roeier

Ik denk wel in die richting. Zoiets als 1 November lijkt me een betere standaard tijd om te poten dan 10 Oktober in elk geval. Tenzij je een rasje hebt wat er maanden over doet om boven te komen, zoals de Wonha. Maar zo'n Pskem gaat zo snel dat ik eerder aan 1 December zit te denken. Wat je volgens mij wilt in deze tijd - aanvang van de lente - is knoflookplantjes die al behoorlijk boven zijn, maar nog niet zo lang staan dat ze al oude en kwetsbare bladen bezitten. Het ideale pootmoment kan dan verschillen per ras.

Volgens mij hebben we hier iets tussen regen en hagel in gehad. Het kletterde wel wat hard op de ruiten op een gegeven moment hier in Iens om gewoon regen te zijn. Nu ligt dit knoflookbed wel in Franeker, 12 km verderop, maar lichte vlekjes zitten wel op alle bladen. Info over die prei-mineervlieg was ik eerder wel tegengekomen, daar vond ik het ook niet echt op lijken, afgaande op foto's in een dokument als dit: https://rvpadmin.cce.cornell.edu/uploads/doc_442.pdf - blz 43 ongeveer.

Dit heb ik ieder jaar altijd als eerste: roest. Alleen zag ik het voorgaande jaren pas in Mei, nu eind Maart al, dat is dus wel erg vroeg. De vroege lente? Ik ben er wel zelf mede schuld aan, want ik heb de planten die het nu hebben het vroegst gepoot. Ook vorig jaar ontwikkelden de eerst gepootte planten het vroegst roest. Ooit dacht ik de ergste roest voor te blijven door vroeger te poten, maar het tegenovergestelde is het geval. De roest krijgt het eerst vat op de oudste bladen, en die van de vroegst gepootte planten zijn natuurlijk het oudst... Het is weer een breedbladig ras wat het als eerste krijgt ook, misschien dat die bredere bladen vatbaarder zijn, maar daarvan ben ik nog niet overtuigd. Vorig jaar ben ik met natriumbicarbonaat gaan sproeien, alle planten behalve een paar: geen verschil. Daar ga ik geen tijd meer aan verspillen. Het ene ras is vatbaarder voor roest dan het andere, heb ik gemerkt. Ik hoop en verwacht dat niet alles er gelijk onder gaat zitten; afgelopen jaren is mijn oogst ondanks roest altijd goed geweest.

Afgelopen zondag: Een groepje knofloken die bij elkaar stonden zag er zo uit, niet goed. Ik heb wat op het internet rondgeneusd; Fusarium? Witrot? Ik heb 10 planten gerooid, om besmetting te verminderen, en de voet van de planten te kunnen bekijken: Bij 2 planten was wat pluizig wit spul rond de voet aanwezig, maar dat zat alleen op de restanten van het gepootte teentje, de voet van de daaruit verrezen plant was nog volkomen gaaf. Ook alle wortelstelsels zagen er nog prima uit. Wat ik lees over die ziektes die ik net noemde is dat die bij de wortelplaat zouden moeten beginnen, en daar is dus geen sprake van. Ik weet het dus niet. Ik heb aan windschade zitten denken, het was opvallend rustig in Januari en Februari, maar half Maart of zo hebben we over een vrij lange periode een krachtige wind gehad, en de aangetaste planten stonden op de top van een verhoogd bed. Dit is dat bed op 16 Maart, harde wind, maar alle look ziet er dan nog prima uit: Ook windschade vind ik niet echt aannemelijk, want dit is toch niet een korenveld waar dan zo even een stuk plat gaat terwijl de rest blijft staan? Ik neem de voorzorgsmaatregelen alsof het een infectie betreft, maar jullie ideeën zijn welkom!

Heb je al een indruk van wat voor fauna er rondhuppelt op deze plek? Hazen, reeën? Het ziet er uit als een vrij natuurlijke plek, waar je misschien minder last zult hebben van de ziektes die zo makkelijk rondwaren op volkstuinen, maar bescherming tegen bepaalde dieren zou wel eens eerder nodig kunnen zijn. Hou ons op de hoogte en veel succes!

Ik weet niet hoe zwaar de kleigrond is... kun je er makkelijk iedere letter van het alfabet mee boetseren? Soms spreken mensen van zware klei, maar het verkruimelt in je hand en er valt door te komen met een schoffel - dan zou ik niet van zware klei spreken, misschien lichte klei, zavelachtige klei of klei met veel organisch materiaal en een goede structuur. Als het echt rottige, harde klei is dan kunnen aardappels en alliums nog altijd prima, en ook fruitstruikjes zullen geen probleem geven. Lastiger wordt het om kleine zaadjes te laten aanslaan en zich goed te laten ontwikkelen, misschien zelfs zo moeilijk dat het niet de moeite waard is. Ook boontjes kunnen lastig zijn als de klei weerbarstig is. Als de klei net even een beetje lichter is maakt dat al een gigantisch verschil.

Het zullen wel micro-klimatlogische omstandigheden zijn, simonvb. Aantal kilometers zegt niet zoveel. Het is een beetje een troetelgrief van mij hier op dit forum dat mensen geen oog hebben voor micro-klimaat. Het zal wel komen doordat het land te vlak is. Iemand die in Nieuw Zeeland aan de kust een boerenbedrijf heeft kan best 3 verschillende klimaatzones op zijn land hebben als dat land wat steil oploopt, en daarvoor hoeft het nog niet eens uitgestrekt te zijn. Maar ik zie hier in Nederland ook al verschil langs de slootkant; wat dieper langs de kant bloeit het spul eerder dan hogerop. Schaduw versus zon en al dat soort dingen maakt uit. Dan is het niet zo vreemd dat een artisjok in Franeker, binnen de bebouwde kom, een zachte winter heeft overleefd terwijl op een volkstuin buitenuit tegen een dorpje aan een paar artisjokken zijn geveld. Dat zie ik en dat vind ik vrij normaal. Het was zo'n winter waarbij specifieke omstandigheden de doorslag gaven. Sorry, maar ik zie zo vaak dat er op dit forum puur in geografische afstand wordt gedacht, maar dat is eigenlijk een beetje lui. Hoe de specifieke condities waren is wat lastiger te achterhalen, maar dat is hier belangrijker.

Met jullie verhalen over achterblijvende bloesem was ik even bang dat mijn anonieme Rus er dit jaar misschien geen zin in had, maar ook daar komen nu de bloemknoppen: Deze is langzaam, en dat komt niet doordat het hier in het noorden nou zoveel langzamer gaat, maar deze plant is van zichzelf langzaam. Ik kan vergelijken met veel Canadese rassen, en die zijn allemaal sneller dan deze. De info van die Canadese ontwikkelaars heeft het er altijd over vroege Russen, maar niet iedere Rus is vroeg. Zelfs als de meest late Canadese rassen wat groter worden bij mij en daardoor misschien wat later, denk ik niet dat ze zo laat worden als deze Rus.

Oktober - November vind ik zelf een mooie tijd om er fruit bij te doen; de aarde is nog wat warm, de wortels van struikjes kunnen zich mooi vestigen in de grond, dus dan hebben ze mooi de tijd om aan te slaan voor het volgende seizoen. Bovendien willen veel tuincentra voor de winter van veel spul af en zie je erg veel voor halve prijs aangeboden. Dus dat zou ik in gedachten houden voor volgende herfst, alles hoeft misschien niet in één keer, en struikjes en boompjes hebben toch wel een paar jaar nodig voordat ze je van een goede oogst voorzien. Voor aardbei plantjes is het nu een goede tijd, maar dan zou ik wel gelijk een stuk of wat nemen. Blauwe bes houdt van zure grond, als je dat niet hebt kan de ontwikkeling tegenvallen. Verder kun je best afgaan op wat je invalt of wat je tegen komt, dat doet iedereen wel, denk ik. Ik gebruik wel altijd google als ik iets tegenkom wat ik niet ken. In rassen zitten veel verschillen, sommige druiven bijvoorbeeld hebben eerder een kas nodig dan andere. Dan zijn er nog verschillen in rijpingstijd, grootte, smaak... Dus ben niet bang om je internet-telefoon te gebruiken als je op een tuincentrum of kwekerij staat, zodat je weet wat je koopt.

Ik heb afgelopen nazomer gezaaid en als klein plantje binnen gehouden. Nu heb ik ze ondertussen uitgeplant. Overwinteren lukt hier niet. Een Nederlands sprekende meneer hier op de volkstuin heeft het voor het tweede achtereenvolgende jaar geprobeerd. Winterser dan -10°C bij weinig wind is het hier niet geworden, maar zijn planten hebben wel weer het lootje gelegd. Of mijn kleine plantjes tot volle wasdom zullen komen is afwachten, het zou alsnog een te krap seizoen kunnen zijn; op dit moment zijn ze nog niet groter aan het worden.

Het zou kunnen dat de weerkaatsing van de zon op het water een extra stimulans betekent. Dat vroege speenkruid bloempje van mij stond op een naar het zuiden gerichte oever. Ook m'n vroeg bloeiende Groot Hoefblad stond op een zuidelijk gerichte oever. Dat zal geen toeval zijn. Het paadje naar m'n roeiboot toe ziet nog niet geel van het speenkruid, dus het hoogtepunt van de bloei is nog niet bereikt. Volgens mij zag ik gisteren al een zwaluw vliegen, ik zag het te kort om zeker te kunnen zijn. Hebben nog meer vogeltjes zo'n karakteristieke lage zweefduikvlucht? Zo niet, dan was het er één. Alles is toch wel vroeg dit jaar, wat traditioneel in April gebeurt, gebeurt nu al in Maart. Ik had vandaag geen trek in rabarber, want gisteren al peertjes gegeten, en dat zou wat te veel fruitigheid bij elkaar zijn geweest, maar anders had ik hier al een maaltje aan gehad: Op een foto is de grootte van iets niet zo duidelijk te zien, maar dat zijn mooie dikke stengels al. Niet geforceerd, al ligt die stam wel met opzet op die plek om de voet van de rabarber van schaduw te voorzien. Ik ben niet gewend om de rabarber al zo vroeg klaar te zien. Over vroeg gesproken... ik zag zelfs dat iemand al aan het gras maaien was geweest. Niet echt een fenologische waarneming natuurlijk, maar wel iets wat me opviel en wat er ook nog wel bij kan. Of liever niet, natuurlijk; gras maaien in Maart, hou op zeg!

Ik vind dit soort fenologische waarnemingen altijd heel interessant. Alles lijkt bij jou even ver als bij mij.

Hoe ging die Kamchatica bij jou dan de afgelopen jaren, mastert? Mijn oudste plant is ook zo'n anonieme Rus, bij voorbaat had ik daar minder vertrouwen in, maar hij droeg vorig jaar goed, en de bessen waren best lekker. De oogsttijd was onverwachts laat, in Juli pas. Dit jaar zie ik dat hij zich ook weer laat ontwikkelt, ik zie nog nauwelijks bloesem, maar ik denk dat de meeste knoppen nog moeten komen. Canadezen als Beast en Beauty zijn veel verder. De Kamchatica staat bij een Duet en een Wojtek, in elk geval met Wojtek is nog wel wat overlap, Duet was veel vroeger, die heb ik gekocht samen met de Wojtek, maar die horen helemaal niet bij elkaar. De tijd van rijping is normaal gesproken van invloed op de smaak, en ik denk dat ik daarom nu meer vertrouwen heb gekregen in mijn Kamchatica, als die eerder was geweest zullen de bessen waarschijnlijk minder lekker zijn geweest. Ik neem wel aan dat het een toevalstreffer is, zo'n waarschijnlijk van zaad opgekweekt exemplaar.

Ik wist trouwens niet dat kamerfoelie er zo kon uitzien en zo groenblijvend was als op die foto van Amrutten, dus wat dat betreft ben ik er wijzer van geworden.

Ook stomme klusjes gedaan hier, zoals wat gaten en groeven dichten die muis en rat altijd maken. Daarbij dacht ik even een egel te zien: Maar natuurlijk was het geen egel, ik denk dat het landschap hier veel te open is voor egels ook. Ik geloof eerder dat ik degene heb ontmoet die straks mijn jonge koolplantjes gaat opeten: Nog niet droog achter de oren, dit jonge haasje. Ik zet hier trouwens heel weinig groente om het huis heen, want daar zijn iets te veel liefhebbers voor.

Deze weet ik zo niet... Wat ik in elk geval niét zou doen is deze bollen langer bewaren in droogte bij kamertemperatuur, want dan ben ik bang voor uitdroging. En tot November is wel erg lang ook. Ik zou de teentjes òf nu poten, en dan goed markeren met stokjes zodat je herinnerd wordt aan waar ze zitten, òf als je een koel hok hebt de volledige bollen in een papieren zakje daar bewaren totdat het bijna Augustus is of zo. Maar ik weet niet hoe goed Olifanten knoflook bewaart; ik vermoed vrij goed omdat het een langzame groeier is. Ik heb trouwens 1½ jaar terug bij gewone knoflook een teentje geplant wat slechts een sprietje opleverde dat ik even later niet meer terugvond. Ik was het al weer lang vergeten, maar nu groeit op diezelfde plek een normale knoflookplant, totaal eenzaam want ik had daar geen knoflook neergezet. Het is zeker dat potertje van 1½ jaar terug, en het heeft zich niet gesplitst; groeit als een enkele plant. Waarmee ik wil zeggen; je zou nu iets kunnen poten en dat en dat er dan niets of bijna niets gebeurd, misschien een sprietje of zo, maar geef het dan niet op. Het kan volgende winter alsnog aanslaan. Knoflook kan vrij lang goed blijven. Voor dit seizoen geef ik je weinig hoop om iets te kunnen oogsten; het is gewoon te laat en die leverancier verdient een pak voor z'n billen. Ik heb trouwens erg weinig ervaring met Olifanten knoflook en ook niet met deze situatie, dus misschien dat iemand anders hier meer over kan zeggen.

Dit jaar al. Ik weet niet of je frigo stekken hebt, of plantjes in pot, maar aardbei maakt in de zomer loten, en wat je hebt zijn hoogstwaarschijnlijk loten die afgelopen zomer al zijn gevormd, met de beginselen van bloemknoppen daarin al aanwezig.

Arjan, het lijkt me onwaarschijnlijk dat er bij jullie iets fout is gegaan, en dan nog hebben we het over een struikje dat het bij mij goed doet en waarvan me opviel dat de bessen lekker waren - de tweede bloei van vorig jaar heeft een paar besjes opgeleverd. Maar ik zou het op prijs stellen als hier straks nog wat foto's van die Honey Bee kan plaatsen en daar jullie met een kennersoog naar kan laten kijken, zelf mis ik nu eenmaal vergelijkingsmateriaal. Hier staat een foto van mijn Honey Bee van vorig jaar, met daaronder een reaktie van Groothof: https://www.moestuinforum.nl/lonicera-caerulea-honingbes-t468-300.html#p383441. Bij de eerste bloeiperiode was dit struikje ongeveer gelijktijdig met de Wojtek, ik heb 19 April voor de Honey Bee genoteerd, en 21 April voor de Wojtek. De Wojtek is ietsje ouder, kan daardoor iets later zijn geweest. Dit jaar lijkt de Honey Bee ook weer mooi gelijk op te lopen met de Wojtek. Op dit moment is het nog wat te vroeg voor foto's omdat er nog nauwelijks blad te zien is, maar het lijkt me leuk om hier over een paar maanden op terug te komen met beelden. Ik ben ook wel benieuwd waar jullie op letten als het er om gaat de variëteit honingbes vast te stellen. Waarschijnlijk wil Groothof ook wel even meekijken weer?

Mogelijk dat de hoogte ook een rol speelt; ik bedoel dat wat laag bij de grond blijft minder wind vangt en eerder op gang komt. Bij mij ben ik er zeker van dat ik dit effekt zie. Bij de honingbessen, maar ik zie het ook bij groot hoefblad en speenkruid op dit moment, dat de bloei laag bij de walkant eerder is dan iets hoger. Als je in Mei kijkt naar de bomen, dan zie je de lage begroeiing eerst groen worden, daarna pas de hoogste bomen. Dit is een Duet bij mij vandaag: Dit is een Aurora, als piepklein struikje 1½ jaar terug bij Arjan Mekelenkamp vandaan gehaald (sneller dus dan de Honey Bee, die volgens Groothof niet op een Honey Bee leek, dus dat roept dan een vraagteken op, maar dat terzijde): Om bloemen tegen te komen moet ik altijd even wat lager in de struik kijken. Vorige week was de Indigo Gem het eerste rasje wat bloei vertoonde bij mij, maar die heeft ook de meest gedrongen groei. Als een struikje wat snel omhoog geschoten takken heeft, dan zijn die takken later. Hier wat takken van de Beauty; die hoogste tak in beeld doet nog niks: Het kan natuurlijk zijn dat het element wind bij anderen een tikkeltje minder speelt. Waar ik woon heeft de wind vrij spel; vandaag zag het er bij mij zo uit: Misschien moeten we bij de selectie van honingbes rassen voor een klimaat als het Nederlandse wel een beetje rekening houden met de groeivorm, en dat goede groeiers betrouwbaarder vrucht zullen geven dan meer gedrongen varianten. De honingbessen lijken dit jaar allemaal snel op gang gekomen in de mooie Februari-maand die we hebben gehad. Het eerste kievitsei is nog nooit eerder in Februari al gevonden. Nooit. Nu wel, bij Vegelinsoord; het eerste kievitsei van Nederland gevonden in Friesland. Ik wil maar zeggen: dit is weer niet echt een representatief jaar voor honingbessen ook.

Voor Appelvrouw: knoflook bedden in regenachtig Kentucky, gisteren. Dit is een vrij standaard beeld bij knoflookboeren, als er tenminste geen pak sneeuw ligt. Ik ben nooit ergens tegengekomen dat mensen de mulch gingen verwijderen.

Ik zou de boot losmaken en zag daar mijn eerste speenkruid-bloempje de kop opsteken: Normaal waait het hier nogal op de vlakte, maar dit jaar waait het helemaal niet zo. Ik denk dat het hier dit jaar helemaal niet zo sterk achter loopt, áls het al achter loopt.

In deze tijd zijn ze er niet. Ze zijn ook alleen als pootuitje te krijgen, want zijn, net als knoflook, steriel. Dus dan moet je van de zomer beginnen rondkijken, Tuinen van Weldadigheid, Leven van het Land, Vreeken... of ruilen op een moestuin-forumdag. Een doorsnee zadenwinkel heeft dit niet.

Te vroeg: Dat is die rare Indigo Gem weer. Liep vorig jaar ook al voor de muziek uit. Dit ras mag een rode streep door voor Nederland. Ik heb ook geen ander rasje wat nu bloeit dus geen besjes voor de Indigo Gem. De volgende wordt Duet, die is ook nog vroeg. Vorig jaar winter rond deze tijd, en mijn meeste honingbessen bloeiden toen pas eind April. Dat gaat dit jaar héél anders worden, al wordt het ook nog wel wat als er een maand af gaat, maar je kan wel zien dat honingbessen kouder gewend zijn.

Mijn test ga ik nu duidelijker in beeld brengen. Doel is om de ontwikkeling van de sjalot te begrijpen, en zicht te krijgen op hoe de plantdatum het uiteindelijke resultaat beïnvloedt. Alle foto's hieronder zijn van vandaag. Tot nog toe plantte ik St Jans vrij vroeg, in Augustus al. De plant maakt dan vrij veel loof aan, nog voor de winter. Zoals bij deze het geval was: Maar mijn meeste St Jans hebben minder loof, omdat ik later heb gepoot, sommigen zo laat als half Oktober. Deze heeft maar een stuk of 5 scheuten gemaakt: Sommigen maar 4 of nog minder: Ik kan ook merken dat de gesteldheid van de grond een rol speelt, want zeker dat plantje op de laatste foto is er niet als één van de laatsten ingegaan, maar daar lijkt veel maar half vergaan materiaal te zitten inplaats van fatsoenlijke grond; daar zal niet veel voeding zitten. Maar het moet haast wel zo zijn dat iedere scheut die je nu ziet een uitje op gaat leveren. Dus minder scheutjes, minder uitjes, maar meer voeding per uitje, dus hopelijk grotere uitjes. Maar hoe groot ze echt kunnen worden weet ik niet. Ik denk dat er vanaf nu wel wat mest bij kan. Voor grote sjalotjes moet je volgens mij niet bij het poten voeding geven, maar wel na de winter als dan de groei er weer in komt. Ik heb wat kiezelsteentjes bij sommige planten gelegd om het aantal scheuten niet uit het oog te verliezen - ik weet niet zeker of dat aantal wel gelijk zal blijven vanaf nu. Dit plantje heeft nu 4 scheuten gemaakt: Er zijn meer herfstsjalotten. Ik heb een stuk of wat grijze gekregen van Ciska, maar ik merkte dat die veel trager op gang kwamen. Tezelfdertijd ongeveer als de St Jans in de grond gedaan, maar ze begonnen pas in Januari uit te lopen. Dan denk ik dat je altijd een geringer aantal scheuten en dus uitjes krijgt. Dit is zo'n grijze sjalot:

Ja, ik laat het gewoon liggen, de mulch, al is de laag al half weg, want het verteert natuurlijk. Het is er gelijk in de herfst al opgegaan. Wat zeker is is dat knoflook goed groeit bij een koelkast-temperatuurtje en niet gebaat is bij kamertemperatuur - omdat kamertemperatuur de groei remt is dat voor bewaring juist wèl een goede temperatuur. Nu zal je met grond niet snel richting kamertemperatuur gaan, maar de vorst stelt hier ook weinig voor. Als je het laat liggen heb je in elk geval iets meer aktiviteit van het bodemleven eronder, dus de knoflook krijgt dan wat meer voeding. Als je het hebt over straks de grond weer wat bedekken, dan is dat denk ik wel een goeie. Zeker die stukken met een zuidelijke helling, die kunnen snel uitdrogen ook, dat is zeker iets om te voorkomen als het nog vroeg is.