Forumproject: Zaadjes kweken en delen

[appelvrouw]

Dat betekend dus dat je met 1 venkel of 1 biet minder goed zaad kweekt? Ik stelde de vraag hier omdat ik voor de boerenkolen minstens 4 planten moest zetten/laten staan voor de zaadproductier....tja waar had ik dat vandaan..van een of andere link hier uit dit topic misschien? Nog niet gevonden.

[geedee]

Voor welke planten dat wel of niet geldt is van meer factoren afhankelijk, denk ik. Die richtlijnen zijn voor de professionele zaadhandelaren wel van belang omdat ze jaar na jaar doorkweken met dezelfde genen.

 

 

Als je de zin terug hebt gevonden, geef ff een seintje....wil die tekst incl. context ook wel s lezen.

 

edit : uit ditte? http://edepot.wur.nl/19538

[Stan]

zelf-zaden-oogsten-en-kruisen-voorkomen-t12187-10.html hier iig een deel.

[weknow]

Wat betekend precies: minimale populatiegrootte voor behoud voldoende genetische diversiteit?

 

Binnen een ras van een soort (zaadvast) gewas zit een zekere variatie in de genetische eigenschappen. Elke plant verschilt dus iets, maar de belangrijkste eigenschappen van dat ras (die zijn omschreven bij erkende rassen!) zitten wel in de meeste planten. Daarbinnen ga je kruisen, waarbij de genen van dat ras weer gemengd worden.

 

Vervolgens zijn er 2 dingen nodig om het ras in stand te houden:

1. Selectie uit de nakomelingen op de eigenschappen die bij dat ras horen, zodat alleen die met de beste eigenschappen voor dat ras voor vermeerdering gebruikt worden. (Alles wat niet beantwoordt aan die eigenschappen, gaat er zeker uit).

2. Tegelijk moet je proberen om genetische variatie te behouden. Daarvoor heb je een minimaal aantal planten nodig, die gekruist zijn en waarvan je zaad neemt en weer uitzaait.

 

Als je maar een of enkele planten neemt voor zaad, dan beperk je de doorgegeven eigenschappen en zullen in de nakomelingen geleidelijk verschuivingen optreden in de eigenschappen en is er ook het risico dat het ras verzwakt omdat de variatie in uitgewisselde genen te klein wordt (inderdaad een soort inteelt). Concreet kun je dit bijvoorbeeld merken aan dat planten van hetzelfde ras dat een aantal generaties is verder vermeerderd aanzienlijk kunnen verschillen. Denk aan HenkG met zijn Balkonstar-tomaten, die veel grotere vruchten hebben dan alle Balkonstars die hij in de zaadhandel kan kopen.

 

Is dit erg? Ja....als een ras zo verzwakt of geleidelijk verandert, voldoet het niet meer aan de verwachtingen. (Wat is nu een echte Balkonstar en krijg ik die nog wel, als ik ergens een zakje koop...of krijg ik eigenlijk een andere tomatenplant?) Maar het kan ook positief werken omdat bijvoorbeeld de genen die de beste resultaten geven onder bepaalde omstandigheden een (plaatsgebonden bijv.) variatie van dat ras kunnen geven, die in die omstandigheden beter is. (Dat is het principe achter echte "heirlooms").

 

Vergeet niet dat elke vermeerdering via zaad, een - bewuste of onbewuste en daarmee een meer of minder deskundige - selectie is van zichtbare en minder zichtbare erfelijke eigenschappen.

[RobO]

small weblink

[weknow]

Goede link, Robo. Hier staat van bijna alle gewassen kort hoe je goed en verantwoord zaad wint.

 

Ik wist niet dat dit boek ook digitaal voor iedereen beschikbaar is via de link! Dank je wel. Nu kan iedereen er zijn/haar voordeel mee doen!

[SuusP]

Erny

 

 

Ik heb intussen een lekkere knolvenkel (Finale) gegeten vandaag en toen ik ze ging oogsten zag ik dat er 1 heel erg dik en groot is; die wil ik laten staan en er zaad van gaan oogsten voor dit project. Ik heb zo niet meteen een overzicht of deze zich kan gaan kruisen dus ik ga m afschermen van de rest van de wereld

 

Dat is een tricky plant die kan kruisen met andere schermbloemigen, met name dille en natuurlijk bladvenkel. Heel goed afschermen is inderdaad het devies!

[geedee]

RobO many many thanks

 

Ja Suus ze krijgen een ikea vitrage eromheen gedrapeerd....iedereen in de buurt vraagt zich dan af welke baby daar nu weer in de wieg ligt in onze tuin

[SuusP]

Ze worden hoog hoor! Dat wordt een heuze tipi denk ik

[geedee]

Ja ik heb hier ook de gewone bronze venkel staan...n metertje of 2 en een half is die wel!

[RobO]

= minimaal aantal planten van een soort die elkaar bestuiven om inteelt te voorkomen

bijv: 200 maisplanten van 1 soort zondr andere in de buurt

[jarno]

Je hebt in je samenvatting ook staan dat je het zaad op soortechtheid moet controleren, maar dat kost toch een jaar houdbaarheid. Lijkt me niet handig bij dingen als allium en andere korte houdbaarheidsdingen.

[RobO]

maarja. zo doet moeder natuur het ook toch? elk jaar nieuwe uien?

(wij bewaren zaden van een bekende soort die we al jaren kweken)

[SuusP]

Jarno's punt is dat je dan nooit vers uienzaad zou kunnen uitdelen, omdat er altijd een proefjaar aan vooraf gaat om te kijken of het soortecht is.

Soortechtheid controleren lijkt me niet strikt noodzakelijk als je álle voorzorgsmaatregelen in acht neemt mbt kruisbestuiving (gaas aanbrengen, geen andere bestuivers in de buurt etc.). Voor een bladgewas weet je sneller of het soortecht is dan voor een vruchtgewas.

[jarno]

Dat bedoel ik ja. De zaden die je vijf jaar kunt bewaren kun je natuurlijk best op soortechtheid testen, maar uienzaad bijvoorbeeld is na een jaar al veel minder kiemkrachtig, als je dan nog eerst gaat testen is dat een beetje zunde

[weknow]

Naar aanleiding van de vraag van Appelvrouw, enkele berichten terug, over het benodigde aantal zaadplanten om inteelt/rasverschraling te vermijden hier een link naar de aantallen die bij VELT gehanteerd worden voor verschillende gewassen. Zie de 3e kolom van rechts.

 

Overigens is dit ook een erg handig overzichtje met basisinformatie voor wie kwalitatief zaden van verschillende groenten wil vermeerderen. 2 pagina's die makkelijk te printen zijn om snel te raadplegen.

 

http://www.zaadgoed.nl/public/uploads/Overzicht%20zaadteelt%20groenten%2021-11.pdf

[geedee]

Ik heb m uitgeprint; handig lijstje

 

Wil er gelijk bij vermelden dat ik het benodigde aantal planten v.w.b de pompoenen niet haal. Ik heb bij de handmatige bestuiving hooguit de beschikking gehad over 2 planten van eenzelfde soort. Volgens de lijst dan dus resulterend in inteelt/rasverschraling.

 

Komt gelijk de vraag bij me op:

Is het dan zinvol voor jullie (en mij) om t.b.v dit project door te gaan met zaden kweken en delen?

[Bit]

Mooi hoor van Velt, zo'n lijst. Geeft ook eigenlijk aan dat het zelf serieus zaad winnen best een heel gedoe is en met van alles omgeven, waar velen van ons zich helemaal niet bewust van zijn.

Voor mij persoonlijk is de conclusie ( en die had ik al eerder getrokken trouwens ) : Ik ga dit niet doen.

 

Had ik dan ook de knoflook gekozen ( de prei waar ik eerst ook mee aan de slag wou, had ik al opgegeven ). De knoflook gaat vegetatief via kraaltjes; 'zaad'- hoofd met een honderdtal kleine kraaltjes, maar ook dat is schijnbaar een vorm van inteelt. Geeft voor mij dan wel niets, zolang er knoflookbollen uit komen heb ik voorraad voor mezelf voor de eet.

Knoflook is een langdurige teelt. Denk niet eens dat ik volgend jaar iets bruikbaars heb. Dus is de lol er van eigenlijk leidend.

 

Misschien kan dat voor anderen ook een afweging zijn ? De lol. Niet serieus.

Zoiets als velen hier ook bij de zadenenveloppen doen. Niets serieus en met bepaalde vaste uitkomsten. Té veel factoren ook waar een ander geen invloed op heeft. Gewoon voor de lol. In de wetenschap dus, dat het verder niet serieus is.

[appelvrouw]

Goede vraag jongens..ik had het zelfde gevoel bij het lezen van deze lijst van veel planten heb je minstens 20 species nodig.

[Jane Doe]

Daarom werken wij in vakken, het is niet zo makkelijk als het lijkt.

[Jorieke123]

Wat bedoel je Jane?

 

Tja, die 20 tot 30 planten is natuurlijk totaal niet haalbaar. Het klinkt ook wel als heel veel. Gaat er echt zoveel mis als je 'maar' 4 planten hebt laten staan vraag ik me af.

 

Als er mensen zijn die bepaalde zaden voor zichzelf kweken, en daar gewoon goede resultaten mee hebben (dat gaat blijken met een paar jaar), dan wil ik wel met die mensen ruilen. Maar ik moestuinier niet voor de lol. Ja, wel een beetje natuurlijk, maar dat is niet het hoofddoel. Ik wil mijn eten uit de tuin halen, voor een heel jaar.

Daarom wil ik van de basis gewassen (wortels, bietjes, kolen, etc.) mijn eigen zaden kweken. Die zaden moeten gewoon weer goede planten opleveren, dus als blijkt dat dat echt niet wil omdat we er geen 20 hebben laten bloeien... dan moeten we er maar mee stoppen.

[Jane Doe]

Dat wij in vakken met aantal plantengroepen werken.

Tuinieren als uit de hand gelopen hobby, met als doel zelfvoorzienend met heirloom gewassen.

Zaadwinning en stekken voor liefhebbers en zaadbanken.

Zaadgoed kopen is geen schande, zo blijft er vraag en werk voor de professionals.

[SuusP]

Wat betreft de diversiteit en een minimum aantal planten: waarom alles of niets?

De aantallen die genoemd worden zijn maatstaven voor optimale diversiteit op de lange termijn (denk: decennia). Als je bijv. 5 jaar doorgaat op een basis van minder planten dan is dat echt niet meteen een drama. Die bijv. 20 planten zijn nodig bij een gesloten genenpool; dwz. dit zijn de enige "nieuwe" toevoegingen ooit en daarop wordt voortgeborduurd door hun nakomelingen steeds onderling te kruisen. Zonder enige toevoeging van "vers bloed". Ooit...

Besef je dat zoogdieren (wij dus) veel gevoeliger zijn voor de gevolgen van inteelt dan heel veel andere organismen. Oftewel: planten hebben niet meteen "last" van het feit dat ze minder divers zijn aan genen. Ze vallen heus niet meteen om omdat ze bijv. 20% minder divers zijn dan planten uit commercieel zaad. Moet maximale diversiteit dan het doel zijn? Wat mij betreft is er ook een tussenoplossing.

 

Ik vind het geen punt om met het forum bijvoorbeeld max. 5 generaties aan inkruisen te doen (onderling kruisen uit beperkte genenpool)en dan evt. wat zaden aan te schaffen of nieuwe te ruilen voor "vers bloed". Dat is toch al 4/5de winst wat betreft zelfvoorzienend zijn in zaaigoed.

 

Concreet voorbeeld: "mijn" palmkoolzaad is het resultaat van 2 planten die zijn bestoven door elkaar en nog twee planten. Dit zaad kan ong. 5 jaar gebruikt worden voor er uberhaupt weer opnieuw zaad gewonnen hoeft te worden. En dan is het een kwestie van wat planten van Jasmin en mij bij elkaar zaaien en elkaar laten bestuiven en we kunnen weer jaren vooruit. Terwijl we maar 2 generaties verder zijn en er dus best nog een boel diversiteit is aan genen in die planten.

[Jane Doe]

In het klein is beter dan niets, het is ook maar net waarvoor het gebruikt wordt. Hier gaar het om hobbymatig, moestuinders onder elkaar.

Voor zadenbanken of verkoop is het een ander verhaal.

Jullie zijn goed bezig, leuk!

[Jorieke123]

Suus, ik zie het weer helemaal zitten Bedankt voor de nuchtere en duidelijke uitleg, die je ook al wel eerder gaf in het begin van het topic.