Berken opkweken. Ervaring gezocht

[Swa]

Heeft iemand ervaring met berkenbomen opkweken vanuit zaad of vanuit een stekje ?

Mag dat een redelijk grote stek zijn of moet er echt klein begonnen worden?

Edited November 9, 2021 by Swa

[Patrijs]

Ik heb twee berken groot zien worden die ik als zaailingen uit een bos heb meegenomen. 🤫

De ene paste net gebogen in de klep van een VW kever, de andere was nog kleiner.

[Swa]

Naar het bos gegaan en niks zaailingen kunnen vinden, zelfs geen takje kunnen plukken want die zaten veel te hoog. Wordt nog een moeilijke opdracht zo.

 

Weet iemand zaailingen online te koop voor een normale prijs?  Boompjes van 2meter aan 90euro zijn er genoeg te vinden maar dat is niet wat ik zoek.

[fre3ke]

Misschien dat stichting meerbomen ze heeft? Ze hebben op 27 november een zaailing-inleverdag. Ik heb alleen beuk en esdoorn in te leveren. 

 

Berkenootjes verzamelen? Ik weet niet hoe die eruit zien.

Edited November 12, 2021 by fre3ke

[rorror]

@fre3ke

De zaadjes ken je wel, straten liggen er soms vol mee. 

 

Als je in een bos zaailingen zoekt, moet je wel naar een bos waar berken staan, en dan het liefst aan de randen, of op de plekken waar ze in de laatste 5jaar het bos omgezaagd hebben, en ze het opnieuw laten groeien. 

[Stan W]

Wil je deze zaailing van dit jaar misschien hebben? Was in de pot van mijn steeneik aan komen waaien. Heb hem toen voorzichtig overgeplant. Weet toch niet wat ik ermee aan moet. 

 

 

[Swa]

Dat is een mooi aanbod Stan, maar Oss is wat ver, zelfs versturen zou ecologisch niet erg verantwoord zijn.

Iemand heeft me ondertussen een plek aangeduid niet al te ver van huis waar er zaailingen zouden staan die ik mag gaan uitdoen. Ik ga er deze week heen met een schopje :)

[weknow]

2 uren geleden, Swa zei:

zelfs versturen zou ecologisch niet erg verantwoord zijn.

Leg even uit waarom een brief op de post niet ecologisch zou zijn.

(Ik ben erg gek op ecologisch....maar dat is altijd een afweging over wat meer of minder schade zou aanrichten en in realtie tot het (echte) voordeel dat het oplevert. Is het de envelop die het niet zo ecologisch zou maken? De postzegel? Dat de postbode het op zijn/haar fiets meeneemt????? ) 🤡

[Stan W]

Het lijkt mij dat een uiteindelijk volwassen berkenboom meer koolstofdioxide opneemt dan dat het kleine ommetje van de koerier en productie van een bubbeltjesplastic envelop + zegels kost. Maar daar heb ik geen harde cijfers van. 

 

En je kan er later eventueel berkenweerschijnzwam op enten. Al gaat de boom daar wel dood van. 

[Brabantse Tuinprins]

Het zaaien van berken:

 

Zaden heb licht nodig om te ontkiemen dus zaden niet bedekken met potgrond, grind etc. Het beste de zaden OP de potgrond zaaien en de pot afdekken met helder plastic (vastzetten met een elastiekje) of een glasplaatje. Een maand koude heeft vaak een postief effect hebben op het kiemingspercentage.

 

Zaden van berken hebben in de regel een lage kiemkracht. Er zijn veel 'lege' zaden en zaden waarvan het embryo defecten vertoont en dus niet zal ontkiemen. Ik heb afgelopen winter Betula dahurica gezaaid: van de ongeveer 50 zaden ontkiemde er 1 (zaad was vers).

 

Berken zijn promiscue en kruisen gemakkelijk met andere berkensoorten.

 

Berken zijn lastig te stekken. Worden meestal gezaaid, benaamde soorten worden geënt.

Edited November 17, 2021 by Brabantse Tuinprins

[rorror]

3 uren geleden, Brabantse Tuinprins zei:

Zaden heb licht nodig om te ontkiemen dus zaden niet bedekken met potgrond

Geldt dit alleen voor berken zaden? Want ik heb nog nooit zaden gezaaid die licht nodig hebben om te kiemen. 

[Patrijs]

Sla, peterselie, selderij, bonenkruid, marjolein en andijvie worden vaak beschouwd als lichtkiemers. Heel wat onkruidzaden zijn lichtkiemers. Hun zaden kunnen heel lang in de grond overleven en gaan kiemen als er gespit wordt. Een lichtprikkel van nauwelijks 1 seconde volstaat om deze actie in gang te zetten. (Vrij naar Google)

 

 

Er zijn lichtkiemers en lichtprikkelkiemers:  Lichtkiemer - Wikipedia

Edited November 17, 2021 by Patrijs

[speets]

3 uren geleden, rorror zei:

ik heb nog nooit zaden gezaaid die licht nodig hebben om te kiemen.

 

Kijk dan ook maar eens hier, al zijn 'de geleerden' het niet op alle fronten met elkaar eens.

[rorror]

19 minuten geleden, speets zei:

Kijk dan ook maar eens hier, al zijn 'de geleerden' het niet op alle fronten met elkaar eens.

Ah dank! Zo leer je elke keer wat meer. Helaas is het lijstje niet echt compleet.

 

Op sites lees ik dat ze berken zaad bedeken met 2mm potgrond, valt dat dan ook onder de catogorie 'lichtkiemer'?

[weknow]

In het verleden 2x berken gezaaid. Ging in vergelijking met allerlei andere bomen vrij gemakkelijk. Geen lange stratificatietijd*  nodig, al zeker geen scarificatie** zoals veel bomen en struiken  en vrij snelle opkomst***.

 

Over het algemeen is het zaaien van bomen en struiken toch wat anders dan van eenjarige of tweejarige groenten en bloemen.

 

Ga geen uitgebreide uitleg geven met alle inns en outs. Wel kort enkele belangrijke aandachtspunten die het verschil tussen succes en niks kunnen betekenen.

 

1. De methode en behandeling per soort kan enorm verschillen!! Zelfs dezelfde methode kan het ene jaar een zaden van een andere partij of boom bij hetzelfde zaad beter werken dan een ander jaar. Advies is om via Google met  de Latijnse naam van de plant (dus hier Betula, eventueel aangevuld met de varieteit want dat kan ook nog wat uitmaken: Bijvoorbeeld Diospyros kaki reageert al op een kortere koude stratificatie als Diospyros virginiana)  en het woord "propagation"of evt. "seed germination" te zoeken. Als je dit geregeld doet zul je merken dat sommige bronnen betere informatie geven (zelf ervring hebben!!!) en dat er ook vaak - zoals met alles op internet - grote kletskoek wordt verteld. Door een aantal bronnen te vergelijken krijg je toch een aardig idee van een mogelijke aanpak. Twijfel je, dan deel je het zaad in porties en gebruikt bijvoorbeeld 2 methoden om je kansen te verbeteren. Hieronder geef ik bij voorbeeld enkele bronnen voor zilverberk (betula pendula) en hoe ik het zou aanpakken. 

 

2. Vers zaad kiemt vaak sneller/beter dan zaad dat al een of 2 jaar ouder is. Ook het bewaren van het zaad kan essentieel zijn (Asimina triloba bijvoorbeeld NOOIT laten drogen) 

 

3. Werk strikt schoon. Schoon papier bij de zakjesmethode voor wat grotere zaden. Pas gekocht zand of perliet als je zaden een voorbehandeling geeft. Zelfs dan kan schimmel die toeslaat het einde betekenen, het ene zaad is daarvoor veel gevoeliger dan ander, Ik heb nooit chemische middelen gebruikt. Is het kritisch...zaad dat moeilijk te krijgen is....dan best in meerdere kleine porties zodat bij schimmel niet alles dood is.

 

4. *Bijna alle zaden van bomen, struiken en vaste planten hebben iets van stratificatie nodig. Dat is een koudebehandeling (rond de 5 graden) of een warmtebehandeling (kamertemperatuur of iets warmer) of een afwisseling van beide. Dat kan meerdere keren of zelfs meerdere jaren nodig zijn. Voor sommige soorten, vooral streekeigen zoals berk,  kun je dit op natuurlijke wijze in het najaar doen. Wisselende weersomstandigheden (nat, warm, koud, sneeuw, een vorstje enz) maken het embryo in het zaad wakker om te kunnen gaan kiemen dan. Voor andere is het handiger om het wat kunstmatiger (koelkast, vensterbank, onder plastic...) te doen. 

 

5. **Zaden in een erg harde verpakking moeten beschadigd worden. Weken in koud, warm, zeer heet water voor kortere of langere tijd, licht kraken om ze te laten barsten of met een vijltje bijna doorvijlen. Daardoor kan er vocht bij het embryo komen en dit zich gaan ontwikkelen.

 

6. *** De tijd die het duurt kan enorm verschillen. Er zijn soorten die er jaren over doen. Andere kunnen direct of bijna direct gaan kiemen. 

 

7. Dit is geen harde materie. Doelgericht proberen en ervaring opdoen en die vergelijken met de ervaring van anderen helpt je echt verder. Dat sommige dingen mislukken of extreem lang kunnen duren en veel geduld vragen hort er ook bij. Bovendien ook goed kijken naar de omstandigheden die nodig zijn als de kieming begint zoals: juiste medium; juiste vochtigheid, temperatuur die gewenst is?, hoe groeien de wortels? (wanneer en hoe verspenen of verplanten), hoe overwinteren als jonge plant (vaak veel gevoeliger dan volwassen planten) enzovoort.

 

Hier een paar m.i. goede sites met wat ze over het kiemen van zilverberken zeggen:

https://www.treeseedonline.com/store/p204/Silver_Birch_(betula_pendula).html

https://www.forestresearch.gov.uk/tools-and-resources/seed-storage/betula-pendula/

https://www.researchgate.net/publication/285948211_Betula_pendula_seed_storage_and_sowing_pre-treatment_Effect_on_germination_and_seedling_emergence_in_container_cultivation

 

Mijn aanpak hier zou zijn om het verse en vrij kleine berkenzaad in een klein bakje bovenop wat vochtig zand een dikke maand in de koelkast te zetten en daarna zo op een zeer lichte plek, niet directe zon en afgedekt met plastic dat ook ventileert  rond 15 graden laten kiemen. Zaad oogsten gaat heel makkelijk op het moment dat het rijp is. Zaad niet toedekken alleen licht in het zand duwen. Als ze kiemen na 1e bladpaar met een tandenstokertje uitprikken en in gezeefde potgrond uitplanten in kleine potjes. Als de katjes er zo uitzien is het zaad makkelijk en massaal oogstbaar.

 

Edited November 17, 2021 by weknow

[Patrijs]

54 minuten geleden, weknow zei:

Als de katjes er zo uitzien is het zaad makkelijk en massaal oogstbaar

 

Is dit niet de bloeiwijze van de berk, ook gelet op het jonge blad?

Hier zijn ook berken spontaan uitgezaaid.

 

[weknow]

1 uur terug, Patrijs zei:

Is dit niet de bloeiwijze van de berk

Ik denk, Patrijs, dat je moet vragen: WELKE berk. Als je mijn stukje leest, zie je dat ik het even heb toegespitst op de zilverberk (Betula pendula). Verschillende berken hebben ook wat verschillen in de katjes. Kijk ik naar het tekeningetje naast de foto die je laat zien, dan lijkt dat rechts ook een katje van de zilverberk dat er op staat? 😉

 

Zeker, als de omstandigheden voor de soort gunstig zijn (armere bodem, zanderige en wat zurige grond) is er een goede kans dat berken gemakkelijk spontaan uitzaaien. Typisch zo een boompje dat je op een geschikte bodem vanzelf meer kunt krijgen dan je lief is. Net zoals essen, elzen, esdoorns, eiken en nog diverse andere bomen die makkelijk uitzaaien of opschot maken. 😁

[Brabantse Tuinprins]

Weknow geeft een aantal goede punten aan al behoeven sommige zaken enige kwalificering. Zo kiemen niet alle esdoorns even gemakkelijk. Als je bijv. Acer griseum zaait (vers zaad) dan moet je anderhalf wachten voor het zaad ontkiemt. Komt het zaad van een alleenstaande boom dan is 95% van de zaden leeg. Niet alle esdoorns zijn als de Noorse esdoorn waarvan ogenschijnlijk ieder zaadje ontkiemt!

 

Ik zaai al meer dan 20 jaar allerlei houtige gewassen en het belangrijkste is in mijn optiek dat vers zaad zo goed als altijd beter kiemt. Verder kunnen diverse soorten niet tegen droge bewaring (o.a. Asimina en veel Magnolia soorten) dus deze moeten op de correcte wijze worden opgeslagen. Helaas kun je aan een zaadje doorgaans niet zien hoe oud het is dus door schade en schande wordt je wijs. Resultaten van mijn zaaierij zet ik op het Duitse tuinforum Garten-pur.

[Swa]

Jawade.... ben ik weer aan iets begonnen, haha.

 

Het is niets geworden op die plek met zogezegd zaailingen van berken, ze hadden namelijk een eikenblad en er staan daar helemaal geen berken in de buurt... Eiken heb ik al genoeg staan, die hadden vorig jaar nog maar net hun voorplantingskuur (ik weet niet hoe dat fenomeen noemt waar alle eiken uit de buurt als het ware afspreken om dat jaar allemaal heel veel eikels aan te maken, komt om de pakweg 5 jaar eens voor)

 

Een bevriende buur weet dat hij zaailingen staan heeft in zijn minibosje wat verderop en mag daar met hem volgende week naartoe.

 

[tielse flipje]

Mastjaar

[speets]

Heb je geen heide in de buurt? Bij ons groeit de hei dicht met berkenbossen.

[Swa]

Vandaag 8 zaailingen gevonden in het minibosje bij de buur, ze zijn ongeveer 75cm groot + wortel.

Die babyboompjes zijn papierberken (Betula Papyrifera als ik wikipedia mag geloven) wist hij te vertellen.

 

Morgen pas planten want het licht was al uit tegen ik thuis was. Wat hou ik toch van dat zomeruur.