weknow

Foto (nog) niet te zien, helaas. Zaaien doe je aan de oppervlakte en niet 20 cm. diep. Ik denk dat meten op enkele centimeters diepte en als de zon niet direct op de bodem schijnt een goed beeld geeft.

Och...."niet mogen". Tja..... In moestuinboeken en sommige boeken ook over biologisch tuinieren van een jaar of 20 a 30 geleden kwam ik inderdaad tabellen tegen van planten die wel of niet goede buren zouden zijn en daar ook wel eens een kruisje (slechte buren) bij erwten en bonen. Waarom die combinaties precies wel of niet staat er dan zelden bij. En zoals dat vaak gaat, nu ook op internet....iemand schrijft iets wat hem/haar beter lijkt of juist niet, anderen nemen het over, het wordt een regel en gaat een eigen leven leiden. En zo ontstaan er mythes...soms met een zekere wijsheid, soms broodje aap. De scherpe steentjes die slakken zouden weren, worteltjes en uien die zo een goede combinatie tegen aantastingen zouden zijn, het plantenaftrekseltje dat de oplossing zou zijn voor groeiproblemen, het mirakel van een soort superfood, allerlei goede en slechte plantencombinaties......zo kan ik nog even doorgaan. Als je alles wat er beweerd wordt zomaar volgt, kan weinig meer. Als je geen goede raad aanneemt kan en mag alles. Ik probeer maar, met mijn (hopelijk) gezonde verstand en ervaring daar ergens tussen in te laveren en zo een goede weg te vinden. Ik kan niets hards bedenken waarom het niet zou mogen. Geen ziekte die je zo makkelijk binnenhaalt en ook geen gebrek dat ontstaat. Denk dat het wel zal loslopen. Toch vind ik het zelf niet zo praktisch om ze samen te zetten, maar in een wisselteelt met 5 of 6 groepen staan ze als peulvruchten in het zelfde vak elk seizoen, de ene links en de andere rechts als je dat volgt. Ik heb veel meer vakken en de vroege peulvruchten die wat kou verdragen (erwten en aanverwanten, tuinbonen, capucijners) gaan in april in de grond en worden rond juli geoogst (ik kweek ze dus niet om te drogen) en op dat vak kan daarna nog een teelt komen die eventueel wat profiteert van het beetje extra stikstof dat achterblijft. Bonen komen vanaf eind mei op een ander stukje waar vaak al iets heeft gestaan en is geoogst (een wintergroente of een echt voorjaarsgewasje) en blijven meestal staan tot tegen het einde van het seizoen. Door elkaar zouden ze elkaar in de weg staan, de bedden moeilijk bereikbaar en bewerkbaar maken, de klim/rijs-constructies staan elkaar in de weg en door een soortgelijke groeiwijze kunnen ze elkaar belemmeren en erg door elkaar gaan groeien en het is lastig wieden en de benodigde ruimte en licht maken tussen de opkomende bonen, als er al een rankende of hoge begroeiing van erwten of flink grote tuinbonen zo dichtbij staat. Om dat soort praktische redenen komen ze bij mij niet samen.

Komt door dat ze in het licht liggen. Bij eetaardappels te vermijden, want het groen is giftig. Bij poters geen enkel probleem.

Breng ik mee, Goldfish. Inderdaad zaait zichzelf zeer rijkelijk uit als ie naar zijn zin staat, maakt dicht tapijt (beschermt daarmee bodem en lekker klimaat onder die bomen, houdt onkruid tegen en trekt veel insecten. Alleen na de bloei is ze een tijdje wat kalig om in het najaar weer een groene zee te worden.

Dat is ook wat ik zie gebeuren, Loes. Freezen is wortelonkruiden verspreiden. Zeker kweek, maar ook zevenblad, distels e.d. Heb veel met kweek te maken in het nieuwe, nog vrij open, stuk van de bostuin (voormalige landbouwgrond) waar langzaam een grote gemengde fruitwei ontstaat. Mijn favoriete aanpak is de grond te verbeteren met veel organisch materiaal, waardoor de klei veel losser wordt en kweek vrij gemakkelijk uit te trekken wordt (in de zware klei is het onmogelijk vaak om in de grond te komen, laat staan de kweekwortels uit een massieve kluit te halen). Het is wel een zaak van lange adem. Aanvankelijk gaat ze harder groeien (organisch materiaal is ook voedsel) maar ze wordt relatief makkelijk uit te trekken en andere planten nemen geleidelijk de regie over...gaan steeds meer de resterende/verzwakte kweek overgroeien...kweek is vooral sterk op compacte grond die (machinaal) bewerkt wordt...ik denk ook een soort kolonisator onder die omstandigheden.

En dan kun je ze ook nog goed scheuren

Toch even verwarring over wat je wilt...je wilt tomaten om in pot te kweken en dan denk ik toch eerder aan kleine planten of hangende vormen dan aan determinate.... Determinate soorten: van die kunnen sommige toch ook wel tot 1,20 a 1,50 halen...eigenlijk te groot voor een pot van minder dan een 12 liter pakweg. Determinate-soorten maken alle bloemen in een korte periode en dan de vruchten...die zijn dus allemaal op een vrij korte periode (3 a 6 weken) rijp. De bloei stopt snel en de plant groeit dan niet veel meer. (Er wordt niets echt getopt dus) Het zijn niet persee de allervroegste soorten, maar de meeste zitten in de vroege middenmoot. Deze kun je beter niet of weinig dieven of snoeien omdat je anders de oogst wel erg beperkt. Voor in potten zou ik dus eerder kiezen voor kleine of hangende soorten (zgn. dwergen, tot een 60 cm)...meest ook kleine tomaatjes, die in vrij grote aantallen gevormd worden...de bloei begint vaak net iets later dan de allervroegste rassen, maar de rijping is veel sneller en meestal kun je lang doorplukken als je de planten gezond kunt houden. Ook deze hoef je niet te dieven of snoeien, hooguit takken weghalen of inknippen die te laag gaan hangen en op de grond komen. Er bestaan vast ook nog wel rassen die en kleiner blijven en ook determinate vruchten geven. Het zou dus fijn zijn als je even preciezer bent over welke soort je bedoelt: determinate-rassen of dwerg/pot-soorten. Ik zal eens kijken, Bram. Intussen van een 70-tal rassen zaad verzameld...(gekocht/gekregen/geruild...gaat bij tomaten zo makkelijk ) Veel te veel dus als je maar plaats hebt (wilt maken) voor een 25 planten. Zitten er zeker een aantal bij van de een of de ander. Wil volgende week gaan zaaien, dus dan zal ik het speciale tomatendoosje nog eens doorlopen en van wat geschikte soorten steeds enkele zaadjes voor je apart doen. PB jij dan nog eens je adres?

Gekochte poters ook. Zullen minstens onder omstandigheden opgeslagen zijn die kiemen zoveel mogelijk tegen gaan. Maar chemische behandeling is ook niet onwaarschijnlijk. Boeren die machinaal poten willen geen kiemen/uitlopers, maar gelijkmatig grote poters die zo weinig mogelijk risico geven van vastlopen in de machines. Hier een aantal natuurlijke maatregelen die geadviseerd worden aan landbouwers die pootaardappelen telen: http://www.kennisakker.nl/kenniscentrum/handleidingen/teelthandleiding-pootaardappelen-bewaring http://www.groenkennisnet.nl/nl/groenkennisnet/dossier/dossier-aardappelbewaring.htm Een aantal toegestane chemische behandelingen komen hier ter sprake...of deze ook in bio-poters mogen gebruikt worden weet ik niet, maar lijkt me onwaarschijnlijk. http://www.kennisakker.nl/actueel/kennistekst/knolbehandeling-pootaardappelen http://tenbrinkebv.nl/actueel/nieuws/knolbehandeling-pootaardappelen.html Frieslander is een vroeg ras. Je mag op zich verwachten dat ze al vrij vroeg gaan kiemen indien niet optimaal bewaard of zonder voorbehandeling.

Klopt Claudia. Maar vraagsteller vroeg om voorzaaien...en eerlijk gezegd vind ik dat voor vroege bietjes wel een goed idee (doe het ook) omdat je zo eind mei ongeveer al kunt beginnen met oogsten. Ter plekke zaaien kan hier op de zware klei zeker niet voor half april. Nu kan ik tweede helft april al redelijk gegroeide plantjes met voorsprong uitzetten. Naast de prima vroege Egyptische platronde zijn ook bijvoorbeeld Kogel2 en ook de rood witte chioggia geschikt voor vroege teelt omdat ze snel oogstbaar zijn. Ik heb trouwens nog nooit doorschieters gehad in het voorjaar in vele jaren.... (afkloppen )

Rode/witte/gele/roodwitbonte bieten zijn zaadklusters (1 zaadje = 3 a 5 plantjes) zaai 1 per bakje, dun uit voor uitplanten tot 2 a 3 en plant ze iets verder uit elkaar voor zomerbietjes (die oogst je jong en vrij klein, 2 of 3 samen gaat goed op ca. 15 cm. in de rij) Voor najaars/bewaarbietjes hou je 1 kiemplantje aan en die zet je iets ruimer. Worden groter en zijn wat grover. Echter: het verplanten of verspenen gaat vrij moeilijk. Daarom advies om in perspotjes of halve wc-rolletjes te zaaien die je mee uitplant, zodat wortels dan niet beschadigen. Ook tapse potjes kan wel, maar zorg dat de wortelkluit heel blijft bij uitplanten.

Henk...heb hier nog een 10 a 12 beugelflesjes van kleinschalige Belgische bierbrouwerij. Zoiets als Grolsch, maar dan wat kleiner en mooier. Kan ze inleveren voor 10 ct. statiegeld, maar denk al een jaar steeds...misschien wil Henk die wel voor zijn brouwseltjes...? Je zegt het maar......

Had voor hier in de tuin een druif Fanny gekocht en geplant dit najaar. Nog kleine plant met 2 groeitakken, waarvan 1x gestekt. Wortels zal hij nog niet hebben, maar wel zichtbare groei. Lijkt me echt iets voor jou. Ik kocht ze speciaal vanwege gezondheid en eetkwaliteit en was niet makkelijk om aan te komen. (Vreeken stuurde de bestelling pas na ruim 4 maanden en rekende voor de 3e keer verzendkosten voor een kleine bestelling...Nou ja zeg, Vreeken)

Appelvrouw, Je krijgt wat plantjes van die artisjok. Had er 25 gezaaid, waarvan tot hier 8 boven kwamen...groeien zeer snel en maken al hele lange wortels...niet geschikt om tot 16 april in een apart bakje te laten staan.... en ik heb ze dus al opgepot in 11 cm. potten. Ik wil er zelf ook een flink aantal zetten. Zal waarschijnljk de andere helft nog zaaien binnenkort. Ruimte is beperkt, nu het in de kas eigenlijk nog te koud is voor veel planten...moet al heel veel improviseren met alle zaailingen etc.

Zojuist mijn aanbod-lijstje nog wat bijgewerkt. @ Ciska.....die rose die zo aprt oplicht....lijkt me een hele mooie phlox! @ Prettig gestoord...jonge Victoria-rabarber...heel blij mee. @ Kim...Oca-knollen voor je genoteerd. Via Goldfish heb ik al heel voordelig meer dan 100 potten van 11 en 18 liter kunnen kopen. Maar van die potten waarin ze vaak fruitstruiken en rozen verkopen, 9 of 11 cm breed maar vooral iets van 25 a 30 cm. diep zijn heel erg handig. Veel bomen en struiken wortelen diep en groeien daar gewoon goed in na zaaien en stekken en je kunt er ook een bamboestok bijsteken om wat te leiden.....omdat ik ze dan vaak weer ruil of weggeef ben ik juist die handige potten dan weer kwijt. Hier enkele voorbeeldfoto's om je een idee te geven van wat ik bedoel.

Ik steek alvast mijn vinger op voor: - stukje(s) persicaria - scheut van de Rhus (Heb ze zelf diverse keren proberen zaaien, zonder succes....weet het, voor een voedselbos is het geen echte geweldige, een randgeval...ha,ha...daar had ik hem inderdaad voor in gedachten, in een verloren randgebiedje...mag ie beperkt wat woekeren.) - Europese kardinaalsmuts...een echte bosbewoner...giftig, maar wel passend. Wat ik zoal kan bieden: - Limnanthes douglasii ("spiegeleitjes") ideaal als oeverbegroeiing onder fruitbomen en leuk bijenplantje dat zich steeds uitzaait. Ik kan plantjes in potje zetten. - Lieve vrouwenbedstro - Bolletjes, nu plantjes, van daslook..voor een (half-)schaduwplekje...die verdwijnen wel in mei, om in februari volgend jaar terug te komen......met wat geluk wordt het een heel veldje. - wat verse waterkerszaadjes - zaad van Vitis amurensis (mooie soort wingerd) - Enkele zaden meloen "green nutmeg" (fruitlent) - zaden asperge-erwt, onlangs gekocht en verder zie mijn lijstje (dat ik binnenkort nog flink wil aanvullen)

Een groenbemester gebruik je toch niet om de grond los te maken.... Gele mosterd laat op zich wel een wat lossere bodem achter, maar zorg dat ze geen zaad maakt en is een waardplant voor knolvoet. Je kunt in principe bijna elke groenbemester of laten bevriezen of afmaaien of uittrekken en er daarna op zaaien of in planten, zonder dat er spitten of freezen nodig is. Je zorgt dan voor een goede bodemstructuur door gedurende meerdere jaren veel organisch materiaal op te brengen. Dat is de echte manier om dit te bereiken. Die organische stof kan eventueel ook van groenbemesters komen, zeker wel, maar werkt dan indirect. Wat ook kan is dat door het uittrekken zelf van diep- of breedwortelende groenbemesters de bodem wat losser wordt. Even. Maar als standaard manier, een soort in plaats van spitten, vind ik het niet zo praktisch...al is het maar omdat je de bodem meteen ook weer vasttrapt. Zeker zijn er groenbemesters die op zich ook wat bijdragen aan bodemstructuur. 1. Door de bodem te bedekken met groen en brede wortels beschermen ze tegen erosie en dichtslaan. Granen (wintertarwe, rogge, Japanse haver) werken op deze manier. Maar verwijderen van wortels gaat haast niet zonder spitten of zeer intensief handmatig uittrekken. 2. Er zijn andere die diep wortelen en verdichting dieper in de bodem wat minder kunnen maken, plus eventueel wat voeding mee naar boven brengen die later via composthoop of als mulch weer ten goede komt aan je gewassen. Phacelia en Serradella horen bij deze soort. Kortom: Mijn advies: Bodem gezond en luchtig maken zodat geen spitten of freezen nodig is, doe je met steeds opbrengen van veel organisch materiaal. Daarnaast prima om groenbemesters te gebruiken, maar eigenlijk met andere doelen: a. Bodem bedekken/beschermen of: Veel organische stof maken of c. Stikstof uit de lucht vangen voor kleine extra bemesting van volgende teelt. Hou ook in de gaten dat groenbemesters moeten passen in wisselteelt omdat je anders juist ziekten kunt krijgen of versterken (knolvoet, schadelijke aaltjes e.d.)

Als je even met Google zoekt met kiemtemperatuur vind je allerlei tabelletjes. In het Engels is er nog veel meer. Bijvoorbeeld deze: http://tuinzaden.info/zaaikalender/groenten-fruit/ Als de minimale benodigde temperatuur niet in de bodem is, kan het zaad van dat gewas nog niet kiemen. (Te hoog is ook niet goed trouwens) Wat er dan gebeurt is dat het zaad blijft liggen wachten totdat de bodem voldoende is opgewarmd. (Met allerlei risico's zoals wegspoelen, dat het gaat rotten als het te nat blijft enz.) Bovendien zal het langzaam en onregelmatig kiemen en groeien zo gauw die minimale temperatuur er is. Er is ook nog zoiets als de ideale kiemtemperatuur per gewas (dat is waarop het grootste percentage zaden kiemt in de kortste tijd, die ligt meestal veel hoger dan de minimum temperatuur.) Wat kun je daar nu mee? Twee voorbeelden: Uien kiemen vanaf 15 graden, de ideale kiemtemperatuur ligt bij 25 a 28 graden....maar tussen 15 en 18 graden kiemt al 95% in ca. 10 dagen (bij 25 graden 99% in 5 dagen) dus prima te zaaien vanaf half april op klei zegt ervaring, op zand - dat wat sneller opwarmt, kan het een tot twee weken eerder. Knolselderij kiemt vanaf 18 graden, maar bij 25 graden is het percentage kiemers veel hoger en sneller: dus slim om die binnen gecontroleerd voor te zaaien (ook om nog 2 redenen: a. het zaad is heel klein en door langzame kieming zullen onkruiden e.d. het gauw wegdrukken + b. knolselder heeft een heel lang groeiseizoen van langzame groei...eerder kunnen beginnen is winst in oogst) Te vroeg zaaien is dus onverstandig omdat je meer risico's loopt op mislukking (een snelle, goede start geeft je planten meteen een krachtige ontwikkeling, waardoor ze sterker worden en ze ook minder last hebben van concurrentie door andere planten (onkruiden). Raskeuze van wat genoemd wordt "robuuste" rassen is daarom bij ecologische teelten (zonder chemische onkruidbestrijding uiterst zinvol). De ervaring leert bovendien dat te vroeg zaaien ook nog heel weinig tot helemaal geen enkel voordeel oplevert in extra opbrengst of vroegere oogsttijd....vaak betekent het zelfs dat planten sukkelen, onregelmatig groeien en het ten koste gaat van de resultaten. Als je de mogelijkheden hebt of kunt maken om voor te zaaien (tunnel, koude bak, kasje, vensterbank) dan is hier voor sommige gewassen wel winst te behalen....zeker als het je lukt om sterke, goed ontwikkelde en goed afgeharde planten uit te planten kan het een extra oogst van hetzelfde stuk grond opleveren. Bodemtemperatuur meten gaat heel makkelijk trouwens met een vleesthermometertje o.i.d. Je krijgt geen exacte waarde, maar ik zag dat het ergens tussen de 6 a 7 graden was. Maar als je kijkt naar de dag en nacht temperaturen sinds februari is dat ook heel logisch. Zwart plastic leggen, mulchlaag tijdelijk weghalen kunnen wat helpen om iets eerder aan de gang te gaan. Maar het beste wacht je tot je vrij zeker bent. Ook door te letten op wat de boeren doen (aardappels poten, bieten of uien of mais zaaien) helpt je verder. Die gaan hun dure zaaigoed echt niet zo vroeg in de grond doen, dat ze veel risico op een mislukking lopen.

Ik zie in je lijstje nogal wat verschillende soorten: meerjarige/vaste planten zoals zonnehoed en vingerhoedskruid; eenjarigen, meer wilde planten, die zichzelf uitzaaien of best ter plekke worden gezaaid (kamille, klaproos) en eenjarige bloemen die je best voorzaait en opkweekt en dan uitplant waar je ze een jaar wilt (leeuwenbek)..... Misschien even bekijken hoe je de diverse soorten het beste opkweekt, dan heb je meer kans op succes.

@ Femmie. Omdat niemand anders nog reageert, wil ik proberen je wat verder te helpen. Zaaien op een rij in een afdeklaag kun je door met een hark een strook van 15 a 20 cm. opzij te schuiven, de grond op die strook wat los te maken, zaad dun strooien en heel licht af te dekken met wat fijne grond/zand of cocopeat (dat laatste vind ik prettig als er voorlopig weinig regen komt, omdat het een dun plaatselijk mulchlaagje is dat wat vocht vasthoudt) en dan eventjes zachtjes aandrukken. Evt. de stok van je hark even in de losse grond drukken om een geultje te maken als je heel recht wilt zaaien. Maar wacht met zaaien van wortels even totdat de bodem minstens een graad of 12 a 14 is. (Hier in de Zeeuwse klei zat ik verleden week nog tussen 6 a 7 graden, dus met wortelen zeker nog een week of 4 wachten). Een mulchlaag gaat het opwarmen van de bodem wat tegen (isoleert tegen de invallende zonnestralen) daarom kan het slim zijn om die nu helemaal weg te halen. (Evt. bewaren tot juni, zelf zou ik ze composteren...denk dat mulchen met compost, dat bodem beschermt en onkruid onderdrukt zoals mulch met maaisel, stro e.d., maar bovendien de allerbeste voeding is voor je bodem en bodemleven, de betere methode is.) Begrijp ik het goed dat je een soort gevecht bent aangegaan met onkruid....? Schoffelen zal moeilijk gaan met een mulchlaag, maar als je die toch zou weghalen is dat de makkelijkste en snelste manier om je bedden onkruidvrij te maken. Echte wortelonkruiden moet je bovendien zo veel mogelijk uitsteken/trekken met wortel en al, want die zullen door een laagje mulch echt niet weggaan...integendeel. Voor eenjarige onkruiden werkt mulch wel redelijk. Als ik eerlijk ben wordt het effect van mulch in veel boeken en websites van de laatste tijd nogal overdreven (Zo van: als je maar vooral mulcht gaat alles voor de rest vanzelf... ) Er zijn zeker situaties waarin het heel zinvol is, maar het is een van de vele hulpmiddelen en technieken die je ter beschikking hebt in een natuurlijke moestuin en zeker niet de oplossing voor alles.....dat zeg ik als een zeer overtuigde ecologisch werkende tuinier. Mulchen past het beste in tuinen waar je in een niet intensieve kringloop werkt en denkt en waar je vooral vaste planten en struiken hebt. In een meer intensieve moestuin is het soms een nuttige tijdelijke maatregel om je grond of een bepaald gewas te beschermen tegen elementen of een tijdelijk gunstig microklimaat te creëren, maar andere technieken zoals bodem bedekt houden met geschikte begroeiing en bedekken met compost zijn daar veel effectiever als het gaat om bodembescherming of voeding van planten en bodem(leven).

Ik vrees dat deze einde oefening is. Er is op internet heel veel te vinden over allerlei manieren waarop je een pot kan laten kiemen en groeien. Google eens met "avocado tree seed germination" en je vindt vele filmpjes, foto's en beschrijvingen over hoe het kiemen en opkweken tot een soort kamerplant kan. Maar het opkweken tot een boom vraagt veel kunstgrepen en dat je speciale omstandigheden kunt maken...temperaturen onder de 10 graden verdraagt hij eigenlijk niet. Er ook nog ooit vruchten van krijgen zou alleen kunnen in een hele grote verwarmde kas, je hebt dan ook nog een bestuiver nodig en de vruchten zullen niet in de buurt komen van wat je in de winkel koopt. Het is een prachtige, grillige, subtropische boom...maar helaas niet voor hier. Zie het dus maar als een leuk experiment met heel weinig kans op echt succes.

Is het je bedoeling om er compost van te laten worden? Ik weet niet of er in de mest (veel) stro zit? Anders is het "groen" (mest) + "groen" (groenafval) + onduidelijke compost (die van de Delta verschilt nogal per week...met dat hout zit ik niet zo, wel is ze vaak niet rijp (nog warm), stinkend en biologisch dood. Hoorde verleden week een goed gebruik: Laat ze eerst een half jaar tot een jaar op de tuin liggen, voor je die gebruikt...verleden week had ik erg mooie compost, deze week was hij weer veel minder). Wat er dus ontbreekt mogelijk in je mengsel = "bruin"...moet toch zeker, in volume, de helft zijn...anders wordt je compost soppig en krijgt ze geen structuur, omdat de benodigde koolstof ontbreekt. Gevolg is dat tijdens het proces er geen of heel weinig binding van voedingselementen aan de koolstof (zogenaamde humificatie) plaats vindt...m.a.w. wat niet vrij direct door planten wordt gebruikt, zal snel vervliegen of uitspoelen. Als ik er even van uit ga dat er niets aan voeding (meer) in je bodem zit (wat natuurlijk niet zo is, dus je moet de waarden hierna een stukje lager nemen) en je weet dat de (kort bewaarde!) voedingswaarde van vrij verse paardenmest zoiets is van: http://www.eurolab.nl/meststof-organisch-v.htm N = 5; P = 3 K = 5,6 (kg per ton) (N.B. Hier nam ik niet de tabel op blz. 148 van het Velt handboek, aangezien die geldt voor verteerde = gecomposteerde mestsoorten, die waarden liggen als directe voeding veel lager...daarover aan het einde van deze reactie nog iets meer, waaruit blijkt hoe belangrijk gebruik van compost is Wat is de voedingsbehoefte van verschillende gewassen? Daarvoor een mooie tabel per gewas in het nieuwste handboek van Velt blz. 144-145. Later middelen ze die nog voor de gewasgroepen zoals ze bij wisselteelt worden verdeeld en geven ze een waarde per groep. Voorbeeld: tomaten vragen gedurende een seizoen (kilo per 100 m2) N= 1.1 a 1.5 ; P = 0,5 a 0,8 en K = 1,5 a 1,9. Voor 100 m2 heb je dus nodig ca. 0,25 ton voor de N; ca. 0,20 ton voor de P en ca. 0,3 ton voor de K. Nadeel van verse mest is hier wel dat de voedingsstoffen vrij direct geheel beschikbaar zijn, terwijl de planten gedurende het seizoen steeds iets vragen van de diverse stoffen in wisselende hoeveelheden. Overbemesting en/of verloren gaan van voedingsstoffen is hier een risico om rekening mee te houden. Zo kun je zelf wat schattingen maken voor de verschillende gewassen. Maar.....Ik heb eens een voorzichtige berekening gemaakt van wat er gebeurt met een nog ongevoede bodem (die is er in de praktijk niet) als je 5 jaar lang telkens 3 cm. compost als mulch opbrengt (waarin dus voedingsstoffen in een soort humusachtige stabiele verbindingen werden opgeslagen) en daarmee het organisch stofgehalte (koolstof) in de bodem aanzienlijk verhoogt. Ik denk dat je met die hoeveelheden compost in 5 jaar toch een organisch stofgehalte van een 1.6% moet kunnen opbouwen en die organische stof mineraliseert jaarlijks voor een deel (= zet weer om naar voor planten opneembare voedingsstoffen). De hoeveelheden NPK (en ongetwijfeld ook alle andere nodige mineralen en sporenelementen) die door mineralisatie vrijkomt is dan voldoende om ook de veelvragende gewassen goed te laten groeien (zelfs zo dat je na 5, 6, 7 jaar zeker moet stoppen met zoveel compost geven, omdat er anders overbemesting en milieuschade ontstaat, vooral door de fosfor). De directe voedende warde van compost is vrij laag, zeker vergeleken met verse mest. Wil je veelvraat-gewassen als prei of bloemkool telen op grond die eenmalig met 10 cm. compost is "bemest", dan zal je opbrengst niet heel hoog zijn. Maar door je bodem en het bodemleven te voeden met compost (verse mest verstoort of schaadt het bodemleven dat juist zo nodig is!) kun je zo binnen enkele jaren voor een voedzame bodem voor een florerende groentetuin bouwen.....met bijkomende voordelen als betere bodemstructuur en ook bijdrage aan gezondheid van je planten.

Voor wat betreft de (niet) eetbaarheid, medicinaal gebruik en belangrijkste stoffen in een plant e.d. is dit een goede site. http://www.pfaf.org/user/Plant.aspx?LatinName=Lathyrus+odoratus Vooral omdat ze info uit vele wetenschappelijke bronnen vermelden. Over de L. Odorathus staat er niet zo veel. Maar veel kans dat je hem verwisselt met een van de vele andere soorten. Maar dit geldt voor mensen en niet voor katten.....

Alle verse mest werkt snel en heel sterk. Daarom is het niet zo heel geschikt in veel situaties en ronduit af te raden als je biologisch wilt kweken. Probleem met gevarieerde groenten in een klein gebied (SFG) is bovendien dat de enkele groenten die het verdragen en de meeste die je er ronduit mee schaadt heel kort bij elkaar staan en het van dezelfde bodem moeten hebben. Daarom raad ik je het ten zeerste af! Koop in plaats daarvan een zakje organische moestuinplantenmest van DCM of zo of gedroogde mestkorrels (koemestkorrels of een mengeling van verschillende dieren). Dat werkt geleidelijk en je kunt er niet echt kwaad mee doen...planten die meer nodig hebben geef je wat meer, die weinig nodig hebben niets of een beetje. In een gewone moestuin kun je verse paardenmest, gemengd met stro o.i.d. en dat is nodig!, laten verteren of "rotten" of (nog beter omdat je daarmee de voedingswaarde er in opslaat voor voeding van de bodem en zo bemestingsopbouw voor jaren, in plaats van vervliegen of uitspoelen en zo in het milieu terecht komen) mee composteren. Iemand met SFG-bakken zal daarvoor niet de ruimte hebben, vermoed ik. Denk niet dat je een gunst krijgt van een paardenliefhebber als je gratis mest krijgt. Die is erg blij dat ie er van af is, omdat hij er anders voor moet betalen. Een groot risico is bovendien dat er resten van medicijnen e.d. mee in je grond komen en/of dat je met die mest een hoop onkruidzaden in je bakken brengt. Tenzij je zeker weet dat de paarden geen antibiotica, ontwormingsmiddelen en andere medicijnen krijgen en geen voer krijgen dat onkruid kan bevatten (bijv. in de wei) zou je wel eens heel veel problemen in huis kunnen halen...te meer omdat je op een heel klein oppervlakte moet tuinieren. Neen Klei, paardenmest is echt niet zuur.

Nu. Juist nu. Beetje aanpassen aan de omstandigheden. Het beschermt 's nachts als temperatuur daalt en helpt om overdag warmte te vangen in de bodem. Geeft wat voorsprong en bescherming tegen koude wind of hevige neerslag. Zo vaak mogelijk luchten overdag, bijvoorbeeld door stokjes tussen de deksel te steken. (Behalve als het overdag vriest of heel erg veel waait...dat de bak kapot waait is niet de bedoeling). Vanaf april/mei en bij redelijke temperaturen kun je het deksel vaak helemaal open doen overdag. Vanaf juni haal ik zelf meestal de deksel permanent van een platte bak. Hier is bodem nu nog 6 a 7 graden. Te koud om er in te zaaien of iets uit te planten. Meeste gewassen hebben graag 12 a 15 graden plus in de bodem om te groeien. In zo een bak win je 1 a 2 graden. Dat geeft wat voorsprong. Als overdag de zon er pal op schijnt, gaat temperatuur snel veel omhoog en 's nachts weer omlaag tot ongeveer hetzelfde als buiten. Gevolg is schok-effect voor planten. Daarom: veel zon vangen voor vooral de bodem in de bakken en je daar op richten en zorgen voor veel frisse lucht...dus daarom overdag standaard ventileren...wat afstemmen op temperaturen buiten. Onder 12 a 15 graden overdag = ventileren. Boven 15 graden overdag = bak open zetten. Zelfde geldt voor nachten: Als nachten onder 12 a 15 graden: doe hem 's avonds dicht. Als daarboven dan minstens ventileren of bak gewoon open laten.