Afleggen, marcotteren, oculeren en enten

[Stan]

Ik ga net als bij de kweektechnieken van de paddenstoelen hier beginnen met een draadje over hoe je vegetatief vermeerderen het beste aanpakt.

Ik ga niet gelijk in op welke techniek voor welke plant de beste methode is maar, eerst de basis behandelen en wil dan ook een ieder met ervaring vragen mee te werken aan het opbouwen van een helder en handige handleiding/naslag voor beginnende en gevorderde (moes)tuinders. Ik ga beginnen met de makkelijkste mannier van vermeerderen anders dan stekken en eindingen in het veredelen van soorten. Denk bij de makkelijkste manier aan b.v. kleinfruit en bij veredelen b.v. aan rozen en appelboompjes( ook meerdere soorten aan een boom). Ik ga eerst het afleggen en marcotteren bespreken en zal net als bij de paddenstoelen foto's gaan plaatsen van elke stap die er gedaan zal worden in het proces. Ik neem voor de eerste twee technieken de vijg als voorbeeld. het oculeren zal ik met waarschijnlijk rozen en appels gaan doen en om dan het aantalsoorten wat kleiner te houden het enten dan ook op appelboomjes toepassen.

Ik ga nog wat soorten noemen welke via deze methode meer of sneller kans van slagen heeft/hebben dan stekken. Ook heb ik mijn vijg even mishandeld om het marcotteren stap voor stap met foto's te kunnen laten zien. En ook hier dan even een heldere uitleg over hoe en waarom dat mishandelen van mijn vijg.

 

Afleggen :

Je ziet op de eerste foto een uitloper van de vijg die uit de aarde komt. Deze uitloper is erg gebruiksvriendelijk om het afleggen te laten zien. Afleggen is n.l. niets anders dan de struik/boom te vermeerderen zonder te stekken en de slagingskans bijna 100 % kan zijn.

Op foto 2 zie dat ik de grond onder de af te leggen steel weg heb gegraven om de steel zoals je op foto 3 ziet in te leggen

Op foto 4 is de grond weer in het gat en steekt de top van de steel omhoog.

Op foto 5 zie je dat ik er stenen op leg om de steel op zijn plaats te houden . Je kan dat ook met andere middelen op zijn plaats houden als b.v. een ijzerenpen e.d.

Wanneer ga je nu deze techniek toepassen ? Je gaat afleggen als je een heester of boompje hebt wat je slecht of amper kan stekken.

 

Marcotteren extra :

 

Marcotteren extra ? Het extra is omdat je normaal geen plasticzak met grond gebruikt om te marcotteren. Marcotteren is n.l. niet veel anders dan afleggen waarbij je ook de struik/boom mishandeld daar je met opzet wonden maakt om het cambium(deelingsweefsel van een boom/struik) te bevorderen. Hier komen straks de wortels te groeien.

De wonden maken ging goed maar foto's niet goed. Die komen morgen of later komende week. Je moet met een schoon steriel mes 1 keer voor 1/3e de tak horizontaal insnijden en 3 tot 5 verticale insneden maken.(laat ik met plaatjes nog zien)

Op de eerste foto staat de tak die ik heb uitgekozen om als slachtoffer(voorbeeld) te kunnen dienen.

Op foto 2 zie dat ik een open geknipte plasticzak over het blad schuif.

Op foto 3 is het zakje om de tak.

Op foto 4 en 5 zit er al potgrond in het zakje dat aan de onder en bovenkant dicht is gemaakt met bloemdraad

Op foto 6 zie je een vijg met een wel heel raar voorwerp.

 

Het marcotteren is een veel gebruikte techniek bij bonzai. Hier mee worden extra wortels gekweekt om mooie grillige vormen te krijgen(ook wel om meerdere stammen te krijgen. of van een leleijk ding snel iets te maken). Ik ga hier niet verder op in. Er zijn zat site's en boeken over bonzai met goede uitleg en mooie foto's. Het voordeel van marcotteren ten opzichten van afleggen is dat de planten net iets beter en anders wortelen en daar door ook sterker zijn/ kunnen worden.

Bij afleggen moet je gemiddeld rekening houden met een periode van rond de drie maanden tot wel 3 jaar voor een plant gaat wortelen. Als je gaat marcotteren kan het in en derde van de tijd al goed lukken. Er zit ook wel een groot nadeel aan de afleg en marcotteertechniek n.l. je hebt wel veel ruimte nodig. dat is ook de waarom ik de techniek met de boterhamzak laat zien. Extra ruimte neemt het zo niet in en dit lijkt ook wel op technieken die wordt gebruik bij bonzaikweken. Als je dus gaat afleggen is deze techniek zeker aan te raden om eens toe te gaan passen. Het kost je hoogstens een paar minuten meer dan normaal afleggen van je plant/struik/boom. Je zou dit dus ook heel erg goed op b.v. aalbessen,kruisbessen en zwartebessen e.d. kunnen toepassen ondanks dat deze soorten ook wel makkelijk te stekken zijn. Je behoort dan betere bessenstruiken te krijgen daar ze een iets beter wortelgestel krijgen. Het voordeel van buiten je stekken maken door afleggen is dat je dan niet steeds hoeft te verpotten e.d. en door dat je stek nog aan de moederplant vast zit geeft dat een zekere voedingsbron en dus geen stilstand(groeiachterstand) van je stekken.

 

Als je stek een goed wortelgestel krijgt zoals op de foto hier onder kan je deze los knippen van de moederplant.

 

Goed als er vragen zijn over het afleggen of marcotteren ? stel ze dan gerust.

 

Oculeren :

 

Waarom oculeren en b.v. niet afleggen of enten ?( de definities e.d. geef ik later maar maak eerst even een start)

Je maakt een oculatie omdat je met b.v. een oog(nog niet uitgelopen knop) of knop wil gaan veredelen op een struik of boom i.p.v. hele takken en of twijgen die je bij enten weer wel gebruikt. Om de roos even als voorbeeld te houden deze worden zowel geoculeerd als geent. Bij rozen als het je om een door jou gewenste soort op een sterkere of juist zwakkere soort aanbrengen gaat ? Dan plaats je de oculatie zo dicht als mogenlijk aanbij of net onder de wortelhals om wildgroei van de oude soort te voorkomen. Als je dan je geoculeerde roos gaat planten moet je er voor zorgen dat de oculatie 3 tot 4 cm onder de grond komt te zitten. Ook dit is o.a. tegen wildgroei. Je kan met oculeren dan ook erg simpel verschillen de rozen op een struik laten groeien door wel de orginele roos te behouden en er simpel gezecht wat extra's aanmee kan geven door er nog 1 of 2 soorten op aan te brengen. Je moet hier met snoeien dan ook wel weer extra opletten anders snoei je per abuis je oculatie weg. En dat zou zeer jammer zijn. Als het je juist leuk lijkt dat je 2 of meer soorten rozen aan een stuik te hebben moet je de oculatie plaatsen op de gesteltakken van je rozenstruik. Ook hier gaat bij op let op met snoeien dat je niet je oculatie gaat mishandelen of per abuis weg zou knippen.Om nu het andere voorbeeld de appel er eens bij te halen waar het ook voor op gaat dat je er met enkele oculaties er meerdere soorten aan de boom kunnen groeien. De oculatie van een oog(is dus een oogent) gebeurt met het maken van een t snede die horizontaal een halve cm is en verticaal anderhalf tot twee cm( dit is afhankelijk van de grote van het tegebruiken oog). Bij een appel met veel oculatie's kan je dus beter wel opletten dat de soorten de je wil gaan oogsten elkaar kunnen bestuiven(tenzij het je enkel om de bloesem zou gaan). De T snede maakje om de bast(in geval van appelboompje) los te kunnen maken om het oog met een stukje bast van het te oculeren soort in te steken. Dan met b.v.raffia(gebruik ik graag)vast zetten(afbeelding komt nog, sorry )

 

Enten :

Waarom enten ? Enten doe je om dat je b.v. en lekkere appel(is voor een ieder een ander ras)wil maar geen hele hoge boom. Dus je gaat de soort die je erg lekker vindt op een langzaam groeiende onderstam enten om een laag of half(hoog)stam te kweken. Bij het enten ga ik starten met een vrij makkelijke start het maken van een spleetent. Zoals de naam al zegt maak je een spleet in je onderstam(afbeelding komt nog, sorry ) . En van je te enten roze- of appeltak maak je een punt die in een v loopt en past in de spleet (afbeelding komt nog, sorry ). de spleet moet niet te klein maar, zeker niet te groot dan put je je onderstam oook heel erg uit. Na het inelkaar steken van bijde delen net als bij de oculatie's netjes verbinden.(afbeelding komt nog, sorry )

De Plakent is de volgende vrij makkelije enttechniek die ik wil bespreken. De plakent kan zowel plat als schuin worden gebruikt. Het schuin kan je vergelijken met het schuin(af)snijden van bloemstelen als je ze op de vaas zet.

Enkel is dan nu de kunst om beide delen onder de zelfde hoek te krijgen en ze vervolgens aan elkaar plakt ? nee, netjes verbind met elkaar.(afbeelding komt nog, sorry )

De driekhoeksent heeft ok wel weer wat weg van een oculatie. In plaats van een T snede ergens op de tak doe je dat nu op de plek waar je de onderstam hebt afgeknipt. en niet een echte t snede maar, enkel de snede van boven naar beneden. Dan net als bij de oculatie de schors opzij halen en je te enten tak net als bij de sleetent in een punt ie in een v loopt.(ook hier foto komt snel)

 

Ik ga hier spoedig mee verder. (laatste update 16-9)

 

Ik plaats foto's van de voortgang indien die er zijn.

 

Om niet te veel info in een keer te plaatsen zodat een ieder kan blijven volgen bewerk ik dit draadje de komende dagen steeds een beetje.

Edited September 16, 2013 by Guest

[divicento]

top idee leuk om te weten

[kockie]

Ik heb ook veel interesse in deze technieken. Graag zou ik ook weten hoe/waar ik aan onderstammen kan komen om evt zelf te vermeerderen. Ik heb het plan om ca. 0.5 Ha in te poten met wilgen en fruitbomen. De eerste voor de kachel, de tweede om lekker van te kunnen eten, maar heb geen zin om daar hele dure bomen voor in te zetten. Ik heb nl. geen haast

[spike]

er zijn betere hout soorten om op te stoken.

 

Anders wilgen takken halen als ze geknot worden.

Heb je gratis bomen

[geedee]

Ik ga net .......................................... bewerk ik dit draadje de komende dagen steeds een beetje.

 

 

goed plan. Ik wil graag takken van kersenboom tot nieuwe boompjes maken en ook onze ouwe pruimeboom nieuw leven inblazen

[Stan]

@Kockie, zoals Spike al aangeeft er zijn betere soorten dan Wilg. Maar als je tips voor Wilg wilt : Of je nu b.v. Knot of Treurwilg zou gebruiken. Steek gewoon een tak in de grond en je hebt je boompje.Wel water geven als het droog is. Fruit ga ik later op in zoals in de start van het topic aangegeven.

[Stan]

Ik heb net het stukje over marcotteren nog even wat bij gewerkt en ga morgen of zondag starten aan het veredelen. Dan start ik met het oculeren. Ik ga beginnen met uitleggen aan de hand van rozen. Maar zal ook fuit als appels e.d. er in betrekken. Heb je vragen over de basis stel ze gerust. Vragen over het enten zelf ga ik na het oculeren pas op in. Heb je nog vragen over het afleggen of marcotteren laat het maar even weten .

[geedee]

Weet jij of marcotteren extra ook lukt bij pruimenboom?

[Stan]

@Geedee, dat lukken ja maar, weet jij wat je terug krijgt ? Daar bedoel ik mee weet je hoe groot je eigenlijke soort zou kunnen worden ? En wil je die maat wel hebben ? Heb je de ruimte ga je gang. Begin er nu mee en dek e.e.a. eventueel wel even af als het gaat of kan gaan vriezen.Bij Er zijn ook wel wat truc's om de boom weer klein te houden maar lastiger dan gelijk op de juiste onderstam te enten. En ik zal iig de basis enten voor de MTFD posten.

[geedee]

Dank!

 

Ja ruimte zat en heel lekkere pruimen aan oude boom. Ik ga t proberen.

[Stan]

@Geedee, de bast bij de horizontale sneede ongeveer tot de helft van de omtrek in snijden(zijn/haar keel doorsnijden zeg maar en niet meer dan de helft liever iets minder) en dan 3 tot 5 in keepingen verticaal en echt proberen om alleen de bast te snijden dus niet te diep om optimaal cambium te maken. voor juiste wotel groei. Dat minder dan de helft in sijden is heel belangrijk voor de voedeing e.d.

[kockie]

@Kockie, zoals Spike al aangeeft er zijn betere soorten dan Wilg. Maar als je tips voor Wilg wilt : Of je nu b.v. Knot of Treurwilg zou gebruiken. Steek gewoon een tak in de grond en je hebt je boompje.Wel water geven als het droog is. Fruit ga ik later op in zoals in de start van het topic aangegeven.

 

Het vermeerderen van wilgen heb ik wel in de vingers... Ik heb er al zo'n 5-600 staan. Variërend van 15 cm tot 15 meter en allemaal zelf geplant/gepoot/gestekt/in de grond gestoken. Het gaat mij om de fruitbomen die ik er tussen wil poten.

[Stan]

@kockie, ik ga starten met het oculeren en ga dus ook over niet al te lange tijd met het enten starten. Ik heb dus al vast een vraag voor jou n.l. dat je fruit wil snap ik maar wil je laag of hoogstam ? Als het je niet uit maakt zou ik op zelf e.e.a. gaan zaaien waar later je ent op gemaakt kan gaan worden.

[kockie]

Ik wil graag hoogstammen. Ik woon achteraf en vroeger was hier een flinke boomgaard. Die is gedeeltelijk vervangen door laag- en halfhoogstammen. Dat vind ik niet echt passend hier. Het lastiger plukken en evt mindere productie neem ik voor lief.Ik zet er wel wat meer

[Stan]

@kockie, dat maakt het weer veel makkelijker . Je kan dan idd gaan]t.c.t. starten met het voor zaaien dan wel stekken/afleggen van soorten voor je onderstammen.Ik zal e.e.a. voor je mee gaan nemen in het ent verhaal.

 

Edit : t.c.t. ehhh t.z.t.

Edited August 25, 2013 by Guest

[karins70]

Leuke topic en ook heel interessant. zelf ben ik lid van een plantenvermeerderingsclub waar we ook al deze technieken behandelen. Dus nieuw is het niet voor mij, maar wel leerzaam.

Vooral het marcoteren vind ik heel leuk om te doen.

[Stan]

Leuke topic en ook heel interessant. zelf ben ik lid van een plantenvermeerderingsclub waar we ook al deze technieken behandelen. Dus nieuw is het niet voor mij, maar wel leerzaam. Vooral het marcoteren vind ik heel leuk om te doen.

@Karins70, zou je wat foto's van eigen werk kunnen laten zien ? Zou ik zelf maar, ik denk dat een ieder die dit draadje volgt het ook leuk zou vinden om wat foto's van eigen marcot of ent te zien.

[Stan]

Ik heb het draadje weer een hele kleine update gegeven en wil een ieder die foto's heeft van marcotteren, oculeren en of enten die hij/zij zelf heeft gemaakt(de foto en ent,marcot of oculatie) vragen er enkele te plaatsen. Dus geen van het web gestolen afbeeldingen. Maar foto's waar je de voortgang van de groei van je struik of boom ook kan laten zien nu of in de toekomst.

[willemGN]

Mooi stuk, heb ik nog een vraag: Kun je ook occuleren op 1jarig hout bij Appel?

[Persica († december 2016)]

Mooi stuk, heb ik nog een vraag: Kun je ook occuleren op 1jarig hout bij Appel?

 

Indien dit eenjarige hout (appel , peer, pruim etc ,.. potlooddikte heeft is dit uitermate geschikt om hierop te oculeren of nog beter via 'chipbudding' te enten

 

 

ps: chipbudding heeft mijn persoonlijke voorkeur) deze techniek is nog tot in september te gebruiken.

[Bit]

@ willemGN . Nou dat was ook een beetje mijn vraag. Welke leeftijd moet het hout zijn waarop je kan enten ?

 

Zelf ben ik dit jaar voor het eerst begonnen een voorraadje te maken van wilde pruimen; oppotten van wortelopschot. Een deel van die dingen leven nu nog en zijn aan de groei. Maar volgend voorjaar/ komende winter is dat hout nog wel erg dun. Ik wou ook nog een rijtje zaailingen maken ( nu de pitten er in ) Het jaar eróp ( winter 2014-15 ) al entbaar ?

Zelfde voor appels.

 

Is dit een gaanbare weg ?

 

Edit : @ Persica : Duidelijk ! Maar voor onderstammen ? ook gewoon potlooddikte aanhouden ?

[appelvrouw]

Geweldig zeg, dat is goed leren zo met beeldmateriaal erbij.

Marcotteren hoe snel kan dat gaan met bessen? Stel ik ik een bes wil meenemen naar de MTFD, zou dat nog nut hebben deze techniek toe te passen, of kan ik nu beter gewoon een zomerstek nemen?

 

Als het lukt op de MTFD kom ik zeker erbij zitten..bij de workshop...Mirabellen vermeerderen(hoogstam)?

[Persica († december 2016)]

@ willemGN . Nou dat was ook een beetje mijn vraag. Welke leeftijd moet het hout zijn waarop je kan enten ?

 

Zelf ben ik dit jaar voor het eerst begonnen een voorraadje te maken van wilde pruimen; oppotten van wortelopschot. Een deel van die dingen leven nu nog en zijn aan de groei. Maar volgend voorjaar/ komende winter is dat hout nog wel erg dun. Ik wou ook nog een rijtje zaailingen maken ( nu de pitten er in ) Het jaar eróp ( winter 2014-15 ) al entbaar ?

Zelfde voor appels.

 

Is dit een gaanbare weg ?

 

Edit : @ Persica : Duidelijk ! Maar voor onderstammen ? ook gewoon potlooddikte aanhouden ?

 

@Bit de manier waarop je dit wil toepassen is perfect, nu alles verzamelen, seizoen 2014 alles mooi opgroeien, vervolgens is dit materiaal eind zomer 2014 al ter dikte van een potlood en goed te chippen tot ver in september.

dus ook je onderstammen (deze moeten potlood dik zijn)

[Stan]

@BIt, de ent en onderstam behoren ongeveer van de zelfde maat te zijn als je een normale boomvorm wil verkrijgen. Tenzij je dus b.v. meerdere appelsoorten(of ander fruit) op een stam wil gaan aanbrengen ! dan kan je ook een veel dikkere onderstam of eender welke appelboom je hebt staan daarvoor gebruiken. Dit gaat ook op voor oculatie's.

 

@Appelvrouw, Het is net geen 4 weken meer voor de MTFD en e.e.a. zou in theorie nog moeten kunnen maar er kan ook net als bij afleggen 3 maanden overheen gaan eer je beworteling hebt. Maar welke soort wil je gaan marcotteren ?

[Bit]

Nah, nee Appelvrouw. Dat gaat niet in 3 weken tijd lukken. Nu stek nemen kan misschien nog wel, maar denk eigenlijk dat je beter dan de verse takjes in vochtig papier voor de forum-leden kan meenemen, en dus pas over 3 weken die stekken snijden. Verliezen ze hun blad vroeg, en heb je dus eigenlijk vroege winterstekken. Ik heb een week of 6 terug nog bessenstekken gemaakt. Dat was al laat, ze lopen nu nog wel opnieuw uit. Nog net.

Marcotteren van bes is een beetje omslachtig wel. Die stekken té gemakkelijk.

 

edit: Stan was me voor