de gewone moestuin net zogoed als die breeduit groeien. Als je 1 rijtje sla hebt staan en daarnaast radijs en je haalt de radijs weg en zet daar dan sla, dan heeft die net zogoed last van de wortels van de sla die er nog steeds naast staat. Dus die wortelgroei maakt weinig uit of het nu in de volle grond staat of in een MM bak. Want dan zou je zelfs in de volle grond weing hebben aan wisselteelt als de wortels toch alle kanten uit gaan? Sugarsnaps en andere peulen wortd zelfs van gezegd dat je de wortels kan laten staan en daarbovenop gewoon andere groente zetten die dan profiteren van de stikstof die die wortels nog steeds maken, ook op de site van Diana's moestuin staat dat, dan blijven de wortels dus zelfs staan en komen 'in de knoop' met de rest. Een MM gaat vooral om wat boven de grond groeit met veel variatie om belagers zoveel mogelijk te weren. Ik heb bijv nog geen enkele slak in mijn bakken gevonden, terwijl er genoeg staat wat ze lusten. De enige belagers die ik gezien heb en uitgeroeid waren hele kleine rupsen. Doordat er weinig op die hele kleine stukjes staat heb je dat ook gauw gevonden en ben je er sneller vanaf als je er wat aan doet.

1 ding is zeker, mijn sugarsnaps groeien als een gek nu. Zie ik gisteren enkele van 2cm lang, waren ze vandaag al haast 2x zo lang. En hoe kleiner de peul, hoe zoeter en dus lekkerder ze smaken, dat is ook als je ze in de winkel koopt, de kleinere smaken altijd lekkerder. Ik heb er al.......... 5 geplukt, morgen kunnen er weer een paar Ik bewaar ze gewoon even in een bakje in de koelkast, uit de winkel kun je ze ook zeker een week goedhouden, dus ik laat ze even enkele dagen liggen tot er meer bij zijn gekomen.

Ja, maar dat maakt toch geen r..t uit? Het SFG principe is niet voor niks ontworpen door Mel Bartholomew en al jarenlang succesvol gebleken met vrijwel alles wat ook in de gewone moestuin kan, dus wat maakt het dan uit of een plant ook wortels de breedte in gooit? Na de oogst is dat alleen maar goede voeding voor de bodem. Het gaat erom dat je geen joekels van gewassen erin zet die boven de grond enorm uitgroeien, zoals gewone courgette. Die neemt bijv een complete bak van 1,20x1,20cm in beslag. In het begin kun je nog wat snelgroeien dspul in de andere vakken zetten, later niet meer omdat die courgette alle kanten uit gaat. Je kan hem ook nog wel wat over de rand laten gaan als je dat wilt. Maar vandaar dat Jelle bijv voor de 'long green trailing' soort heeft gekozen. Die groeit tegen een klimrek aan, waardoor je gewoon door kan gaan in je andere vakken. Dat is het principe van de MM, dingen kiezen die makkelijk bij elkaar in de vakken kunnen staan en niet teveel opzij boven de grond groein. Het is bijv veel economischer om kleine slasoorten te kiezen die je bijv met zijn 4 in een vak kan zetten, ipv 1 grote soort die het hele vak in beslag neemt. Vooral de slasoorten waar je steedshet blad vanaf kan plukken zijn dan ideaal ervoor, je blijft plukken, de plant blijft blad maken en je hebt er 4 van in een vak staan, de soort die ik heb dan iig, waardoor ze alle 4 genoeg te oogsten geven. Die wortels onder de grond kijken we niet naar, als ze in rijtjes staan komt dta net zogoed in de 'knoop' met andere kroppen. Over wijd uitlopende wortels wordt ook totaal niet gesproken in de MM/SFG boeken, alleen wat boven de grond groeit.

Ik ontken het ook niet dat vrijwel alles ook in de breedte groeit met de wortels, vooral als het erg lang staat, maar dan zou je bijv ook geen rijtjes in je moestuin kunnen maken met dingen die al op 3 tot 5 cm afstand van elkaar kunnen staan, zoals radijsjes, want als alles zo breed uitgroeit heb je minstens 50cm voor alles per stuk nodig. Dat is muggenziften en kijken we als moestuinders niet naar, toch? Ik zag de prei, ik heb speciaal voor de MM via die website van Helene een soort gekocht die niet te hoog uitgroeit, heet 'King richard' als ik het goed heb zo uit mijn hoofd, die krijgt wat kortere stelen waardoor ze ook in de MM mix makkelijker blijven staan. Of er andere soorten zijn die er ook in kunnen, geen idee, ik zou het gewoon eens proberen, wie weet?

Ik heb het met radijsjes, sla en spinazie nog niet gezien Jorg, dus dat valt best mee. Het is natuurlijk wel geheel afhankelijk van wat je plant. Ik heb de pakketten van de website http://www.moestuin-zaden.nl/ en die zijn speciaal gekozen omdat ze heel geschikt zijn voor de MM en dat zal vast ook een reden hebben bijv wat betreft breed uitgroeien enz, vandaar dat er bijv zaden voor palmkool bij zitten ipv gewone boerenkool, omdat de palmkool meer omhoog groeit en daardoor minder ruimte nodig heeft. En wat achtergebleven wortels bij het leegtrekken van een vak kan nooit kwaad, dat is weer extra voeding. Mocht het uitgroeien tot iets wat niet in dat vak hoort te staan dan verwijder je het gewoon net als onkruid.

De meeste groentes zullen niet de hele bak door'kruipen', die groeien gewoon een stuk(je) naar beneden voor de wortels en klaar, dus ze blijven wat dat betreft toch altijd voor 99,9% op hun plek. Nu is het zo dat je in een MM niet perse wisselteelt hoeft te doen, je mag best 2x sla op dezelfde plek zetten, gewoon omdat je bij iets nieuws planten compost toevoegt, maar het leuke van ook in de MM wisselteelt te doen is bijv als je net sla weggehaald hebt je daar radijsjes kan doen en in het vak waar je net radijsjes weghaalt je worteles kan zetten en dan in het vak waar de bonen helemaal klaar zijn zet je weer radijsjes en waar chinese kool bijv stond zet je weer bonen. Je blijft zo continue van alles verbouwen en ook kun je zo inspelen op de seizoenen. Het enige wat ik wel gelezen heb is dat vanwege de stokstof die peulvruchten maken in de grond je daar niet opnieuw peulvruchten moet zetten. Peultjes, sugarsnaps enz kunnen in de MM in augustus weer gezaaid worden, in de tussenliggende tijd kun je dan dus iets anders in die vakken zetten.

Dat van die draajes weghalen wist ik wel, heb ze vaker gegeten, alleen nooit zelf geplukt, dus geen idee of er een nieuw bloemetje op die plek zou groeien.

Vanaf wanneer kan je de knol gaan verwachten eigenlijk? Ik heb die van mij eind april in mijn MM gezaaid, maar tot nog toe alleen maar blad waarvan ik enkele geoogst heb, wat schijnt te kunnen, voor door de sla. Verder zie ik eigenlijk nog niks gebeuren na bijna 2 maanden? Kan dat?

Maar wanneer en hoe haal je ze nu van de plant af? Mijn eerste 'boontje' is nu zo'n 4 cm lang, moet ik die nog wat groter laten worden of is ie gewon al oogstbaar? De bloemblaadjes zijn er vandaag afgevallen. En hoe haal je ze eraf? Ja geowon plukken, dat snap ik maar pluk je het 'kroontje' mee of pluk je hem daaruit? Hoe meer je plukt hoe meer bloemen en dus vruchten er komen, maar komen die bloemen opnieuw uit het 'kroontje' groeien of komen die aan nieuwe steeltjes?

Das een lastige, misschien een variant? Ik heb bijv stiksnijbonen staan die paars worden en geven dan ook paarse bloemen. Je hebt ook paarse sperciebonen, misschien dat je zoiets hebt staan dan? Zo zie je maar weer, altijd zo'n kaartje schrijven en erbij zetten, vooral als je net gezaaid hebt, anders denk je dat er niks staat en zaai je wat anders eroverheen

Zijn het vlekken als deze: Dit is van mijn sugarsnaps en toen ik het zag ging ik ff opzoeken he het blad eruit hoort te zien en dat hoort bij sugarsnaps zo te zijn, dus misschien peulen ook?

Platte zijn idd peulen, dikke zijn sugarsnaps. Ik was een foto aan het maken van mijn eerste courgettebloem, keek even naar mijn sugarsnaps en zag dat er ook al 1 groeit! Karig maal, maar ze doen het toch wel: Zolang het bloemetje er nog onderaan hangt is ie niet oogstbaar he, dat moet er eerst helemaal af zijn toch? En neem je de bovenste blaadjes mee bij het oogsten, dus 'toppen' zeg maar? Of pluk je ze uit het 'koometje' van de blaadjes waar die in hangt zodat daar een nieuw bloemetje komt?

Volgens het kaartje van de zaden die ik heb via de website van Helene met haar makkelijke moestuin zaden zou die in een MM vak zo'n 80cm hoog kunnen worden, dat is ie nog lang niet bij mij iig, ik denk zo tusen de 40 en 50cm dat ie nu is. Wat me wel opvalt, is misschien met alles waar je blad van af kan snijden, dat ie sneller groeit nadat ik blad afgesneden heb. In enkele dagen zijn de bladen die nog minder dan de helft groot waren van wat ik eraf sneed nu net zo groot geworden.

Helaas niet nee, maar inmiddels heb ik afgelopen week toch al 2x 2 bladen afgeknipt. Eerst een stukje geproefd, was zo rauw prima te eten, dus lekker door de sla gedaan De palmkool is met zijn grootste bladeren al op deh oogte die die uiteindelijk moet zijn, dus als ik zuinig knip is ie niet ineens kaal. Later hoop ik meer ervanaf te kunnen halen om als boerenkool te verwerken of als roerbak.

Vraagje: zijn deze stengels nu bijna oogstbaar? Eerste foto is een dtail van degeen die het grootst is zeg maar, foto eronder laat alle kailan plantjes zien die allemaal in 'knop' staan zeg maar. En op welke plek snijd/knip ik ze dan af en komen er dan weer nieuwe stengels in? Bij enkele zie je de bloemstengel niet, rechtsachter bijv, de linksvoor is nog geen bloemstengel en daarachter staat een kleie die een langzame start had, die zie je helemaal niet

Gebeurt nog niet veel met wat ik gezaaidhad behalve de 3 die wel al opgekomen wren. als ik voorzichtig de MM mix op een plekje weghaal zie ik wel een kiem tevoorschijn komen, de rest nog niet, dus de laatste 6 boontjes die ik in mijn zakje had zitten heb ik voor de zekerheid nog erbij gedaan, kijken wat die gaan doen.

Bone, peulen, sugarsnaps en dat soort zijn vlinderbloemigen en mogen idd niet direct na elkaar op dezelfde plek staan. Heb je een klimcourgette, komkommer of tomaat die er misschien dan in kan? Of je zet gewoon wat dingen als sla of radijzen die vrij snel groeien neer, ergens in augustus kan je sugarsnaps weer zaaien dacht ik, dan kan je na de sla oid weer zoiets doen? Dan overbrug je de tijd bijv. met iets wat niet perse hoeft te klimmen waarna je weer wel een keer klimmers kan zetten.

Die cmpositie van alles door elkaar heb je nou juist ook met een MM, juist omdat je uitgaat van een vierkante bak van 1,20 in het vierkant, hoewel andere maten ook kunnen, die van mij zijn langwerpig, en ik elk vak van 30x30cm zet je juist steeds iets anders, inclusief vakken met afrikaantjes, goudsbloemen, kruiden en wat je nog meer kwijt kan/wil om op een zo natuurlijk mogelijke wijze ongedierte te bestrijden. De vakken zijn slechts bedoeld om hetzelfde principe te hebben als rijtjes, maar omdat je met een vierkante meter(bijv) werkt, ga je in vakken te werk en geen rijtjes meer. Maar je hebt, als je 16 vakken totaal hebt, dan dus een bak met 16 verschillende gewassen staan, heel veel variatie dus. Op de achterste vakken staan klimrekken waar sugarsnaps enz komen. En een vak leeg, anders soort gewas er weer in, dan blijf je variatie houden en zet je niet steeds hetzelfde in dat vak. Dus variatie met van alles wat is juist de bedoeling van een MM waarbij je tegelijk niet 10 bloemkolen kan oogsten, je oogst er gewoon 1 uit een vak, heb je meerdere bakken dan zaai je ze niet allemaal tegelijk, maar een week ofzo uit elkaar, dan heb je een paar weken achter elkaar 1 bloemkool. Maar als je echt alles kris kras door elkaar gaat zetten heb je totaal geen overzicht meer, je moet dan overal kaaryjes gaan plaatsen die je later niet meer ziet door alle groei, nu zet je langs de rand van een vak 1 plantenkaartje en klaar.

Het kan zonder raster, maar dan moet je heeeeeeeel goed in de gaten houden wat je war zet, zodat je niet ineens te ver naar links met een kropje sla zit die dan in de knoop komt met lage stambonen ofzo. Daar zijn die vakken voor bedoeld, net als met rijtjes in de volle grond, zodat je een afbakeing hebt tot waar je kan zaaien en dus precies weet waar het staat.

Lekker de natuur zijn gang laten gaan, mocht je helemaal geen insecten erbij zien kan je altijd nog zelf gaan bestuiven. Idd, lijkt dat ene korte dikke puntje een vrouwelijke bloem te worden, ik had ook gelezen dat de mannelijke bloemen eerder uitkomen, dunne steeltjes zijn de mannen, dikke steeltjes zijn de vrouwen, dat steeltje wordt nl de courgette als de bloem bevrucht is. De bloemen kun je ook eten he, mocht je er een heleboel hebben, gewoon eens proberen. Wat ik nog wel graag wil weten is of je het kan zien als een vrouwelijke bloem bestoven is? Ik dacht dat ze dan de dag erna weer helemaal gesloten zijn, klopt dat?

Boosdoeners van de gaatjes gevonden, heeeeeeeeeeeeeeeele kleine rupsjes. Ik zag nl ook wat gaatjes in mijn palmkool komen, dus ik heb net ff de tijd genomen en gezocht en ja hoor, een stuk of 6-7 gevonden en, helaas voor het beestje, afgemaakt, geen idee wat ik er anders mee moet, waren veel te klein om ergens anders heen te verhuizen, als je er maar naar keek waren ze al plat