roeier

Moment-opname Wonha: Is leuk door de mulch heengeprikt, maar is zeker niet te ver. Vroeger gepoot dan een jaar eerder, maar mag nog wel wat vroeger volgens mij. Half September, of nog wat eerder? Dit is echt een trage groeier, maar een trage groei betekent betere houdbaarheid, en dat is een sterk punt bij deze knoflook. Mijn meeste knofloken hebben al bladen die alle kanten opgaan, zoals de Ljubitovica. Die valt mee wat de groei betreft, want het was maar een klein bolletje met 8 kleine teentjes. Het resultaat tot nog toe is forser dan verwacht:

Rabarber is onberekenbaar volgens mij. Ik ben nog even bij een Zweedse site te rade geweest over die Näsåker, maar die zou zéér vroeg moeten kunnen zijn, al kan het wat verschillen - ik denk dat ze bedoelen dat rabarber nu eenmaal niet zaadvast is. Victoria zou 'gewoon' vroeg moeten zijn. Maar de Victoria is bij mij een stuk verder dan de Näsåker (uiteraard niet geforceerd): Laten we met zo'n beetje alles achter lopen in het noorden, met deze rabarberplant loop ik niét achter, die doet eerder in de Nederlandse voorhoede mee. Ik betwijfel of het rabarber wel wat uitmaakt of het wat zuidelijker of noordelijker is.

Niet alles is vroeg. Dit jaar bevalt me tot nog toe wel, het weer houdt zich vrij rustig. Ik zie geen gekke dingen. Sommige dingen zijn gewoon laat, als ik nou naar m'n rabarber kijk: Zo zou je niet zeggen dat het over twee dagen al Maart is. Kan aan het ras liggen: Näsåker. Wie er beter bekend mee is mag het zeggen. Victoria heb ik ook, die is beduidend verder, en is meer 'normaal'.

Vandaag weer een stuk terpbed gemaakt. Twee lange banen tuin zijn nu vrijwel helemaal aangepakt. Dat is veel werk; ik heb me behoorlijk uitgesloofd de laatste paar jaar. Echt leuk vind ik het niet meer om te doen, vooral het voorbereidende graafwerk is zwaar. Toch blijf ik de bedden verdiept aanleggen. Je leest vaak het advies om hoge bulten te maken, maar ik vertrouw dat niet in deze vlakke, winderige omgeving; ik ben bang dat ze dan snel uitdrogen. Veel heermoes-wortels kwam ik tijdens het graafwerk tegen. Dat is in één klap verslagen met een goed terpbed. Bij twijfel over wel of niet een terpbed aanleggen zou de aanwezigheid van dit onkruid alleen al de doorslag kunnen geven om het wél te doen. De grond zoals die was had toch wel veel last van het soort onkruiden die je krijgt op grond met een slechte structuur. Ik merk dat het een stuk beter is geworden, de tuin begint er nu aardig uit te zien, dat zeggen ook andere mensen op de tuin. De reakties van anderen op het tuinencomplex was tot nog toe niet positief, op z'n minst wantrouwend. Maar wat voor reakties had ik verwacht toen ik van dit soort bulten hout aansleepte en op de tuin deponeerde? (Foto van 1½ jaar terug) Niemand heeft ooit gezegd dat ik dit niet moest doen, maar men had het er niet zo op, en ik heb begrepen dat iemand die vlak naast mij zat vanwege mij naar een ander stuk is verhuisd. Jammer, ik heb hem wel eens gevraagd - toen hij nog naast me zat - of hij geen last had van de houtsnippers die ik op het gezamenlijke pad had gelegd, en daar had hij totaal geen last van zei hij. Iets zal hem toch hebben gestoord, maar het is al lang terug dat hij is verhuisd, en we groeten elkaar nog vriendelijk. Nou ja, niet iets om aan te kaarten dan. Maar het is wel iets om rekening mee te houden als je aan terpbedden denkt op een krap Nederlands volkstuinencomplex; het geeft zooi en niet iedereen snapt direct waarmee je bezig bent. Het duurt ook een paar jaar voordat de voordelen duidelijker zichtbaar worden. Ik hoop op een wat natter voorjaar en zomer dit jaar, trouwens, want dan werken terpbedden véél beter.

Ik heb dit vorig jaar ook gedaan met een stuk of wat aardappels. Het was geen succes. Het was vorig jaar erg droog en als je dan niet aardappels diep onder de grond stopt krijgen ze al helemaal niet voldoende vocht om te groeien. Pas in Augustus kwam de groei van deze aardappelen op gang, en toen kreeg ik hetzelfde effect als forumlid Goudsbloem: de nieuwe aardappelen groeiden boven de grond aan de stengels inplaats van dat zich knollen in de grond vormden: Dat is een foto van 12 November 2018, ik heb die knolletjes niet gegeten, ze zien er vreemd uit en hebben een kleur die teveel daglicht verraadt. Ik wel een stuk of wat bewaard, die mogen dan zo als poter de grond in. Hier een foto van vandaag:

Als je op de Engelstalige term 'arbor' googled, en dan specifiek om afbeeldingen vraagt, krijg je wel heel veel mooie dingen te zien, vind ik. Niet simpel te realiseren dingen, maar gezien je om inspiratie vroeg... Voor de beste oplossingen lijkt wel handigheid of geld nodig.

Eerste bloesem van het Groot Hoefblad hier langs de Ienser opvaart.

Als er nog maar een paar mooie preien staan zou ik die zelf altijd laten staan voor het zaad. De bloei is natuurlijk ook mooi en de insecten hebben er iets aan, maar ik denk er niets mis met deze prei is om te eten. Als de bloemstengel zich gaat ontwikkelen dan wordt het binnenste wel hard, dat is dan iets minder, maar de smaak wordt niet beïnvloed. Ja, het kan zijn dat het ras van zichzelf een beetje stug is, maar dat zul je zelf weten.

Hoe warm is het dan bij jou al, Jet? Aan de honingbessen zou het eerste zacht weer af te lezen moeten zijn. Hier in het noorden vriest het 's nachts nog. Vorige week onaangenaam met windkracht 9 en wat regen, nu zon en lekker stil, dus heerlijk voor ons mensen, en krokusjes, sneeuwklokjes en winterakonietjes gaan ineens allemaal open, een kennis van mij heeft zelfs een kleine vos (vlinder) gezien, maar het is gemiddeld genomen toch wat kouder als vorige week, vanwege de nachten. Ik heb eigenlijk geen idee hoe die pruimen, mirabellen en wat je verder noemt hierop reageert.

Vruchten krijg je wel, en het zo laten is een optie, maar het lijkt of de aardbeien hier al jaren staan. Aardbeien maken telkens nieuwe plantjes aan, dan krijg je meer aardbeien, maar kleiner, want de plantjes verdringen elkaar en er is minder voeding per plant. Normaal richt je een nieuw bed in in de nazomer, waar je nieuw gevormde lootjes in zet, en ruim je het oude bed op. Ik geloof dat het ideaal is om iets van 9 plantjes op de m2 te hebben. Patrijs lezende; iets van 6 per m2 zal beter zijn. Ik zou nu niet meer een hele transplantatie gaan doen, maar misschien dat je wel wat kunt opruimen; oud uitziende plantjes verwijderen, zodat wat overblijft meer ruimte heeft. Hier en daar wat bruin spul er uittrekken dus. Wat voeding erbij straks in Maart of zo kan ook geen kwaad.

Er zit glyfosaat in, dat is schadelijk voor de bestuivers van fruitbomen. Op individueel nivo zul je zelf niet direct veel nadelige gevolgen merken. Wordt er veel met chemische middelen gespoten dan worden fruitbomen niet meer bevrucht. Van de Amerikaanse staat Californië weet ik dat telers afhankelijk zijn geworden van imkers uit andere staten die met hun bijenkolonies worden ingehuurd om voor de bevruchting zorg te dragen. Voor driekwart van de bijen is dit een enkele reis; het spuiten is niet gestopt. Ik vraag me af of er een mogelijkheid voor je is om een dikke laag houtsnippers of zoiets rond de fruitbomen te leggen, waardoor onkruid wordt tegengehouden en je bomen tegelijkertijd ook worden gevoed.

Ik heb even Latijnse namen aan mijn eerdere post toegevoegd; het lijkt me handiger dat die bij de fotos staan. Eerder had ik me niet verdiept in de Latijnse namen, dus ik was makkelijk in de war te brengen. St Jans-ui vind ik toch wel wat anders. In elk geval gewone bieslook en Chinese bieslook (en grove bieslook ook?) maken gewoon zaden. St Jans is steriel, maakt wel eens een broedbolletje, maar kan alleen vegetatief worden voortgeplant. Begint in de herfst al te groeien, en wordt doorgaans geoogst voor de bolletjes als het loof begint te strijken. Meer een uitje (sjalotje) dus. Latijnse naam schijnt dus wat aan discussie onderhevig te zijn, dan kunnen we het beter houden op 'St Jansui', dat is in Nederland een consistent gebruikte naam.

Dat verbaast me. Al verbaas ik me wel vaker over hoe anders dingen gaan in andere delen van het land, en België ligt vanuit mijn perspectief halverwege de tropen, zonder gekheid. Patrijs die Chinese bieslook een grove bieslook noemt brengt me ook in de war. Wat fotos, allemaal vandaag genomen. Dit is wat ik grove bieslook noem [lat.: Allium fistulosum] : Dit is een pol gewone, met van die paarse bloemetjes straks [lat.: Allium schoenoprasum] : En de Chinese, moet nog beginnen [lat.: Allium bulbiferum] : De Chinese maakt van die witte bloemetjes. Ik maakte er vorig jaar een zaak van om de Chinese ver uit de buurt te zetten van de gewone, om kruisbestuiving te voorkomen. Dat bleek overbodig; de Chinese bloeide veel later. Bij mij dan dus... Bericht een dag later gewijzigd om Latijnse namen toe te voegen.

Ik verwacht dat je voor Wâldgieltsjes ook wel terecht kunt in Drachten op 9 Maart, tijdens de Noordelijke zadenmarkt; https://www.moestuinforum.nl/braderien-markten-beurzen-moestuindagen-t646-220.html#p391722. Op zo'n plek zou ik Henk Zuidema van Wâldfarming wel verwachten. In elk geval is Lambert Sijens van de Tuinen van Weldadigheid er, en die heeft heel veel pootaardappels, maar ik weet niet of hij ook Wâldgieltsjes heeft - het zou wel een beetje raar zijn als hij die als Fries niet had. Henk Zuidema is ook altijd te vinden op de Leeuwarder vrijdagmarkt. Het is maar net wat het handigst voor je uitkomt.

Alle Alliums kunnen wel buiten nu, en dat is beter dan binnen. Alliums worden heel makkelijk lang en dun, slungelachtig. Afharden is niet eens nodig, volgens mij, ik doe dat alleen bij vorstgevoelige planten. Zo'n hele grove bieslook heb ik ook in de tuin staan, pas Oktober gekocht als plantje. Scheuten van een paar centimeter boven de grond nu, in de winter was hij weg. Chinese bieslook is later, ook stukken later dan 'gewone' bieslook.

In het mini-kasje hebben de loken aardig kunnen groeien deze winter, het loof heeft nu het formaat van normale knoflook in deze tijd van het jaar... Toch opvallend dat deze 2e-jaarsbolletjes veel grotere planten opleveren, terwijl de bolletjes zelf nauwelijks groter waren. Op de foto zit de 2e-jaarsknoflook in zwarte potten, in de rode pot zijn 2 nieuwe bolletjes gepoot; een groot verschil. De sprietjes van die nieuwe bolletjes zijn nog kleiner dan grassprietjes, zoiets kun je het beste het hele seizoen maar in een potje houden. Vorig jaar plantte ik wel uit, dat was dom; ik kon ze eenmaal in de volle grond niet meer onderscheiden van gras. De 2e-jaarsknoflook is probleemloos te onderscheiden van gras, en ik heb vandaag maar de gok genomen ze uit te planten. Hopelijk krijgen we geen strenge vorst meer. De voorspellingen wijzen niet op winter. Ik hoop solo-bollen te krijgen straks, en dan volgend jaar volwassen Olifant bollen, maar dat is afwachten. De stengels van het look doet me een formaat bol van een kleine gewone knoflook vermoeden.

Mwah, de universiteit van Saskatchewan zegt wel over de honingbes: "Doesn’t usually need to be fertilized, sometimes a bit of iron can be needed" (hoeft normaal niet bemest te worden, maar soms is een beetje ijzer nodig). Maar als je arme zandgrond hebt is leidt dat wellicht eerder tot een nadeel. Stevig mulchen lijkt me zeker een goed idee.

Ik betwijfel of er aanpak nodig is, of mogelijk is. Welke overlast is er? Ik heb deze gaten ook op de volkstuin, maar bolgewassen komen gewoon op, zijn dus niet opgevreten. Aardappels werden deels opgevreten, die moeten er dan redelijk vroeg uit. De totale schade valt erg mee. Bij mij thuis is het anders, buiten dan, binnen komen ze niet. Bolgewassen worden consequent opgevreten, dus dahlias, tulpen, krokussen, noem maar op - het is zo weg. Bonen leggen is ook zinloos. Maar dan is het gazon hier ook een gatenkaas, van muizengaten dan, niet hier en daar een gat, maar veel erger. Dat noem ik wel overlast, want er valt weinig nog te telen. Struiken, dingen op hoogte, dat gaat nog wel. Maar 's winters is het wel het ergste. In elk geval muizen - van ratten weet ik het niet - leven 's winters in groepsverband en vooral dan kunnen hun aantallen sterk stijgen. Wordt het voorjaar, dan ontwikkelen ze weer territoriaal gedrag en verspreiden zich. Als eenmaal de hongermaanden voorbij zijn merk je veel minder van ze. Ik zag nogmaals zeggen dat ik het van ratten niet zeker weet; die zitten hier ook zat, maar dat lijken niet van die grote groepen te worden. Waar ik woon is het omzoomd door water, dat zal het probleem zijn, er zijn geen compost- of mesthopen, er ligt geen voer voor dieren ergens, er ligt weleens een bult snoeiafval hier of daar, maar niet veel ideale plekjes voor deze dieren. Dat zal denk ik ook de reden zijn dat het hele gazon wordt opengehaald. Maar ze zullen er altijd zijn, ratten en muizen, daar doe ik niets aan. Er zit hier een ransuil, haast iedere avond hoor ik die, andere roofvogels zijn hier natuurlijk ook wel, maar het beheer hier is pro-weidevogel, dus hun vijanden worden niet uitgenodigd. Ik zou letten op de stammetjes van fruit- bomen en struiken, dat je daar niet tegenaan mulcht of eventuele sneeuw laat liggen, want dan kun je een leuk beschut schuilplekje voor knaagdieren creëeren, en dat ze gelijk ook de bast van die boompjes of struikjes verorberen.

Ja, zo is ongeveer mijn grond ook in een droog seizoen. Beetje off-topic maar klei houdt vocht (en voeding in z'n algemeenheid) wel beter vast; het duurt langer voordat de grond uitgedroogd is. Dus dat werkt beide kanten op. Eigenlijk gaat alles wat stugger en moeizamer met klei, planten hebben het ook meer moeite hierin te wortelen. Maar als een plant eenmaal geworteld is in klei zie ik niet veel reden die klei er weer af te halen. Als de plant moet wennen aan nieuwe grond is dat een stap terug ten opzichte van in de bestaande grond houden.

Noordelijke zadenmarkt zaterdag 9 Maart, kwekerij Passiflora, de Akkers 5, Drachten. Toegang €1. Programma:

Wat mij niet ideaal lijkt voor een bessenstruik is de pot, niet zozeer de klei. Hangt wel veel van de soort bes af, maar het meeste zal zich prettiger voelen in de volle grond. Maar ik heb even bij je moestuin seizoen gekeken, en ik zie alleen maar potten, dus misschien heb je geen tuin. Wat dat storende struikje ertussendoor betreft verwacht ik dat na een seizoen telkens opkomende scheutjes wegtrekken of knippen het wel gedaan zal zijn. Niet binnen een half seizoen, maar als het goed is zie je telkens de opkomende scheutjes kleiner worden, en dan op een gegeven moment houdt het op.

Het is wel handig te weten wat voor soort grond je hebt en wat voor soort onkruid je hebt. Wortelonkruiden zoals hagewinde, heermoes, paardebloem, kweekgras, of eerder spul als springkruid en andersoortig gras? Grind zou ik in elk geval niet aan beginnen op de volle grond, want dan wordt het erg lastig de grond te bewerken. In potten zit je daar niet zo mee. Zelf gooi ik grote hoeveelheden herfstbladeren, gras- en rietmaaisel op de grond, waar onkruid moeilijk doorheen komt - hetzelfde effect deels als bij dat zwarte plastic. Er groeit heus nog wel eens wat doorheen, maar dat is dan verzwakt doordat het moeite moest doen om naar het licht te komen, dus makkelijker uit te trekken. Op de paden gooi ik houtsnippers en ook rietsnippers, waar ik maar aan kan komen. Mijn originele grond is zuigende klei of bikkelharde steen, naargelang wat het weer heeft gedaan, ook daarom helpt het mij met organisch materiaal te werken tegen onkruid, want de originele grond daar trek je geen onkruid zomaar uit. Als het bij uittrekken knapt dan heeft het geen zin, want dan groeit het binnen een paar dagen vanuit de wortel terug. Dus dan investeer ik liever in grondverbetering, zodat de grond losser wordt en zich er wél toe leent om onkruid er met wortel en al uit te trekken, pas dan vind ik het zin hebben, anders wordt het ontmoedigend. Ik kan nog wel meer vertellen over wat ik op de klei allemaal doe, maar misschien heb jij wel helemaal geen klei, en ik weet helaas weinig van de perikelen op andere grondsoorten.

Waarom had je ze niet direct in de volle grond gepoot? Wat weersomstandigheden betreft kan St Jans alles hebben...

Het is vaste prik dat als je veel organisch materiaal inbrengt, het bed met de tijd langzaam zakt. Dat hoeft niet erg te zijn, maar met vaste planten is het wat lastig; even een decimetertje ophogen terwijl daar een rabarber staat... Dus liefst éénjarigen op zo'n bed, en vaste planten elders, als er een elders is. Voor de rest ben ik grotendeels een tevreden gebruiker van die methode; ruimt ook wat zooi op.

Hebben je ideeën ondertussen verder vorm gekregen? Plannen om wat fruitstruikjes en -boompjes te plaatsen bijvoorbeeld? Met 400 m2 kun je heel wat plannen maken. Succes!