Fenologische Seizoenen 2014

WIKI: http://nl.wikipedia.org/wiki/Fenologie

Fenologie is de studie van het verband tussen organische natuurverschijnselen – bijv. de tijdstippen waarop de markante ontwikkelingsfasen van planten en dieren intreden (ontluiken, intrede van bloei, rijpheid van de vrucht, bladverkleuring), gedrag bij dieren zoals eieren leggen door insecten en vogels, balts, enz.) – en de meteorologische omstandigheden en de tijdstippen in het jaar. Ze bestudeert dus ook de jaarlijks terugkerende natuurverschijnselen en is een onderdeel van de ecologie.

Voorbeelden van onderzochte verschijnselen zijn de tijdstippen waarop trekvogels terugkomen of weer vertrekken, en de eerste vlinders gesignaleerd worden.

Bij planten kan gelet worden op de tijdstippen, en de percentages op verschillende tijdstippen voor al deze verschijnselen:

vegetatieve groei: zoals knopdragend, bladdragend, herfstkleuren en bladval

voortplanting: zoals vegetatief plant (niet bloeiend of vruchtdragend), bloei, vruchtzetting en rijping

In dit topic gaan we onze eigen observaties plaatsen naar aanleiding van een reeds bestaand topic over de fenologische zaaikalender van Velt.

zie aanleiding vorige topic: fenologische-zaaikalender-t12444-20.html#p198451

Je kan vervolgens dit topic op meerdere manieren gebruiken. Je kan de observaties van anderen gebruiken om direct de zaaikalender van Velt toe te passen. Ik kan me voorstellen dat je niet alle signaalplanten bij jezelf in de buurt hebt, maar als je van een ander hoort dat bijvoorbeeld de lindebomen bloeien, kan je die wetenschap gebruiken om een handeling uit de zaaikalender toe te passen.

Je kan ook dit topic gebruiken om jezelf aan te leren de natuur om je heen zorgvuldig te bestuderen, en voor jezelf en je tuin daar conclusies uit te trekken.

Spelregels: alleen observaties, liefst met foto. Dubbele meldingen zijn helemaal OK, want regionale verschillen vinden we ook interessant.

Bij een post gaan we uit dat de datum van posten, ook de datum van observatie is, anders natuurlijk datum vermelden. Regio vermelden. Relevante omstandigheden vermelden (bv. bloeit die bloem in een beschutte hoek of op open veld). Observaties mogen heel breed uiteenlopend zijn: planten, dieren, weersomstandigheden, temperaturen

We zullen hier ook steeds, per fenologisch seizoen, een aantal "fenologische referenties" melden zodat er op die verschijnselen gelet kan worden.

 

Bij de "beginnende lente" horen bijvoorbeeld de volgende verschijnselen:

(beginnende ongeveer eind februari)

(Volgens de Fenologische kalender voor de groentetuin van Maurice Broekaert, zie link in eerste bericht.)

 

- De sneeuwklokjes ontluiken

- De eerste madeliefjes, ereprijs

- Alnus glutinosa (els) stuifmeelt

- De kikkers eerste roep

- Het kleine hoefblad bloeit

 

Graag ook de locatie van de waarneming in je bericht vermelden.

Bespiegelingen en discussies blijven we in het oude topic doen: fenologische-zaaikalender-t12444.html

Observaties invoeren:

Met het verstrijken van de tijd kunnen we tabellen en grafieken maken, waarmee je in 1 oogopslag kunt zien hoe het verloop van een seizoen ging in relatie tot iets anders (bijvoorbeeld temperatuur, droogte, regen etc.)

SuusP heeft een Google+ document geopend waarin we markante observaties kunnen noteren. Dubbele meldingen zijn nog steeds OK. Met vragen hierover kan je bij SuusP terecht. RvO doet ook zijn best om te helpen het systeem zowel gebruiksvriendelijk als effectief te maken.

Link naar het invoerschema: https://docs.google.com/spreadsheet/ccc?key=0AhPyQHYH48sldEkwT3RrYTdsMDJnRmZHX21rcXA5dGc&usp=drive_web#gid=0

Uitleg bij invoeren: https://docs.google.com/spreadsheet/ccc?key=0AhPyQHYH48sldEkwT3RrYTdsMDJnRmZHX21rcXA5dGc&pli=1#gid=2

Het verzoek om dus zelf je eigen data in te voeren. Als het niet lukt, of als je het te moeilijk vindt, kan je natuurlijk hulp vragen bij SuusP of RvO, maar in principe is het vrij simpel te snappen als je begint. Mij kan je ook PB-en hoor, voor hulp bij invoeren. (Technisch ken ik dat systeem niet).

Je kan het beste eerst in dit topic je observaties zetten, en in een ander tabblad het schema openen, en heen en weer switchen met invoeren, best een lollig werkje.

Interessante links:

Downloadpagina van Velt: http://www.velt.be/Joomla/index.php?option=com_docman&task=cat_view&gid=100&Itemid=108

De Natuurkalender: http://www.natuurkalender.nl/

Fenologische kalender voor de groentetuin: http://users.telenet.be/mbrk/groentetuin.htm

Logboek weer.nl : http://www.logboekweer.nl/Fenologie/Fenologie.htm

Observatie 1:

12.02.14

Op twee plaatsen vers geplunderde, kapotte vogeleitjes gevonden

Observatie 2:

12.02.14

De merel in wiens territorium mijn tuin zit, heeft zich nog niet laten zien (ik herken hem aan 1 albino veertje in de vleugel). Vorig jaar zat hij brutaal en hongerig mijn uitgestrooide compost na te pluizen waar ik naast stond op wormen enzo. Hij leeft nog wel. Kennelijk geen honger. Ook mijn opgekomen knoflook wordt door de vogels met rust gelaten, en er niet uitgetrokken. Ik was vergeten een stuk af te schermen, maar maakt niet uit. Tot nu toe geen gewroet in de groentebedden.

De Cornus mas, ook wel de gele kornoelje genoemd, bloeit hier sinds 01-02-14. Hij was al eerder geel, maar de bloemetjes worden bevlogen door insecten vanaf ongeveer die datum.

( fotootje wikipedia, de grote struik staat her achter het huis, maar heb daar geen mooie foto van )

De Sneeuwklokjes bloeien hier ( open ) sinds de 1e week februari.

grotere hoeveelheden gewone crocussen bloeien hier in de wijk sinds 08-02-14.

Een Kleine Vos zien vliegen op mijn tuin rond 20 januari. Meerder koolwitjes ook gezien trouwens.

Grote dikke hommel zien zoeken, laag langs de grond. 1e week van februari.

Locaties: Rotterdam / Krimpenerwaard.

We zullen hier ook steeds, per fenologisch seizoen, een aantal "fenologische referenties" melden zodat er op die verschijnselen gelet kan worden.

Bij de "beginnende lente" horen bijvoorbeeld de volgende verschijnselen:

(beginnende ongeveer eind februari)

(Volgens de Fenologische kalender voor de groentetuin van Maurice Broekaert, zie link in eerste bericht.)

- De sneeuwklokjes ontluiken

- De eerste madeliefjes, ereprijs

- Alnus glutinosa (els) stuifmeelt

- De kikkers eerste roep

- Het kleine hoefblad bloeit

Graag ook de locatie van de waarneming in je bericht vermelden.

Groningen, 10-02-14:

De sneeuwklokjes in het Noorderplantsoen bloeien. (Misschien al eerder maar toen fietste ik er niet langs...)

Vandaag zag ik onze berm vol met bloeiende madeliefjes! Nuja, toch meer dan 10 per meter.

Ik zou dan nu mijn plantuien in de grond kunnen doen, wat ik ook net van plan was.

edit, lokatie Hongarije

9 februari 2014 de eerste sleutelbloem bloeit in NO Frankrijk..(net onder Belgische grens)

8 februari 2014 de eerste botanische krokus bloeit

Sneeuwklokjes in volle bloei al waargenomen op 4-2. Knoppen van een soort narcis gingen die dag al bijna open. Bloeiende madelieven ook al langer dan een week geleden.

Afgelopen vrijdag voor het eerst: kloppen en "lachen" van een specht.

Krokussen in bloei sinds ca. 10 dagen. Winterakonieten al bijna uitgebloeid.

Aardbeien met bloem knoppen sinds begin januari. (Zowel gewone als doordragers)

Sleutelbloemen (in tuin, dus geen wilde) bloeien al sinds december, nu staan ze allemaal in knop of al met diverse bloemstengels met geopende bloemen.

Zwarte bessen en rode bessen lopen uit. (Bladknoppen zijn groen). Knoppen appelbomen zwellen. In perzik zijn bloemknoppen zichtbaar.

Goudsbloemen niet gestopt met bloeien gedurende de winter. Spaanse margrieten hebben meer bloemen dan gedurende de hele zomer.

Katjes in hazelaars waren 14 dagen geleden al volop open.

Iets zegt me dat dit geen "normaal" voorjaar is.

Ok... dat gaat snel daar in Zeeland... dan zal ik voor jou ook gelijk de verschijnselen behorende bij:

"De vroege lente" geven:

(volgens de kalender beginnende ongeveer eind maart)

- De bessenstruiken bloeien

- Populus tremulor(Populier) stuifmeel

- Bloei van: bosanemoon, sleutelbloem

- Bloei: van fluitekruid, maarts viooltje.

- Bloei van paardebloem.

Ik heb vandaag heel goed geobserveerd .. (dankzij dit topic)

Allereerst: een bloeiende paardenbloem en het zag er naar uit dat er nog meer aankomen:

Het was vandaag 12 gr met nonstop zon, na een nacht van -4 gr vorst en na 48 uur nonstop regen.

Verder zag ik vandaag dat alle lieveheersbeestjes die in huis (blijkbaar) overwinterd hadden zich met zijn allen richting ramen begaven, alle ramen vol met die beestjes!

3e opvallende ding: ik zag een paar huisvliegen, niet in huis, maar in de patio.

Tsja, nu zou ik graag weten wat dit allemaal zegt over het verloop van de lente natuurlijk..

Het is wel ongeveer de bedoeling dat je zelf je waarneming in de sheet zet, anders wordt t een hels karwei om bij te houden vrees ik. Als ik langskom en zie toevallig wat berichtjes hier die er nog niet in staan, dan ben ik heus niet te beroerd om ze in te vullen maar dan hangt t nogal van het toeval af. Uiteraard verplicht niemand je om alles in het systeem te zetten, maar dan komt t misschien dus niet in het overzicht terecht. Hier kun je dan meer info neerzetten, o.a. foto's.

Safen gaat vanzelf elke paar seconden, invullen zou moeten gaan zonder inloggen met de huidige instellingen.

- De eerste madeliefjes, ereprijs

hm dat is gek, aangezien madeliefjes echt het hele jaar rond bloeien? hier zijn ze in ieder geval in de winter niet weg geweest!

Nee maar jullie hebben ook geen winter gehad... normaal stoppen ze echt wel een tijdje met bloeien.

Ik vraag mij af of de vliegen en lieveheersbeestjes ook hier horen die ik noemde? Het gaat toch om alle planten en dieren of hebben we liever alleen planten?

edit oh oops ... moet ik dit in het andere topic vragen?

Nee, juist heel andere zaken dan planten ook. De zwaluw. De ooievaar, de zangvogels die beginnen en en en..... Broedende zwanen.

Vorige week bij mij achter een merel heel schor maar aanhoudend begonnen te zingen. Inmiddels is de zang na een week oefenen al bijna op stoom. Heel mooi. Elke ocht en avond dezelfde merel.

Gistermiddag in straffe koude wind weer een dikke hommel die laag speurend over de grond vloog, op de tuin.

Zwarte bes bij mij ( is altijd de eerste van de bessen. Nog niks aan blad in de schuivende knoppen ). Nog niet echt ver vooruit op andere jaren:

Zomaar een bloeier, die nooit gestopt is; al maanden bloeit nu :

Rode bes: niets nog :

Mijn Amandel. De topjes zijn nog niet kaal geweest. Knoppen zwellen behoorlijk:

De pruim ( de eerste bij mij, van de vruchtbomen ) Zwelling van knoppen.

Sinds 11-2 14 Deze mooie bloeisels, Komen elk jaar op het zelfde plekje voor bij mijn tuinhek in de straffe wind weer op.

Ik denk dat ik ze maar is een keer uitgraaf en mooi achter in de tuin zet

Hortensias krijgen ook al knoppen

ook maar even de tuin ingegaan....

akelei staat al 10/15cm hoog

de braam krijgt knoppen,

framboos zelfs beginnend blad,

de roos bloeit voor de zoveelste keer deze "winter",

de mierikswortel komt al 5 cm boven de grond,

ene paardebloem zie foto....staat naast transformatorhuisje

blauwe bes heeft knoppen en appelboom beginnende

bloeiend gras!!!!

moederkruid staat her en der ook weer 10/15 hoog

de vlier krijgt beginnend blad

het valt me op dat het heermoes/paardestaart nog niet te zien is [heb ook geen idee in welke tijd dat normal

is

is in de sheet ingevoerd!

Volle bloemknoppen in Eve's Delight, geen volle bloei, andere aardbeien geen knoppen.

Paarse dovenetel overal in volle bloei, beschut en onbeschut

Dit plantje staat in bloei, heeft kenmerken van jakobskruiskruid, maar wel erg klein.

Overal, beschut en onbeschut, krokussen die in knop zitten. Dit zijn krokussen die een beetje wild her en der geplant zijn door buren vermoed ik. De eigen vorig jaar geplante krokussen hebben nog totaal geen bloemknoppen.

Een mij onbekende boom in het bos, was leuke verrassing om te zien

Slaapmutsje is nooit doodgegaan

Rododendrons

Gevlekt longkruid staat fris met jong blad

De beschut staande vlier had minder uitlopend blad, dan de minder beschut staande vlieren. Ik denk dat het daglicht hier belangrijker is dan de temperatuur. Meer licht: sneller blad.

Zwarte bes staat vol in knop, de rode bes veel minder.

Brandnetel wortelstokken lopen uit

O, gevlekt longkruid..dat bloeit bij mij al 2 weken of zo...gek want andere zaken zijn weer later dan bij jullie.

De kamperfoelie ontwaakt, daar werd ik wel blij van vandaag, mooie paarse knoppen en ook al blaadjes te zien..

toevoeging foto:

De zwarte bes is naar mijn gevoel een echte indicator. Zo zijn er nog een paar, maar de zwarte bes is altijd vroeg, laat zijn vorderingen ook heel duidelijk zien.

Wat ik er mee wil zeggen is , dat een fenologische observatie eigenlijk alleen maar zit heeft, als het ingebed is in kennis. Kennis van. Kennis van oorzaken en gevolg. Van micro-klimaten, standplaatsen en en en.

Natuurlijk is dat zo Bit..we zullen dit sowieso jaren vol moeten houden om er conclusies aan te kunnen verbinden..en dan zelfs nog...maar het helpt wel te leren kijken wat er gebeurd in je tuin..dat is ook een voordeel niet?

foto`s van vanmiddag: zwarte bes

bosasperges (Ornithogalum pyrenaicum) komen nu boven de grond piepen

Helleborus nogwattius

Het was heel druk met bijtjes bij de sneeuwklokjes

div soorten longkruid -helleborus

Vanmiddag gesneden ( voor het stekwater ( ander topic )). Zo ver zijn de gewone wilgen bij ons in het weiland.