Help mij een laagstam fruitboom te kiezen

[Rabarbersap]

Vorige week met een heel eng apparaat (tuinfrees 5,5 pk) de grote voortuin (hoektuin) behandeld en geëgaliseerd. Er is redelijk veel ruimte en ik wil minstens 1 fruitboom planten.

 

Vereisten:

• Laagstam (max 2,5m hoog)
• Liefst niet "erg breed"
• Doet het goed in volle zon
• Zelfbestuivend (geadviseerd door @henkg)
• Liefst ook niet te veel jaren tussen planten en de eerste (kleine) oogst

 

Mijn voorkeur gaat uit naar appel-, kersen- of pruimenboom. Ik vraag me welke van deze 3 het beste bij mijn vereisten passen, en welke subvariant daarin.. Wat mij ook interessant leek is een notenboom, maar volgens mij bestaan daar geen laagstam varianten van?

13 november 2022 aangepast door Rabarbersap

[Stan W]

Pruim en vooral kers hebben ook als laagstam best veel groeikracht. Daarnaast kan je deze twee fruitsoorten het best zo min mogelijk snoeien, wat ze erg klein houden vrij lastig maakt. Fruitbomen snoeien is in ieder geval een vak apart. 

Een appelboom kun je meer snoeien en ook vormsnoeien in de winter, in tegenstelling tot steenvruchten. De laatste kan je alleen tussen april en eind augustus snoeien indien nodig. 

 

Van walnoten bestaan voor zover ik het weet geen laagstam veredelingen. Zelfs de geënte cultivars worden nog makkelijk 5-8 meter hoog. 

 

Op basis van jouw voorkeur lijkt een appelboom mij dan het makkelijkst. Het ras hangt echter vooral af van jouw voorkeur qua smaak. Hoewel er ook rassen zijn die biologisch (zonder bestrijdingsmiddelen) heel moeilijk te kweken zijn. 

 

Op het forum zitten trouwens ook echte fruitboom experts zoals Yuras, misschien kan hij jou beter helpen dan ik. 

 

Hopelijk helpt het je wat. 

[marcelru]

Hangt er een beetje van af wat voor grond je daar hebt in Maastricht. In het oosten (richting St Geertruid, Eckelrade) heb je zo ongeveer de beste fruitbomengrond die je in Nederland kunt vinden.  Als je daar een kers op een traag groeiende onderstam (typisch GiSeLa5) plant, gaat-ie alsnog als een raket de hoogte in. Jammer, want Zuid Limburg heeft een paar erg goede lokale kersenrassen voortgebracht.

Voor pruimen op St Julien A of Adaptabil geldt eigenlijk hetzelfde als voor de kers.  Walnoot kun je helemaal vergeten, daar is geen laagstam in te krijgen.

 

Als je op die goeie zuid Limburgse grond zit kun je denken aan een appelras dat op M9 veredeld is. Op zandige gronden is M26 beter, M9 wil dan niet zo goed. Veredelingen op laagstam dragen in het algemeen vrij snel vrucht, soms in het tweede jaar al. De "breedte" van de boom wordt met name bepaald door het ras. Sommige rassen hebben een rechtopgaande habitus, andere groeien wat breder uit.

 

Ik weet niet hoe kieskeurig je bent, maar je zou ervoor kunnen kiezen om een lokaal ras te nemen, dat recht doet aan de (deels vergane) fruitcultuur van Zuid Limburg.

Net even in de assortimentslijsten van Frijns gekeken, maar daar staan niet echt lekkere lokale rassen op spil in. Het enige dat ik zie is Eijsdener/Gronsvelder klumpke. Lokaal ras, maar niet bijzonder lekker. Prima om appelmoes van te maken, zo uit de hand is er weinig aan.

Maar er zijn wel meer leveranciers.

 

Nog iets: Zo'n appel op M9 heeft wel zijn hele leven steun van een paal nodig. Het is de vraag of je dat wilt. Met een M26 onderstam (en er zijn nog veel andere) is die paal na een tijdje niet meer nodig, maar dan krijg je wel een iets grotere boom (of moet je meer snoeien).

10 november 2022 aangepast door marcelru
toevoeging

[fre3ke]

7 hours ago, Rabarbersap said:

Wat mij ook interessant leek is een notenboom, maar volgens mij bestaan daar geen laagstam varianten van?

Toch wel, de mini multiflora's van de Juglans regia. Geven ook snel oogst.

 

Mijn lage appels hadden afgelopen zomer zonnebrand in de volle zon. Vooral de namiddagzon hakte er flink in. Dat is het enige wat tegen appels zou kunnen pleiten. Ik had ze wel geleid, dus erg veel vruchten hingen in het licht. 

 

 

[henkg]

Je allereerste fruitboompje, makkelijk, laagstam, liever niet meer dan 2,5 meter hoog (op termijn).

Dan denk ik allereerst aan appel, misschien peer.

Maar welk ras?

Een zoete handappel, of een zachtzure appel die ook geschikt is voor b.v. appeltaart?

Met b.v. Elstar kun je alle kanten op. Geeft ook nog eens snel vruchten.

Een makkelijke peer? Denk aan b.v. Conference (zoete handpeer).

Geschikt voor Zuid Limburgse grond?: daar weet ik niks van, ik heb Zeeuwse zeeklei.

Neem in ieder geval een ras dat zelfbestuivend is. Want misschien staan er geen geschikte bestuivers in de buurt. 

Kijk eens rond op b.v. fruitbomen.net , daar vind je redelijk goede rasbeschrijvingen. Dat is wel een leverancier uit Boskoop: rivierklei (voor zover ik weet).

[Swa]

Misschien hoef je het helemaal niet te beperken tot één enkele. Appel en peer laten zich zeer goed geleiden en die nemen dan veel minder plaats in beslag. Tegen een muur of als haag bvb. Zoek eens naar wat foto's voor ideetjes: https://lmgtfy.app/?q=appelboom+geleiden

[Yuras]

Mogelijke oplossing kan zuil - of ballerina boompjes. Appels. Of Kriekboompje, oftewel zure kers.

[woldistel]

Als ik nu een appelboom zou willen kopen, zou ik een Ecolette kopen. In het verleden ooit gehad, maar weggehaald omdat op die plek de konijnenren werd gebouwd. Lekkere appel, niet ziektegevoelig en zelfbestuivend. In alle vormen verkrijgbaar.

[Martijn]

Mocht ik ooit naar een andere tuin gaan, zal er als eerst een Nashipeer komen. Nashipeer. De nashipeer wordt ook wel zandpeer of appelpeer. (aatreeshop.nl)

[Rabarbersap]

On 11/10/2022 at 8:07 PM, marcelru said:

kun je denken aan een appelras dat op M9 veredeld is

Ik ben helaas erg onbekend met dit soort termen. M9, M10 zegt mij helaas niets. Dit zijn rassen dan neem ik aan? En wat betekent het als men zegt "huppelepup op M9 stam"? Takken van een bepaalde ras die geënt zijn op een andere stam van een andere ras?

 

On 11/10/2022 at 11:32 PM, henkg said:

Elstar kun je alle kanten op. Geeft ook nog eens snel vruchten.

Qua smaak is dit variant echt niet verkeerd. Hoe zit het echter met groeilengte?

 

On 11/10/2022 at 11:32 PM, henkg said:

Neem in ieder geval een ras dat zelfbestuivend is.

Dit is een goed punt. Ik ga namelijk niet 2 bomen plaatsen. Ik zal dit in de OP plaatsen.

 

On 11/10/2022 at 11:56 PM, Swa said:

Appel en peer laten zich zeer goed geleiden en die nemen dan veel minder plaats in beslag.

Dit zet me aan het denken.. Geeft dit niet extra vrijheid in mijn keuze gezien ik grote bomen hierdoor klein kan houden? (in lengte als breedte)

 

20 minutes ago, Martijn said:

Mocht ik ooit naar een andere tuin gaan, zal er als eerst een Nashipeer komen.

Ik ben echt dol op Nashiperen, maar ik vraag me af hoe het zit met grootte van de bomen.

 

Ik heb overigens contact opgenomen met fruitbomen.net en ik werd aangeraden om een patio kersenboom te nemen. Wat ik erover lees is echter dat die erg klein kunnen blijven. (1,4 m)

13 november 2022 aangepast door Rabarbersap

[Roland]

Welke onderstam heeft die patio kersenboom?

 

[Rabarbersap]

In de categorie kersenbomen ben ik weer een tikje wijzer. Schijnbaar zijn de zure kersen zelfbestuivend, worden niet groot én geven snel vrucht. Iemand kennis van de 3 varianten op deze pagina? https://www.fruitbomen.net/kersenboom/?link=kersenboom&p=0

 

• Rheinische Schattenmorelle

• Morel P2

• Kellerris Nr 16

Ik ben vooral bezorgd hoe deze het doen in de volle zon. Is dat niet te veel voor de meeste stuinfruitbomen?

[marcelru]

5 hours ago, Rabarbersap said:

Ik ben helaas erg onbekend met dit soort termen. M9, M10 zegt mij helaas niets. Dit zijn rassen dan neem ik aan? En wat betekent het als men zegt "huppelepup op M9 stam"? Takken van een bepaalde ras die geënt zijn op een andere stam van een andere ras?

 

Fruitbomen bestaan doorgaans uit (minimaal) twee delen:

 

Een onderstam die het wortelgestel maakt, en daarmee o.a. de groeikracht van de boom bepaalt.

 

Een ent, dat is een stukje van een fruitboom van het ras dat je hebben wilt. Deze ent wordt op de onderstam geent en zit dus geheel bovengronds (typisch vanaf 10-20 cm van de grond. Die plek is meestal herkenbaar aan een duidelijke overgang tussen onderstam en ent. 

 

Ook in onderstammen heb je rassen, die net als "gewone" rassen bepaalde eigenschappen hebben. Waar een gewoon appelras bepaalt hoe de appel eruit ziet en hoe die smaakt, geeft het ras van de onderstam aan hoe snel de boom groeit, hoe hoog die wordt, en voor wat voor grond die het meest geschikt is. 

 

Onderstamrassen hebben meestal niet zo'n klinkende namen als de rassen die erop geent worden.

Voor appels is o.a. de serie onderstammen M1-M27 (M van Malling research, Kent, UK) in de vorige eeuw ontwikkeld. Daarvan zijn M9 en M26 de meest gebruikte voor kleine boomvormen. Zowat alle appels in de commerciele fruitteelt staan op M9.

 

Voor kersen geldt iets dergelijks. Commerciele teelt heeft typisch kersenrassen die op een onderstam uit de GiSelA serie geent zijn. GiSelA5 is de meest gebruikte.

Veel kersen voor particulieren zijn op onderstam Colt geent, die wordt wat groter, heeft geen kwekersrechtelijke bescherming meer, en is daarmee een stuk goedkoper voor de boomkwekerij.

 

4 hours ago, Roland said:

Welke onderstam heeft die patio kersenboom?

Volgens de website hebben ze alle kersen op Colt geent. Een paar rassen ook op GiSelA5.

4 hours ago, Rabarbersap said:

Ik ben vooral bezorgd hoe deze het doen in de volle zon. Is dat niet te veel voor de meeste stuinfruitbomen?

De meeste bomen staan in de volle zon. Kunnen ze prima tegen, alleen als het erg heet en droog wordt krijg je verbranding van de vruchten en moet je zeker bij jonge bomen de vochttoestand van de bodem goed in de gaten houden.

[Rabarbersap]

Met dank aan @marcelru voor de korte uitleg, ben ik zelf op onderzoek gegaan naar kersenboomstammen en ik denk dat de GiSeLa5 onderstam erg geschikt is. Groeit rustig, niet té hoog en geeft snel vrucht! Fantastisch.

 

... Nu nog een kersenras kiezen. Ik twijfel tussen zure en zoete kersen. Ik vind ze beide erg lekker. Iemand kennis over het verschil in groeikracht, onderhoud en potentie van zure VS zoete kersen?

[Martijn]

Op 10-11-2022 om 15:13, Rabarbersap zei:

Wat mij ook interessant leek is een notenboom, maar volgens mij bestaan daar geen laagstam varianten van?

Juni 2020 Karlik vol noten (desmallekamp.nl)

Er zijn wel kleine walnotensoorten. Kijk ook even in de catalogus. 

[Stan W]

@Martijn

De twee dwergwalnoten hebben wel een bestuiver nodig. Dan zijn bijvoorbeeld beide dwergbomen naast elkaar nodig om vruchtzetting te krijgen. 

 

Edit: Zie nu dat Rabarbersap maar één boom wil planten. Dan worden deze dwergwalnoten al lastig. 

 

"Dit is een goed punt. Ik ga namelijk niet 2 bomen plaatsen. Ik zal dit in de OP plaatsen." 

 

14 november 2022 aangepast door Stan W

[Martijn]

In bebouwd gebied is bestuiven waarschijnlijk geen probleem. 

[marcelru]

11 hours ago, Rabarbersap said:

.. Nu nog een kersenras kiezen. Ik twijfel tussen zure en zoete kersen. Ik vind ze beide erg lekker. Iemand kennis over het verschil in groeikracht, onderhoud en potentie van zure VS zoete kersen?

 

Kersen komen grofweg in drie typen:

 

Zoete (Prunus avium), ofwel Krieken

Zoet/zuur (Prunus avium x cerasus) ofwel Rojalen

Zure (Prunus cerasus) ofwel Walen.

 

Van boven naar beneden neemt de groeikracht af, het zelfbestuivend vermogen toe (Prunus avium is niet zelfbestuivend), en worden de vruchten steeds zuurder.

De benamingen Krieken etc. worden gegeven door Izaak Rietsema, die in 1928 een standaardwerk (zijn proefschrift) over Nederlandse kersenrassen schreef.

 

Prunus cerasus wordt over het algemeen aanbevolen voor conserven e.d. maar als je ervan houdt zijn ze ook prima zo te eten. Over het algemeen gezonde bomen, prima te onderhouden als je een beetje verstand van snoeien hebt.

Van de Rojalen is in NL alleen nog de dubbele meikers te vinden, en recent DNA onderzoek van o.a. het Julius Kuehn Instituut in Duitsland heeft aangetoond dat er maar een zeer beperkt aantal rassen Rojalen bestaat (2 om precies te zijn, de variabiliteit van de vruchten is dermate groot dat er tientallen namen voor bestaan).

 

Krieken zijn er genoeg, maar als je in zuid Limburg woont dan ben je toch min of meer verplicht om de Eisdener kers (Abesse de Mouland), Hoeve Dobbelstein (uit Margraten) of Puther Dikke aan te planten :-). Ik weet niet of er in de buurt kersenbomen staan (het zou me verbazen als dat niet zo is), bij krieken heb je wel een bestuiver in de buurt nodig.

 

[Rabarbersap]

@marcelru enorm bedankt voor de leerzame uitleg. Het wordt sowieso zoet/zuur of zuur vanwege smaak én het feit dat ik maar één kersenboom wil. Zure kersen vind ik sowieso lekker, maar het zou erg nuttig zijn als ik ergens diverse kersen zou kunnen proeven voordat ik een ras kies.

 

Om de voortgang een beetje te verhelderen: Het wordt een Gisela5 onderstam sowieso. Al is mij nog steeds onduidelijk wat de maximum hoogte doorgaans is. 3 meter? 4 meter?

15 november 2022 aangepast door Rabarbersap

[Mai Pensato]

22 uren geleden, marcelru zei:

Zoet/zuur (Prunus avium x cerasus) ofwel Rojalen

Zure (Prunus cerasus) ofwel Walen.

 

Van boven naar beneden neemt de groeikracht af, het zelfbestuivend vermogen toe (Prunus avium is niet zelfbestuivend), en

Ik vraag me af af dit waar is... heb zelf een Prunus avium Lapins (op Gisela 5 onderstam). Deze is zelfbestuivend en dat is ook mijn eigen ervaring. Jaarlijks lekkere zoete kersen en geen andere kersenboom in de buurt.

Je krijgt wel meer en dikkere kersen als er wel een andere Prunus avium in dd buurt staat die op zelfde moment bloeit.

15 november 2022 aangepast door Mai Pensato

[marcelru]

Als ik Rietsema mag geloven wel. Maar dat werk is bIjna een eeuw oud. Inmiddels zijn er wellicht wat zelfbestuivende prunus aviums ontwikkeld (heb ik niet zo'n zicht op, ben meer geinteresseerd in oude rassen), al zal een bestuiver in de buurt nog steeds helpen om je oogst te verbeteren.

 

 

17 november 2022 aangepast door marcelru
typos en wat meer uitleg

[Rabarbersap]

Zo, vandaag is de knoop min of meer doorgehakt. De onderstam wordt een GiSela5 zonder twijfel. De kersenras kon ik helaas moeilijk kiezen, omdat ik eerst een echte zure kers wilde proeven, maar dit wordt lastig in november. Ik ga daarom voor veilig de middenweg kiezen: zoetzuur ofwel Prunus Avium x Ceracus. Ik heb gekozen voor de Dubbele Meikers op GiSela5 onderstam.

 

  

On 11/10/2022 at 10:15 PM, fre3ke said:

Toch wel, de mini multiflora's van de Juglans regia. Geven ook snel oogst.

 

Ik heb uiteindelijk ook eens een kijkje genomen naar dwergwalnootbomen en ik ben positief verrast. Ik zal ook nog een klein walnootboompje kopen in kuip. Dank voor de tip.

20 november 2022 aangepast door Rabarbersap