roeier

Als dat je ervaring is neem ik dat van je aan. Ervaringen tellen, bij 'boerenwijsheid' weet ik niet waar het vandaan komt, dus dan word ik sceptisch. Bij Vera Greutink miste ik ook hoe lang die koude-periode dan moest duren. Vorig seizoen berichtten de meeste mensen grote bollen, en de winter was lang, of in elk geval Maart was nog erg koud. Dat zou dan in het plaatje passen. Maar de hoeveelheid zon in het voorjaar kan ook gunstig hebben uitgepakt.

Maar wie heeft dan de ervaring dat rot zo'n probleem geeft? We hebben ieder jaar een knoflook onderwerp op het forum, ik heb nog nooit iemand zien berichten dat de opbrengst tegenviel door rot. En bij boerenwijsheid vraag ik ook om concrete ervaringen die dit ondersteunen. Dat grotere kou grotere kou grotere bollen oplevert mag betwijfeld worden. Vera Greutink heeft vorig seizoen een deel van haar bollen in de kas geteeld, die planten groeiden beter en leverden grotere bollen op. Volgens haar heeft knoflook een koude-periode van onder de 10°C nodig.

Is het jouw ervaring dat knoflook zo vatbaar is voor rot, Bit? Ik ben die waarschuwing wel eens tegengekomen, maar ik zie er in de praktijk niks van. De afgelopen 2 winters waren nat, ik heb zware, drekkige klei en ik maak geen ruggen. Ik hoef geen aardappels, wortelen, dahlias of dat soort spul in de grond te laten zitten, want dat gaat wegrotten, als de muizen niet eerst zijn tenminste. Maar niks geen rot met knoflook. Ik denk omdat knoflook in de jeugd van z'n seizoen zit op het moment dat de omstandigheden het ergst zijn, het er goed tegen kan.

De weersvoorspelling is op het moment geloof ik een paar graadjes onder nul 's nachts, een paar graadjes boven nul overdag, en weinig wind. Dat vindt knoflook helemaal prima. Ik heb hier nog wel een foto van knoflook van mij van vorig jaar Maart, na -10°C bij windkracht 8. Dan heb je het over een gevoelstemperatuur van -27°C of zo. Dat vindt de knoflook al wat minder plezant, de grootste bladen gaan er dan aan: Die knofloken leverden nog best aardige bollen op, maar ik heb dit seizoen wel wat later geplant en hier en daar de grond afgedekt direct na het planten. Ik denk dat het nu moeilijker wordt om nog succesvol af te dekken, want wat je er nu nog los omheen gooit zal makkelijker wegwaaien. Ik zag vandaag dat een tuinbuurman er veel zaagsel omheen had gedaan, dat blijft wel liggen en dat lijkt me een goed idee. Maar als we geen lagere temperaturen gecombineerd met stormachtige winden krijgen hoef je je weinig zorgen te maken. Ik sluit me aan bij wat Patrijs al zei.

Ik ga toch nog even noemen: 'Flakkeese 2' winterwortel; 'Rijnsburger 5' bewaarui. Bevielen me beide erg goed wat smaak betreft. Conventionele maar degelijke rassen; aan te raden. Ik let zelf niet sterk op 'biologisch' of 'heirloom' als het gaat om de aanschaf van zaden. Ik vermijd wel F1 of 'kwekerskwaliteit'. 'Kwekerskwaliteit' kan betekenen dat het allemaal rond dezelfde tijd rijp is, wat het (eventueel machinaal) oogsten vergemakkelijkt, dat het beter tegen transport kan, of een grotere uniformiteit van vorm heeft, een zo kort mogelijke produktietijd, enz... Ziektebestendigheid is natuurlijk een factor waar we allemaal baat bij hebben, maar zoiets als smaak lijkt ondergeschoven kindje geworden in de veredelingsprocessen. Als iemand nog een tip heeft wat betreft rode biet houd ik me aanbevolen, ik wil eens iets anders dan de Choggia dit jaar...

Vanuit het oogpunt van wat we als mens willen waarschijnlijk wel. Als je kijkt naar wat we het liefst op onze akkers en tuinen verbouwen dan zitten daar veel gewassen bij die veel voeding vragen; aardappels, tomaten, kool, sla.. In verhouding veel éénjarigen ook, waarvan we verwachten dat ze in korte tijd van een zaadje uitgroeien tot grote planten die ons van een copieuze oogst voorzien. En dat op telkens hetzelfde stukje grond. Ja, we zeggen dat we aan vruchtwisseling doen door onze tuintjes ieder jaar iets anders in te delen, maar van een natuurlijke cyclus is geen sprake. Als je naar de natuur kijkt, dan heb je de grootste biodiversiteit op arme gronden. Op rijke gronden gaan een paar gewassen overheersen en die geven de anderen geen kans. Dus als wij mensen op een perceel wat rijkelijk geoogst hebben, dan zou dat voor de natuur prima zijn, want die kent vele plantjes die nog uitstekend op zo'n stukje grond floreren. Alleen die plantjes vinden wij misschien niet zo interessant, of ze passen slecht bij onze werkwijze. Het is nog maar de vraag of we onze werkwijze en cultuur niet beter zouden kunnen aanpassen aan de wetten van de natuur. Tot nog toe lijken we het omgekeerde te proberen: de wetten van de natuur aanpassen aan ons.

De Wonhas komen boven! Vorig jaar was dat pas in Maart, na 5 maanden. Leverde geen grote bollen meer op. Ik overwoog het ras weg te doen, maar was benieuwd of ik de opkomst kon versnellen - met mijn bewaarmethode van inkuiling zou het misschien voorkomen worden dat ze deels uitdroogden en daarna moeilijker ontkiemden. Ik kan niet aantonen dat het inkuilen werkelijk heeft geholpen, maar dat ze na krap 3½ maand boven komen inplaats van 5 lijkt vooruitgang. Ik heb ze ook iets eerder gepoot. Het blijft een traag ras, maar ik ben benieuwd wat dit rappere tijdpad uiteindelijk gaat betekenen voor de bollen.

Ik ben benieuwd wat anderen hiervan vinden, ik heb soortgelijke boompjes geplant. Ik zou geneigd zijn bij Rogier's boompje een paar onderste takken weg te halen, die zitten me te laag, ook als ze erg zijwaarts gericht zijn zie ik daar geen toekomstige gesteltakken in. Die bovenste 5, daar zie ik dan eerder het toekomstige gestel van de boom door gevormd worden, misschien kan er op den duur eens eentje van weg als het wat te druk wordt, maar nu zou ik weinig doen. Misschien dat sommige mensen 1/3 van de langste takken afhalen, dat zie je wel eens, maar ik ben benieuwd wat anderen daarvan zeggen. Waar zit de ent? Ik schat een decimeter boven de grond, maar die kan ook net onder de laagste takken zitten? Mochten er in de toekomst scheuten onstaan onder de ent, dan zou je die weghalen.

Ik kan wel wat voorbeelden noemen... Een stuk of wat verschillende peulen heb ik al geprobeerd; Norli, Golden Sweet en Carouby de Maussane, allemaal buitenlandse rassen. Vorig jaar een Fries geprobeerd; Pûltsje op Reis. Onverwacht goede opbrengst, zelfs beter dan Norli volgens mij, wat toch een modern, hoog productief ras is. Niet altijd gaat een Fries hier bij mij in Friesland beter. Tuinboon Adrie heb ik een paar jaar gedaan, maar ben ik niet tevreden over. Mijn vader had altijd Leidse Hangers, en daar ik nu bij terug. Mooie peulen, echte tuinboonsmaak. Ik heb hier op het forum nog wel eens iemand terug zien komen bij de Leidse Hangers, was het Flup? Maar die Leidse Hanger is dus wel een Nederlands ras wat je niet hoeft te laten liggen. Een buitenlandse naam hoeft trouwens niet altijd te betekenen dat het een buitenlands ras is. Zo'n aardappel als de Apache, wat een goeie is, is gewoon Nederlands, en je kunt een lange lijst van Nederlandse aardappels maken waar veel kwaliteit tussen zit. Of er nu echt meer buitenlandse zaden zijn dan een tijd terug weet ik niet, het zal wel, er is wel meer internationalisering. Op dit forum zijn verhoudingsgewijs meer mensen die bereid zijn iets nieuws te proberen, en dan kom je al snel op buitenlandse dingen uit. Ook niet altijd, soms wordt er iets herontdekt, zoals de St Jans-ui, wat dan ook weer nieuw is voor mensen. Wat traditionele groentes betreft hoef je echt naar het buitenland toe, en ook niet wat traditionele fruitsoorten betreft. De Zwijndrechtse wijnpeer die hier vlak buiten de deur staat maak ik lekkere stoofperen van. En ik heb vorige herfst 3 fruitboompjes aangeschaft; een Doeke Martens, een Present van Friesland en een Josephine de Malines; één buitenlander maar. Ik moet nog afwachten hoe ze bevallen.

Ik kan me alles voorstellen bij gedroogde prei dat op karton begint te lijken. Volgens mij zou ik het nog niet aan gedetineerden willen voeren! Ik laat prei altijd gewoon op de tuin staan. Ik zie wel anderen die het in stukjes snijden en in de diepvries doen, ik vraag maar niet waarom. Wel leuk om eens een positief verhaal over een pittenpompoen te lezen! Meestal zeggen mensen dat een hele pompoenplant wel een erg groot beslag op de tuin voor maar een handjevol pitten. Zelf heb ik wel op mijn verlanglijstje staan om dit nog eens te doen, maar het staat wat laag op mijn lijst - ik zie het als iets extras wat op een gegeven moment leuk is om er bij te doen, want in gebruik is het ook zoiets. Maar ik ga het vast wel eens doen!

Dit jaar ben ik nogal bezig gegaan met late herfst- vroege winterzaai, kijken hoe dat gaat. Geen kwestie van ongeduld, maar ik heb nu 3 lentes een tuin, en dat waren stuk voor stuk droge lentes; erg moeilijk om dingen te zaaien. Ik zie niet uit naar nog zo'n droog voorjaar waarin haast niets ontkiemt, dus als een gewas tegen vorst kan: we zaaien het nu! Ui, mogelijk in Oktober gezaaid, geen geweldige ontkieming: Spruiten, ook in de winter nog slakkenvraat: Pastinaak, pas eind November gezaaid, komt geweldig op: Palmkool, het oude zaad kwam niet zo goed op, ik heb ondertussen bijgezaaid met afgelopen seizoen geoogst zaad, maar dit waren wat oude zaadjes, en na deze foto heb ik ze verspeend, ze moesten in elk geval wat dieper de grond in: Witte kantbloem, wat zaadjes gesnaaid van het Martiniplantsoen in Franeker, ziet er als zaailing al decoratief uit: Orlaya grandiflora is de Latijnse naam van die bloem, en de Nederlandse naam is niet Witte kantbloem, maar Straalscherm. Nou, dan vind ik een letterlijke vertaling van het Engelse White lace flower toch mooier klinken, dus hou ik het op Witte kantbloem. Ook worteltjes heb ik ondertussen gezaaid, prei ben ik nog niet aan toe gekomen. Wat bekende tweejarige bloemen zijn ook in de herfst gezaaid, maar waar ik hier foto's van heb staan heb ik niet eerder in de late herfst, bijna winter, gezaaid. Het is nog even afwachten of dit een gewoonte voor me zal worden. Zoiets als tuinbonen zie ik mezelf niet snel in deze tijd zaaien; het zijn vooral kleine zaadjes die een probleem geven met ontkieming in een droog voorjaar, en bonen kunnen al niet tegen matige vorst, dus daar zie ik de voordelen niet. Spreiding van het zaaiseizoen vind ik dan wel weer leuk.

Dit bolletje knoflook, of de 8 grootste tenen ervan, gepoot en gelijk bladmulch er overheen gedaan, in November was dat. Daar prikken ze nu mooi doorheen. Bescherming tegen vorst is mogelijk hier niet nodig, maar dan biedt dit in elk geval nog onkruid-onderdrukking. Heel kleine teentjes zouden misschien lastiger door zo'n mulchlaag heen kunnen komen, maar voor robuuste types lijkt dit prima.

Dat is een mooi winterplaatje! Bij mij is alleen eind Nov, begin Dec even wat vorst geweest, sindsdien heerst de moesson. Met rot is hier op de klei ook nauwelijks een probleem geweest, het is alleen wel zo dat iedere plant die op het einde van het seizoen loopt kwetsbaar wordt voor alles wat er maar vat op kan krijgen. Ik heb iets later gepoot, sommigen pas in Oktober, niet lang voordat het beduidend kouder werd, dus de groei van het loof is nog gering (5 plantjes op deze foto): Over knoflook ben ik weleens tegengekomen dat de tenen in de oksels van de bladeren groeien, en dat meer loofontwikkeling voor de winter dan tot meer tenen kan leiden. Gebeurt niet altijd, omdat er ook andere bladeren uit de oksels van bladeren kunnen groeien. Maar ik neem aan dat minder loofontwikkeling voor de winter toch de kans op een hoop kleintjes doet afnemen, en dat je eerder een geringer aantal grote krijgt, wat ik liever zou willen. Sjalotten en knoflook zouden zich weleens hetzelfde kunnen gedragen in dit opzicht, dus beide heb ik vrij laat gepoot. Ik ben dus benieuwd of ik het verschil merk, straks in het late voorjaar als het op oogsten aankomt. Ik denk wel dat ook het weer een rol speelt, en dat bij meer kou een allium zich langer op de wortelontwikkeling richt, minder op het loof, en dat ook dit tot minder tenen of bolletjes leidt. Van knoflookbollen die zich minder splitsen in een zeer koud klimaat kom ik wel anekdotische aanwijzingen tegen. Dat zou dus volgens mij ook kunnen gelden voor St Jans-uien in Noorwegen... Dit blijft wel een beetje getheoretiseer van mijn kant, afgaande op wat brokstukjes info hier en daar. Hopelijk weet ik iets meer aan het einde van dit seizoen. De Friese teler waar ik mijn St Jans oorspronkelijk vandaan heb pootte ze al begin Augustus. Maar hij verkoopt ze wel per stuk, als pootgoed. Misschien dat ik op een andere pootdatum uitkom als ik van consumptie uit ga. Dit zijn nog wat St Jans plantjes die minder laat zijn gepoot, ergens in September dacht ik. Het loof is verder. Mijn grond is niet mooi, maar alliums zet ik ook vaak op mijn slechtste stukken; die kunnen daar nog wel wat mee.

Er was vorig jaar ook zo'n onderwerp over vroeg gezaaide tuinbonen, vooral met Aquadulce wat dan nog wat vroeger werd gezaaid, met wisselend succes, want Maart werkte niet mee: https://www.moestuinforum.nl/aguadulce-of-gewoon-witkiem-t23714.html. Het lijkt een modegril, dat vroege tuinbonen zaaien. Er zijn zat groentes die beter tegen vorst kunnen en die eerder in aanmerking zouden komen om vroeg gezaaid te worden, ook omdat ze een seizoen van een half jaar of langer nodig hebben. Tuinbonen redden het wel in 4 maanden, een Nederlands seizoen is altijd ruim voldoende. Ik denk dat de winters vóór vorige winter goed waren voor herfst- of winterzaai van tuinbonen. Ze kunnen grotendeels bovengronds afsterven om dan weer opnieuw uit te lopen, dus ze geven het niet snel op. Zelf heb ik het nooit gedaan, tuinbonen zo vroeg, maar er zijn weleens wat bonen op grond gevallen die hebben overwintert als plant. Maar de ideale groeitemperatuur van tuinbonen is iets van 16°C, begin je heel vroeg dan hebben ze een lastig begin. Het duurt iets van een maand voordat ze opkomen als het nog echt koud is, wat warmer en ze zijn in 2 weken boven.

Je zaailingen worden slungels doordat ze naar het licht toe willen groeien en dat er bij jou binnen in onvoldoende mate is. Wel warmte maar weinig licht is iets wat je als regel moet vermijden. Wat je bij veel planten wel kunt doen is binnen laten ontkiemen, en dan zodra het opkomt naar buiten toe. Daar is het wel koud, dus dan groeit het minder snel, maar korte gedrongen planten is wat je in de zaailingfase wilt, niet lang en slungelig. Ik ben ijverig aan het zaaien deze hele winter door. Uien, prei, kool, wortels, pastinaak, en ook bloemsoorten, al moet ik nog wel afwachten hoe goed winterzaai is per soort. Peenachtigen moeten direct buiten worden gezaaid, die kunnen niet tegen verplanten. Bieten kunnen er wel tegen, maar daarvoor is het normaal gesproken te vroeg; ze verdragen maar een beetje vorst. Dit zijn wat opkomende pastinaakjes die ik eind November heb gezaaid: Dit komt uitstekend op, tijdens de donkerste periode van het jaar, met regelmatig nachtvorst. Als het straks Maart, April is kan het zijn dat je dit zaait en dat er haast niets opkomt vanwege te grote droogte. Afgelopen voorjaar werd het niets met mijn zaaipogingen, ondanks gebruik van vliesdoek en water geven bleef het te droog. Nu blijft de grond mooi vochtig en ik hoef er helemaal niets voor te doen. Zaaikalenders zou ik met een korrel zout nemen. De aanbevelingen op pakjes zaad zijn naar mijn idee deels door commerciele motieven ingegeven: het grootste deel van de detailhandel krijgt maar één keer per jaar een berg zaden binnen, dat zal straks in Februari of zo weer het geval zijn. Dan is het handig om op de pakjes een paar voorjaarsmaanden als ideale zaaiperiode te noemen, en niet een periode die net is verstreken. Maar soms had het spul al beter in de grond kunnen zitten. Het sterkste voorbeeld wat ik hierbij kan noemen is knoflook. Daar vroeg ik in September of zo naar bij de Welkoop. Als antwoord kreeg ik dat dat in het voorjaar binnen kwam. In één adem vertelde de winkelassistente er zelf al bij dat dat eigenlijk niet de goeie tijd was. Nee, inderdaad niet. Met z'n allen worden in het voorjaar de tuin ingestuurd, maar deels is dat door cultuur en marketing bepaald. Het tijdpad van planten kan vaak heel anders lopen, soms is dat heel diffuus en rekbaar, soms steekt het ook veel nauwer dan overal wordt gesuggereerd, en altijd hebben onvoorspelde weersinvoeden ook een groot effect. Dus je kunt ook niet zeggen dat al die pakjes zaad die allemaal het voorjaar noemen het persé fout hebben, want het kan goed gaan als je die aanwijzingen volgt, maar het kan ook mis gaan. Het is geen exacte wetenschap. Probeer maar dingen en van je ervaringen leer je.

Hier nu toch wel wat opengaande knoppen, het is in het noorden zacht geweest de laatste tijd, nauwelijks nachtvorst. Indigo Gem weer het eerste, dat rasje bevalt me niet, groeide ook nauwelijks afgelopen seizoen, het was de grootste plant bij aanschaf vorig jaar, en is nu haast de kleinste, alleen Boreal Blizzard groeide ook niet zo, maar dat kan iets met de grond zijn geweest. Ik heb hem verzet, dan hebben de anderen ook wat meer ruimte.

Samenvoegend: Ridderzuring? Zou best kunnen!

Ja, het is een Chaenomeles speciosa 'Kinshiden' om precies te zijn. Vrucht heb ik er nog niet aan gehad, en met kweepeer heb ik ook geen ervaring, dus vanwege weinig houvast zal ik de boel wat door elkaar hebben gegooid.

Bougainville kende ik niet, even opgezocht, maar het Nederlandse klimaat is toch al wat te koud; kan hier beter naar binnen toe 's winters. Die rose bladeren horen zelf niet tot de bloem, maar daarbinnen zouden wel de veel kleinere bloemetjes moeten groeien, het zullen die bruine dingetjes wel zijn, uitgebloeid of mislukte bloei. Ik zie wel meer dingen nu bloeien terwijl dat niet zoveel zin in deze tijd. Zoals dit kweepeertje; van de zomer alleen maar blad, nu nog eens een keertje bloemen...

Dat klinkt goed. Als regel doe je het niet - grond op diepte naar boven halen. Het is vaak gecompacteerd en er zit weinig leven in. Je doodt ook organismen door je grond ondersteboven te halen, want in de toplaag zitten organismen die zuurstof nodig hebben, en dieper zitten organismen die beter gedijen zonder. Maar als éénmalige operatie zou ik het in dit geval zeker overwegen. Het bodemleven herstelt zich wel weer en heeft niet zoveel tijd nodig om een nieuwe toplaag in bezit te nemen. Als kluiten grond erg compact aandoen, lukt bewerking beter nadat ze zijn kapotgevroren. Zou je dus zand door deze grond willen mengen, dan lukt dat beter na stevige vorst. Zwarte grond duidt op veel organisch materiaal, dat is gunstig. Waarschijnlijk waren er vroeger bossen in jouw omgeving. In het westen van Nederland vind je vaak heel bleke klei op diepte, dat is minder. Persoonlijk zou ik dus in jouw geval geen grond kopen, maar iedereen heeft zo z'n eigen manier om met grond om te gaan, en als je 3 mensen om een mening vraagt krijg je waarschijnlijk 3 verschillende meningen te horen. Soms houden mensen ook gewoon niet van werken in zware grond, wat inderdaad zwaar werk is, en kopen liever iets wat ze er bovenop kunnen gooien. Ik hou wel van zwaar werk en heb een sterke rug, wat ik doe zal deels daarop gebaseerd zijn, maar wat een ander doet is daarom niet fout.

Ik vraag me af wat er onder die laag zand zit, en of het mengen van die onderlaag met het zand niet een goede basis zou zijn. Puur zand is niet leuk, natuurlijk, maar kan als onderdeel van grond prima. Als je zandgrond hebt onder die laag zand, ja, dan kan ik me voorstellen dat je grond vervangt, maar anders zou ik dat niet snel doen. Doet jou gemeente mee aan de landelijke compostdag in het vroege voorjaar en kun je daar dan gratis compost krijgen? Dat is ook handig om na te gaan. Waarschijnlijk heeft je grond een tekort aan organisch materiaal, en dat zou je dan mooi kunnen compenseren zo. Gemeentelijke compost is vaak niet van goede kwaliteit en ook meestal niet tuinklaar, maar zolang mensen in jouw gemeente niet al te veel rotzooi in hun groene bakken hebben gegooid wat er niet in thuishoort, kun je zo toch een goede aanvulling op je grond krijgen. Mogelijk zijn er andere lokale mogelijkheden, zoals een biologische boer die oude mest verkoopt voor een zacht prijsje... als je iemand kent die bij een tuinvereniging zit zou ik die eens vragen of die tips heeft.

Knoflook in de grond maakt eerst wortels, pas daarna komt dat groene puntje in de top. Dat kan wel even duren, afhankelijk van ras en omstandigheden. Ik weet niet hoeveel kouder het daar 's winters bij jou is, Flup, maar zeker niet in elk klimaat komt knoflook direct boven. In Nederland komen de meeste rassen wel vrij snel boven. Dat ras Wonha dat er vorig jaar bij mij 5 maanden over deed om boven te komen resulteerde uiteindelijk in kleine bollen. Wortelvorming was er wel vanaf het begin geweest, daar lag het niet aan, maar liever zie ik nu wat sneller iets boven de grond uitsteken, zeker bij een zachte periode als nu. Ik heb nu haast overal kleine puntjes, ik had iets later gepoot dan vorig jaar, toen half Oktober, nu een paar weken later. Dit zijn een paar Eden Rose, maar haast alles ziet er zo uit - Pskem ietsje sneller, Violet de Cadours nog ietsje langzamer dan dit: Ik las trouwens in een tuinblad dat Vera Greutink vorig jaar wat knoflook in de kas had opgekweekt, en dat die planten betere groei vertoonden en grotere bollen opleverden dan de knoflook buiten, en dat ze dit jaar opnieuw knoflook in de kas gaat doen. Ze noemde dat knoflook een periode nodig had van onder de 10°C voor een goede bolvorming. Ik heb geen andere keuze dan buiten, dus dat kan dan -10°C bij windkracht 8 betekenen, zoals vorig jaar, maar ik kan je verzekeren dat knoflook daar niet om vraagt. Het doorstaat het wel redelijk, maar enige bescherming hoeft niet taboe te zijn.

Niks mis met kruisingen. Vandaag heb ik soep van deze gemaakt: Oude foto, van begin September, maar deze pompoen bleek een topper; beviel me erg goed. Licht op de maag, ook licht van kleur van binnen. Zaadje kwam uit een Buttercup, hoogstwaarschijnlijk gekruisd met Turkse Muts. Dat moet ik onthouden; misschien eens bewust zo'n kruising proberen voor elkaar te krijgen.

Hier alles nog in ruste, zelfs geen knopverdikking of zo. Dit was dacht ik vorig jaar ook zo, dat jullie al wat bloei hadden in deze tijd van het jaar en hier niets. Het heeft hier ook al matig gevroren, en dat is elders niet zo geweest, geloof ik. Ook nu vriest het, ook al is het overdag zacht.

Kruisbestuiving heeft geen effect op de vrucht die hetzelfde seizoen wordt gevormd, maar wel op de nakomelingen. Je zaad is niet betrouwbaar, want sierpompoenen zitten in de dezelfde groep als courgettes; beide Cucurbita Pepo. Pompoenen zijn meestal Cucurbita Maxima of Cucurbita Moschata, die kruisen even makkelijk, maar Maxima kruist met Maxima en Moschata kruist met Moschata, en in die groepen zitten verder geen sierpompoenen met nare gifstoffen. Ik hou zelf ook graag zaad over, van van alles en nog wat, maar niet van courgettes. Je gaat er niet zomaar dood aan; die Duitse meneer proefde de bitterheid maar bleef toch stug dooreten. Ook rauw hoort een courgette of pompoen een zachte smaak te hebben, als even proeven onaangenaam is dan weg ermee. Wacht even; je vraag nog eens overlezend; je zegt dat je dit jaar al zelf overgehouden zaad hebt gebruikt? Als die andere courgettes prima waren, dan zal deze dat ook zijn, want die zal toch van eenzelfde plant zijn waarvan je al hebt gegeten? De verkleuring zegt niet zoveel; ze verkleuren naarmate ze rijper worden, en dan nog heb je wel verschillen tussen de ene vrucht en de andere. Met F1 zaad zou ik zelf niet verder telen, want je weet nooit welke eigenschappen boven komen drijven. Er kan best iets goeds uit komen, maar het is een gok.