Snelgroeiende 'tussengewassen'

[mijke]

Ik zat eens te denken hoe ik mijn tuin de hele tijd zo vol mogelijk kan zetten zonder dat het al te veel planning vereist. Toen bedacht ik het concept 'vulgroentes'. Dingen die je breedwerpig kunt zaaien, die snel groeien, en waarvan het niet zo veel uitmaakt op welk moment je ze oogst, zodat je ze gewoon kunt oogsten op dat moment dat je er een andere plant voor in de plaats wilt zetten, of de naburige plant meer ruimte nodig heeft.

 

Zelf heb ik natuurlijk dingen als sla, raapsteeltjes, spinazie enzo al wel bedacht, maar ik ben benieuwd of jullie nog meer leuke gewassen weten die aan de criteria voldoen, zodat we een zo gevarieerd mogelijk maaltje er uit kunnen halen?

[T0M]

Ik durf al eens een pandje vol te zaaien met Kervel. Lekker voor soep van te maken.

[jasmin]

'radijs

[HuubvG]

Je kunt er ook eetbare bloemen tussen zetten, staat aardig en is nog nuttig ook: driekleurig viooltje, zaait zichzelf uit. Neemt weinig ruimte in. Houdt de bodem op een gegeven moment bedenkt, zodat daar geen onkruid groeit.

Kruiden waarvan je altijd kan plukken, zoals tijm, meerjarig bonenkruid, salie.

Verder zou ik - na het seizoen pas - nog eens veldsla proberen te zaaien. Je grondje zal tegen die tijd wel onkruidvrij zijn, neem ik aan! Dan had je de winter door tot in april nog veldsla kunnen plukken en eten.

Spinazie: Nieuw Zeelandse spinazie.

 

Edit: sorry, dit zijn nou net géén snelgroeiende gewassen. Het is meer bedoeld als tussengewas samen mét het hoofdgewas. Daar heb je dan langere tijd wat aan, je hoofdgewas zal er niet onder lijden.

[Jenneke]

Ik denk aan bijv: rucola, Aziatisch mesclun, bladmosterd, grofbladige tuinkers, (winter)postelein, maar ook snjbiet kun je wat dichter zaaien en dan als jonge blaadjes oogsten wat trouwens ook met palmkool schijnt te kunnen maar daar heb ik geen ervaring mee.

[weknow]

Vond het wel een leuk idee, Mijke en heb er even over lopen nadenken. Je hebt en stukje grond en zaait er gewoon wat geschikts en laat het groeien en na een tijdje hoop je er gewoon wat te kunnen oogsten..... Een beetje afgekeken van perma-cultuur, maar dan nog simpeler?

 

Naast een moestuin hebben we al heel lang een "gewone" tuin. Die is gecontroleerd wild en er groeit van alles. Ieder jaar vinden we aan het einde van het seizoen her en der nog een hele dikke en vaak hele mooie wortel. Zaadjes waarschijnlijk afkomstig uit een wintervoer-mengsel voor de vogeltjes en gemorst of weggespoeld ergens tussen alles wat er groeit. Verleden jaar kwam er zowaar ergens een hele mooie grote snijbietplant boven. Vele malen groter dan alle die ik in de moestuin kweek en we hebben alleen al van die ene, spontane, plant zeker 8 maaltjes gegeten. Vandaag heb ik ze , toevallig, uitgedaan na een laatste grote oogst, omdat ze een bloemsteel begon te maken en in de weg stond. Ook die moet haast afkomstig zijn uit een zaadje uit vogelvoer.

 

Laat ik eerst met de grote beer beginnen, die ik zie voor wat je voorstelt: onkruid.

Als je een mensgel van van alles zaait op een stukje dat niet onkruidvrij is, dan zal er weinig bovenkomen. Als je begint op een onkruidvrij stukje dan wordt het toch een race, waarbij de cultuurplantjes het vaak zullen afleggen tegen onkruid, dat sowieso opkomt en vaak sneller groeit. Dus moet je wieden/onkruid uittrekken om je gewenste zaailingen een kans te geven. Als alles door elkaar groeit is dat moeilijk en in ieder geval moet je de plantjes die je wel wilt, daarvoor goed kunnen herkennen. Alleen al om die reden is het veel handiger om de gewenste soortjes op rijtjes te zaaien, zodat je ze makkelijker kunt helpen om tot iets oogstbaars uit te groeien.

 

Er zijn zeker een aantal gewasjes die je ter plekke kunt zaaien en die zonder veel "tuinieren" een leuke oogst kunnen geven! Een aantal zijn er al genoemd. Zelf zou ik zeker denken aan (rode) bietjes, meiraapjes, worteltjes, rucola, allerlei sla-soorten en (stengel-) uitjes.

 

Een andere variatie op je idee zou kunnen zijn dat je kiest voor allerlei groentes, die zich gemakkelijk blijven verder zaaien. Een soort blijvend groente + kruidenveldje, zeg maar. Soorten waaraan je dan kunt denken: rode melde, boomspinazie, rucola, zwartmoeskervel, tuinkers, hertshoornweegbree, borage, chinese bieslook en gewone bieslook, Egyptische ui, bladsla-soorten en nog meer.

[appelvrouw]

Leuk, en leuke tips al. Ik zou verder nog denken aan kervel en oost indische kers..

[Stan]

Zuring en snijbiet soortjes, klaver of brandnetels allemaal wat buiten de normale standaard-maat. Maar goed te eten en makkelijk te verbouwen.

[sterrenmeisje]

Veel wat er groeit als onkruid is ook gewoon eetbaar, daar misschien eens in verdiepen?

Zevenbladpesto, vogelmuur pannekoekjes, brandnetelthee dat soort.

[appelvrouw]

De laatste drie zou ik dan net weer níet in mijn moestuin zetten..die vind je er overal buiten wel. Lekker woekerspul.

[Kim]

Misschien ook wel mizuna en mibuna, dicht gezaaid kun je ze blijkbaar als een soort raapsteeltjes zien, en al uitdunnend kun je enkele planten groot laten worden om te blijven plukken.

 

Van die mini worteltjes lijken me ook handig, nemen weinig plaats in.

[petersmit]

Inderdaad, rucola en kleine worteltjes ( Parijse markt).

[mijke]

Leuk jongens al die tips en het meedenken! Veel dingen genoemd al. Ik zal zo even een overzichtje maken, dat is misschien leuk voor mensen die dit ook zouden willen doen.

 

Het idee zoals ik het zou willen uitvoeren is als volgt:

 

Ik begin met mijn moestuin zoals ie nu is: losgewoeld, getopt met compost en zo goed als onkruidvrij (op wat nare wortelonkruiden na die we maar gewoon moeten blijven uitsteken as we go). Dan zaai ik gewoon aan het begin van het seizoen de hele tuin (12m^2) in met de 'levende mulch' zoals ik het dan maar noem. Binnen zaai ik alle grote planten (courgette, broccoli etc.) voor en als die groot genoeg zijn dan oogst ik gewoon een stukje van mijn levende mulch en zet mijn plant op de vrijgekomen plek. En terwijl die plant groeit oogst ik rondom gewoon steeds meer levende mulch zodat de plant steeds voldoende plek heeft om groot genoeg te worden.

 

Om zo te kunnen werken is het dus een voorwaarde dat het niet zo veel uitmaakt hoe oud de levende mulch is als ik het oogst, want ik weet nooit precies van tevoren wanneer ik een grote plant ga zetten en hoe snel die groeit. Radijsjes zijn om die reden denk ik niet geschikt want als je die maar 1 of 2 weken te lang in de grond laat zitten worden ze slof. Verder is het dus handig dat de levende mulch snel groeit, zodat ik kale plekken na het oogsten van bijvoorbeeld broccoli weer snel kan opvullen. Op die manier kan het denk/hoop ik de concurrentie met opkomende onkruidgewassen ook makkelijker aan. Hergroeibaarheid is ook handig denk ik, maar op zich geen pre.

 

Weknow jij hebt nog een goed punt wat betreft het herkennen van onkruid tussen de net gezaaide levende mulch. Als ik alles meng en dan breedwerpig zaai denk ik inderdaad niet dat dat mij goed zou lukken. Een oplossing die ik hiervoor bedacht heb is het zaaien in 'golfjes' of zigzag. Dat doet bijvoorbeeld Frank Anrijs ook (ik volg zijn cursus online) en dat schijnt plaagdieren te verwarren als je planten met verschillende bladstrcutuur naast elkaar zet. Dan zaai ik de rijtjes gewoon krap tegen elkaar aan zegmaar. Dat zou denk ik wel moeten lukken! Is ook nog eens makkelijker met oogsten als ik iets met maar 1 soort plant wil koken.

 

Er werd ook nog het idee geopperd van blijvende planten die zichzelf uitzaaien. Dat gaat in dit systeem denk ik niet lukken omdat het meeste opgegeten zal zijn voordat het in zaad kan schieten. Maar dat ga ik in mijn tuinstukje met de vaste planten denk ik wel proberen!

 

Overigens hoop ik met deze methode niet per se helemaal onkruidvrij te blijven (een beetje wieden nu en dan vind ik helemaal niet erg), maar ik denk dat het om meerdere redenen nuttig is om de grond zo weinig mogelijk kaal te laten staan, en bovendien verhoogt het de opbrengst per vierkante meter en dat is in zo'n klein tuintje als die van ons ook mooi meegenomen!

 

Even een overzichtje voor de geinteresseerden!

 

Plantensoorten als levende mulch, door dicht op elkaar te zaaien kun je het gebruiken als een soort snij-bladgroente:

 

tuinkers

bladkool

snijbiet

bladsla

rucola

spinazie

paksoi

tatsoi

griekse kers

mizuna

bladmosterd

raapsteeltjes

(winter)postelein

(bloed)zuring

mibuna

brandnetel

aziatisch mesclun

kervel

palmkool

oost indische kers

 

Tussengewassen die geen bladgroentes zijn:

bietjes

meiraapjes

uitjes

wortels

(ik weet niet of dat allemaal snel genoeg groeit trouwens?)

 

 

En nog de planten die je wat meer als blijvende levende mulch kunt gebruiken doordat het zichzelf uitzaait, in een stukje tuin met vaste planten bijvoorbeeld:

rode tuinmelde

boomspinazie

rucola

zwartmoeskervel

tuinkers

hertshoornweegbree

borage

chinese bieslook

gewone bieslook

egyptische ui

klaver

viooltjes

bladsla

 

Als er nog aanvullingen zijn of opmerkingen bij de bestaande lijst dan zal ik hem gaandeweg nog aanpassen!

[SuusP]

Mooie lijst! De radijs kan inderdaad doorschieten, maar de zaadpeulen zijn ook lekker ("rattenstaartjes") en ze zaaien zichzelf daarna weer uit.

Als je eraan kunt komen is wilde rucola misschien handig. Dat is snel oogstbaar maar kan ook evt. een (deel van een) seizoen blijven staan. Handig voor vroege slaatjes. Ik kan Erny misschien wat zaad voor je meegeven met de MTFD als het je wat lijkt?

[jasmin]

Leuk lijstje, maar zo'n beetje alles gaat schieten, bloeien of ineen héél groot worden als je het een tijdje verwaarloost of met rust laat. Een schietende radijs kan groter worden dan je zwarte bessenstruik bij wijze van spreke.

[HuubvG]

... ... Radijsjes zijn om die reden denk ik niet geschikt want als je die maar 1 of 2 weken te lang in de grond laat zitten worden ze slof. ... ...

voos!

slof = vochtig/nat/slap in 't Grunnings

[marijke]

Het schijnt dat doorgeschoten radijs een goede afweer vormt voor het koolwitje bij kolen.

De radijsbloem zou aantrekkelijker zijn dan de kool?

(een theorie gelezen op een ecologische site...vraag me niet meer 'welke'... maar ik probeer het dit seizoen uit)

[Dano]

Ik ben nog een beginner, dus veel namen op t lijstje zijn nieuw voor me! Zelf heb ik in mijn tuin de stukken die ik even niet gebruik vooral vol gezet met groenbemesters. Vooral grassen, omdat je bij deze geen rekening hoeft te houden met wissel teelt begreep ik. Zou dat niet beter voor de bodem zijn dan steeds maar je bodem uitputten met gewassen om te eten?

 

Maar zoals ik zei: ben een begin er, wellicht staat je lijstje al vol met spullen die je bodem goed doen in plaats van uitputten.

[mijke]

... ... Radijsjes zijn om die reden denk ik niet geschikt want als je die maar 1 of 2 weken te lang in de grond laat zitten worden ze slof. ... ...

voos!

slof = vochtig/nat/slap in 't Grunnings

 

Nee niet precies. Slof betekent eigenlijk dat het zn bite verloren heeft. Er is niet echt een goed synaniem voor in het nederlands. Het gaat eigenlijk nog verder dan eten; een slaapzak kan ook slof zijn bijvoorbeeld, als ie oud en verwassen is. Overigens is het woord niet alleen gronings, maar ook drents! Maar dat terzijde

 

@Dano: Zoals in elke tuin zul je de energie die je er uithaalt (om te consumeren in dit geval) er ook weer in moeten stoppen. In het voorjaar gooi ik een dikke laag compost over de tuin die als het goed is voldoende voeding geeft voor de meeste gewassen. Eventueel kan ik tussendoor nog (al dan niet gericht) bijvoeden met bijvoorbeeld beender-, en lavameel, extra compost, wormenperculaat, mulch etc. Ik denk niet dat de grond dan snel uitgeput zal raken, en daarnaast zijn de meeste gewassen op het lijstje ook niet bepaald veelvraten Daarentegen zal het wel een positief effect hebben op de grond en het bodemleven dat de grond altijd bedekt is!

 

@Jamin: goed punt van dat doorschieten. Hoewel dat opzich niet zo'n groot probleem hoeft te zijn denk ik? Staat iets in de weg dan gaat het er gewoon uit, en tot die tijd staat het er prima. Hoewel het in sommige gevallen misschien ten koste gaat van de eetbaarheid? But then again: in de meeste gevallen kun je volgens mij de bloemen ook wel eten. Hergroeibaarheid zou trouwens een mooie oplossing voor dit probleem zijn, als je dan gewoon regelmatig wat oogst kun je denk ik voorkomen dat het doorschiet. Of heb ik dat mis?

[jasmin]

Alles laten staan, laten schieten, spontaan weer laten uitzaaien: het word gewoon een zooitje..... Beetje afhankelijk van de plant. Doorschietende rucola is wel mooi. Doorschietende radijs wordt gewoon dominant GROOT . Doorschietende sla: je herkent gewoon de plant niet terug, het verandert gewoon in een andere levensvorm. Kan heel mooi zijn hoor, maar niet eetbaar en neemt veel ruimte weg. Bloeiende tuinkers.... ha, ha... dat is niet een bodembedekker van vijf centimeter hoog met hier en daar een bloemetje. Als je tuinkers los laat gaan, krijg je een lekker groen gewas dat ook maar steeds ruimer wil leven. Maar ik moet zeggen dat je tuinkers wel even kan 'verwaarlozen' , want de grote plant vind ikzelf ook lekker gesneden in salade.

 

Ik gebruik momenteel spinazie als voorteelt bij sommige bedden, en als volgende maand nog niet alle spinazie uitgeoogst is, zet ik er de volgende teelt al doorheen (bv courgette, tomaat, etc.) en terwijl de hoofdteelt de groei gaat inzetten, blijf ik spinazie oogsten tot het 'klaar' is. Twee rondes was dat vorig jaar, Wortels blijven dan in de grond, en op naar de volgende gewasronde. Niet helemaal jouw idee, want ik zaai in rijen (breedwerpig zaaien heb ik hartgrondig afgezworen voor de rest van mijn leven), en als het klaar is, gaat de boel plat. Dan komt er waarschijnlijk basilicum voor in de plaats, lekker veel onder de tomatenstruiken als bodembedekker. Voorgezaaid en uitgeplant.

[sterrenmeisje]

De laatste drie zou ik dan net weer níet in mijn moestuin zetten..die vind je er overal buiten wel. Lekker woekerspul.

Haha, nee die zou ik ook niet moedwillig introduceren! Bedoelde het andersom: als het er al is kun je het gebruiken ipv de eindeloze strijd aangaan

[malouis]

Denk je ook bij het zaaien van tussengewassen wel aan de vruchtwisseling?

Je wordt er niet blij van als je in de hele tuin knolvoet krijgt.

Koolgewassen:

tuinkers

bladkool

rucola

paksoi

tatsoi

griekse kers

mizuna

bladmosterd

raapsteeltjes

mibuna

aziatisch mesclun

palmkool

meiraapjes

radijsjes

18 april 2014 aangepast door Gast

[appelvrouw]

Echt, bietjes ook?

[RobO]

nee, ik denk van niet,

hoewel het wel een kruisbloemige is wordt biet nergens genoemd als waardplant

[jasmin]

Er is 1 voordeel van het hebben van knolvoet: als je het eenmaal hebt, hoef je niet meer bang te zijn dat je het gaat krijgen...

 

(klinkt vreemder dan het is... ik kan nou gewoon doen waar ik zin in heb. Tenslotte heb ik inmiddels alle plagen, schimmels en ziektes al gesignaleerd in mijn kleine tuintje)