roeier

Als ze klein zijn zou ik ze niet in de volle grond stoppen maar in potjes, want als ze opkomen weet je niet wat een grassprietje is en wat Olifanten knoflook, en kleintjes kunnen ook slecht tegen een strenge winter. Maar die van mij waren niet groter dan 2 - 4 mm, het kan zijn dat die van jou groter zijn. Nog even bewaren tot de nazomer en dan dubbel schillen alvorens te poten lijkt de meeste kans op succes te maken. Bij mij kwamen ze onregelmatig op, sommigen na een paar weken, anderen na een paar maanden.

Ik had het vorig ook wel bij prima, echt grote bollen. Verlate toevoeging: ik was net nog even op de tuin, ik had de Morados daar laten liggen na ze uitgetrokken te hebben, want ik vond het niks, maar ik zag daar ook bij één broedbollen in de stam. Maar fatsoenlijke bloemstengels hadden zich niet gevormd. Dat zal vast bij Ad dan ook niet zijn gebeurd. Kees Huijbregts van Eemlook zegt over de Creole groep: "Creoles groeien het beste in een Middellandse Zee klimaat maar overleven in meer noordelijke klimaten wel. Hier zijn de bollen wel beduidend kleiner." Morados liggen op veel plaatsen hier in de winkel, uit Spanje vandaan, maar het zal niet meevallen voor ons om dezelfde mooie bollen te krijgen.

Had je dat echt bij de Morado, Ad? Ik ken het alleen bij knofloken uit de Artisjok groep, die maken normaal geen bloemstengel, maar willen wel eens van die broedbollen maken in de stam. Ik neem aan dat het vooral door te nat of te droog komt. Vorig jaar had ik het bij een stuk of wat planten, allemaal Violet de Cadours, wat een Artisjok type is. Dit jaar had ik het nauwelijks. Eemlook maakt melding van het fenomeen als het over Artisjokken gaat: http://newsite.eemlook.nl/artichoke/ Maar een Morado is een Creole, die zou een gewone bloemstengel moeten maken, met broedbollen dus en dan verschijnen ze niet halverwege de stam. Hebben je planten wel gewone bloemstengels gemaakt? Waren het alleen de Morados die het hadden? Ik heb zelf problemen met de Creole groep, ik heb zelf een bol Morado uit de winkel geplant, maar de planten groeiden vreemd en ik had er snel de rot in. Het algemene verhaal is dat de groep uit het Middellandse zeegebied komt en bij ons de bollen aanzienlijk kleiner blijven. Eden Rose heb ik wel, is ook een Creole, en dat wil ook niet helemaal; dit jaar kwamen de bloemstengels aan de late kant. Het kan zijn dat iemand hier de Creole groep beter onder de knie heeft en ons van raad kan dienen. Ik heb zelf de laatste bollen er vandaag uitgehaald. Die waren een beetje verstopt komen te zitten: De bloemstengels zijn goed te zien. Dit is Wonha. Bij knofloken uit de Aziatische groep kun je die gewoon laten zitten want de bolgroei lijdt er niet onder. Als ik een persoonlijke winnaar moet aanwijzen onder de knofloken dit jaar, dan wordt het deze Wonha. Vorig jaar mislukt, en daardoor had ik er geen vertrouwen in dit jaar en heb ik ze een ongunstig hoekje toebedeeld, waar het hout van een terpbed wel erg oppervlakkig zat. Sommige bollen moesten letterlijk op stammetjes hout groeien: Het was ook een stukje waar vorig jaar aardappels stonden, en ik zie er altijd wel een paar over het hoofd bij het rooien. Dus ze kregen ook nog concurrentie van aardappelplanten. Maar toch nog mooie bollen: En wat aardappeltjes die mee kwamen natuurlijk. Volgend jaar maar weer een stuk aardiger voor de Wonha zijn.

Liefst knoflook drogen met het loof er nog aan hè? Ook na de oogst kan er nog wel wat kracht van het groen in de bol gaan, en kunnen de bollen nog wat verder opzwellen. Tenzij je de bloem hebt laten zitten, dan zie je eerder verschrompeling van de bol... Ook de bewaarbaarheid komt het ten goede als je droogt met het loof er nog aan. Als het loof helemaal knisperig is vind ik dat een teken dat de bol voldoende gedoogd is, dus ook daarom vind ik het wel handig om het loof er aan te laten. Het zijn nog wel lange stelen die zijn blijven zitten op de bovenstaande foto, dus ik denk dat de bol daar nog wel wat aan heeft.

Phytophtora heeft levend weefsel nodig om voort te bestaan, aan dood aardappelloof heeft het niets. Pas op voor knolletjes die er eventueel nog aan kunnen zitten, die kunnen een bron van voeding blijven vormen voor de phytophtora. Ik laat het loof meestal lang in de zon liggen, zodat alles zo snel mogelijk verdroogd. Hoe ver zijn we in het jaar trouwens? Aardappels in de grond laten zitten kan, maar er is ook nog wel tijd om iets anders op die plaats te zetten, toch?

Een fleurig veldje vol! Heel subtiel en mooi dat eerste bloemetje ook. Wat de tuinbonen betreft zijn de kanttekeningen over de temperatuur terecht. Ik weet niet wat voor effect een hoge temperatuur op tuinbonen heeft. Ze vinden een graadje of 16 ideaal, en dat zo'n beetje de gemiddelde temperatuur hartje zomer hier. In Anchorage, Alaska, is de gemiddelde zomertemperatuur 15°C, dus het is hier nog net even wat warmer als daar, maar met de meesten van jullie heb ik eigenlijk heel weinig gemeen. Mensen onderschatten vaak hoe fris Friesland blijft als je wat dichter bij de kust zit. Binnen Nederland waren er de laatste tijd ook weer grote verschillen. Over de streek van Appelvrouw en die van Flup heb ik het dan nog niet eens. Daarom willen tomaten hier ook nauwelijks, maar met tuinbonen heb ik waarschijnlijk een voordeel. Ik weet niet precies wat ze aankunnen. We hebben hier toch ook wel 3 dagen achter elkaar gehad met temperaturen boven de 30°C, en ik zag de bonen niet lijden, maar je zou verwachten dat er wel ergens een grens ligt. Maar dat merken jullie dan voordat ik het merk.

Een gespreide oogst lukt mij niet zo, kan misschien het beste met verschillende rasjes. Peultjes (mange-tout) heb ik wel al lang, dat gaat heel snel. Droogte heb ik haast jaar-rond last van, behalve in de periode met de kortste dagen. Bonen kun je wel vrij dicht op elkaar zetten, zodat ze elkaar en de grond beschaduwen. Het zijn vlinderbloemigen; die halen een groot deel van hun voeding uit de lucht, dus kunnen met minder grond toe. Dit is een veldje van mij een week terug: Veel water geven, en dan nog tel ik een slachtoffer van de droogte aan de zonkant, maar het meeste krijgt schaduw van elkaar. Luis is de meeste jaren niet eens zo'n groot probleem; een paar planten die te pakken worden vind ik niet erg. De luis was dit jaar wel wat erger. Plotiemoos heeft ook wat foto's geplaatst van zwarte tuinbonen in 'Problemen in de Moestuin'. Ik vraag me af of het de hitte, de hoeveelheid zon en droogte kan zijn geweest. Voor vruchtbomen is het normaal dat ze een deel van hun vrucht afstoten in die omstandigheden. Van tuinbonen weet ik het niet.

Ik kan het probleem van Fence niet duiden, het lijkt inderdaad niet een luizenprobleem, maar ik wil wel wat zeggen over tuinbonen en luizen. Op plaatsen als deze lees ik vaak over vroeg poten om de zwarte bonenluis voor te zijn. Mijn eigen ervaring is dat juist de vroeg gepote bonen de volle laag krijgen, en later gepote bonen beter gaan. Die ervaring heb ik in een facebook groep over moestuinieren voorgelegd, want het kan natuurlijk zijn dat ik in een uitzonderlijk stukje Nederland woon en de enige plaats waar deze luis zich al in April manifesteert... Moeilijk te geloven natuurlijk, en het bleek ook niet waar. Uit de reacties bleek dat iedereen deze luis half April of eind April al zag, en bij de meesten was hij nu ook alweer verdwenen. Ik bleek ook niet de enige die het meeste succes had gehad met laat gepote bonen. Wat je kunt doen met voortelen onder glas weet ik niet, maar als je het hebt over gewone buitenteelt lijkt het niet zo slim om in Maart of iets eerder zelfs te poten, want dan heb je ze net mooi boven de grond staan in April als de bonenluis komt en dan komen je planten vol te zitten. Als je bonen dan nog in grond zitten lijken ze de dans grotendeels te ontspringen; dan hebben de luizen hun slachtoffers al uitgekozen en gaan niet massaal verkassen naar nieuwe plantjes. Ik heb altijd goede resultaten met eind April gepote bonen. Dan heb ik geen vroege bonen; op dit moment zijn de peulen zich mooi aan het ontwikkelen, maar moeten nog veel dikker worden. Maar bonen hebben natuurlijk een mooie groeitemperatuur als ze in April worden gepoot, er zijn ook zat bestuivers, dus de teelt als geheel wordt er veel makkelijker door. Bij vroeg poten heb je tragere groei, dus het wordt wat lastiger om door aanvallen van slakken en bladrandkever heen te komen, en bij héél vroeg poten, onder glas, zou je ook de bestuivers nog wel eens voor kunnen zijn, alhoewel die er dit jaar in Februari zelfs al een beetje waren, dus op een zonnige plek zou het dit jaar geen problemen hebben moeten geven, maar het kan een zorg zijn. Meer zorgen bij vroege teelt dus. Ik maak een pleidooi voor later poten, en zeg dat het makkelijker is om de teelt over de ergste luizengolf heen te tillen dan om te proberen die voor te zijn. De luizen voor proberen te zijn berust misschien op een internet mythe, of misschien lukte het in het verleden wel of zo, maar gebaseerd op ervaringen van nu valt het niet aan te raden en zoek je er de problemen mee op.

Dit is wat er nu uit komt. Solo bolletjes met veel broedbolletjes er aan. Het heeft me 2 jaar gekost om van broedbolletje naar solo te gaan.

Het zou me ook niet verbazen als het nu nog wel zou lukken met Norli, maar wat halfschaduw zou een voordeel zijn. Het is wel typisch een gewas waar je gespreid over het seizoen af en toe wat van inzaait, anders krijg je te veel in één keer. Een nadeeltje is als de erwten al beginnen te vormen dat je ook wat draad krijgt, maar je kunt er natuurlijk voor kiezen daar niet al te gevoelig voor te zijn. Invriezen heb ik nooit gedaan, wel eens ze als doperwtjes gebruikt, maar op die manier vond ik ze wat zware kost, maar het kan aan mij liggen. Het voor jou meer regionale 'Pûltsje op Reis' heeft trouwens veel weg van Norli en doet er naar mijn mening zeker niet voor onder.

Gisteren de meeste Wonha geoogst, die kwamen er opvallend mooi uit. Dat was een verrassing voor me; vorig jaar vielen ze me tegen en wilde ik eerst niet met dit ras verder. Maar ik heb in de herfst toch nog maar een paar bolletjes de grond in gestopt, ergens op een slecht stuk grond waar de stukken hout letterlijk de aarde uit steken. De wortels van sommige Wonhas moest ik ook van rottend hout lostrekken. Ik had de Wonhas opzettelijk een slecht stukje gegeven omdat ik er weinig vertrouwen in had. Maar ik heb ze iets vroeger gepoot, vorig jaar half Oktober en toen kwamen ze pas in Maart boven, nu een paar weken eerder de grond in. Ze kwamen gedurende Januari boven; veel beter. Vorig jaar bolletjes van gemiddeld 3 cm, nu zo'n 4½ - 5. Dat is nog altijd niet groot, maar bij de meeste bollen tel ik maar een stuk of 4 tenen, dus dan heb je nog altijd forse tenen! Vorig jaar hadden ze allemaal 6 tenen per kleine bol. Ik weet niet precies wat het aantal tenen beïnvloedt. De voorste bol op deze foto is groter dan 5 cm en heeft maar 3 tenen, de donker-paarse bol heeft er 4, dat is het gemiddelde wat ze dit jaar hebben: Nog even over de verkleuring van de bollen: ik merk dat als ze diep in de vaste klei zitten, ze lichter van kleur blijven. Als ze oppervlakkiger zitten of in lossere grond kan er meer paars ontstaan. Ik denk dus dat zuurstof bijdraagt aan de rose-paarse verkleuring. Als er ook nog licht bij komt gaat de kleur meer richting blauw, maar dat moet eigenlijk niet, want dan gaat ook de smaak achteruit.

Het was een minder jaar voor de honingbes dan vorig jaar. Ik vond ze wat zuurder ook; door die warme Februari-maand kwamen ze sneller op gang dan vorig jaar. Ze moesten bij mij vooral rijpen gedurende een relatief koude Mei-maand. Vorig jaar viel de oogst een stuk later en hebben ze meer kunnen profiteren van een mooie Juni-maand. Dat maakt uit voor de smaak. De laatst geoogste bessen van mijn anonieme rus - vrijwel zeker een zaailing - vond ik het lekkerst. Die droeg wel wat minder als vorig jaar, had minder bloemen gemaakt. Nogal wat van mijn jonge plantjes kwamen niet goed op gang dit jaar, maar die hebben vorig jaar tijdens hun eerste jaar 2 of 3 keer gebloeid en een paar keer bessen gegeven, dus ik denk dat ze daarvan uitgeput zijn geraakt. De struiken die vorig jaar maar 1 keer hebben gebloeid deden het gewoon normaal. De struikjes die het niet zo goed deden trekken alweer bij, dus ik maak me geen zorgen.

Kleine zaadjes zijn moeilijker dan grote zaden. Vergt veel aandacht om de grond buiten constant vochtig te houden, en slakjes en onkruid de baas te blijven, zeker bij langzame kiemers. Waar mogelijk zou ik voorzaaien in potjes/bakjes, binnen, in de schaduw, wat plastic er overheen tegen uitdroging. Dat kan helaas niet bij wortels en pastinaak, want de wortel moet ongestoord groeien, dat moet haast wel ter plekke worden gezaaid. Het zijn géén lichtkiemers, dus ze mogen wel degelijk een beetje onder de aarde gestopt worden. Niet diep, maar een beetje aandrukken is goed, want wat vaste grond er omheen houdt vocht beter vast. Maar wortel en pastinaak blijven lastige kiemers, en trage kiemers; reken op een maand voordat je wat ziet. Ook is het zaad van pastinaak snel oud, terwijl het nog wel wordt verkocht. Peterseliewortel heb ik zelf nooit gezaaid, maar dat zal ook in de categorie wortel/pastinaak vallen. Stengelui - bij alle Alliums is het begin vanuit zaad erg langzaam, maar Alliums zijn uitstekend voor te zaaien. Selder en basilicum ken ik dan weer niet. Het is niet het makkelijkste spul, wat je hier had.

Heel herkenbaar, dit. Wat tuinbonen betreft heb ik voor het tweede jaar wat rassen staan die sterk in grootte verschillen, maar ik zie nu aan het 'kleine' ras ook wel peulen groeien die groot zijn, dus dan weet je wat heeft plaatsgevonden... Ik ben ook wel aan de eerste tuinbonen-oogst toe, geloof ik. Welke sjalotten heb je? Ik heb zelf twee rassen herfstsjalotten die ik beide erg lekker vind, op een andere manier dan ui. Dan dit jaar ook wat Red Sun gepoot, maar mwah; meer gewoon ui, minder speciaal.

Wat ik op de tuin zie is dat de zwarte luis - bonenluis - verdwenen is. Gisteren zag ik er nog een paar, maar die populatie is héél hard achteruit gehold de laatste paar weken, en nu zie ik niks meer. Ik heb in het begin even pssj pssj gedaan met een straaltje water, maar ik bedacht me al snel dat ik geen zin en ook geen tijd had voor dat soort dingetjes, dus ze zijn niet door mijn toedoen verdwenen. Terwijl ze eerder in zeer grote getale aanwezig waren. Meer regen geweest, meer zon nu, een paar tropische dagen; zou dat het zijn?

Ik denk dat er best een weekje overheen kan laten gaan voordat ik er meer over zeg. Ik heb wel het één en ander ingekooid; klimboontjes, Dahlias en palmkool. Kooitjes met wat grotere omtrek gebruikt, want 40 cm is geschikt voor één zaailing. Als ik wat boontjes bij elkaar heb bij een staak, dan doe ik daar natuurlijk één stuk gaas omheen - de omtrek is hier 70 cm: Wasknijpers inplaats van bindwikkels, want anders moet ik zoeken, en al lijken wasknijpers niet ideaal, misschien dat het in de praktijk prima gaat, en ik vind het in elk geval makkelijker werken.

Een tijdje terug vroeg ik naar de naam van een plant, hier: https://www.moestuinforum.nl/identificatie-wat-voor-plant-struik-boom-is-dit-2-t24897-60.html#p396179. Dat bleek een scharlei. Toen zei ik al dat ik het zou laten zien als die bloeide, en die bloei is er nu: Niet helemaal mijn stijl, die grote wuivende vaalrose bloemtrossen. Ik vind het blad mooi, dat blijft. Het zijn grote dingen, dat zal dan wel de reden zijn dat je ze niet zo snel bij een plantenwinkel aantreft. Hier moet je plek voor hebben.

Ik denk dat ze prima te bewaren zijn, RobN. Ik twijfel er nauwelijks over dat dit een Artisjok-type is, dus geen bloemstengel, vrij breedbladig, en de teentjes in lagen - aan de buitenkant dikke tenen, binnenin kleinere. Goed te bewaren. Je zei al dat je de knoflook vrij scherp vond, maar ik neem toch aan, op mijn betweterige wijze, dat dit een milde knoflook is. Ik heb de meeste van mijn Violet de Cadours - ook een Frans Artisjok-type - er nu uit. Daar zaten ook wel een paar bij die een beetje open waren bij de hals. Volgens mij, als de grond niet mooi vlak loopt, en/of ze zijn wat ondiep gepoot, of niet mooi recht met het puntje naar boven, dan kan dat gebeuren bij Artisjok-types. Maar ik had weinig afwijkingen en de maat is goed - niet eentje van 8 cm doorsnee zoals vorig jaar, maar veel van 7, en gemiddeld genomen zit ik volgens mij niet kleiner als vorig jaar bij dit ras.

Ik ga dit advies opvolgen. Fixet bleek dit gaas niet te hebben, Welkoop ook niet, vandaag iets verder gereisd, Karwei bleek wel 6 mm gaas te hebben. Aankomend weekend maar even knutselen, het lijkt niet al te veel werk als je de benodigdheden maar eenmaal hebt.

De preimineervlieg blijkt niet eens in het overzichtje voor te komen waar hierboven naar werd gelinkt. Ik heb er gelukkig niet mee te maken gehad, maar het schijnt dat het leggen van de eitjes lijnen met witte stippen oplevert, en dat je op die manier het makkelijkst de preimineervlieg herkent: Later, als de eitjes uitkomen, doen de larven hun verwoestende werk. Op het loof van m'n eigen uitjes zitten veel onregelmatige witte stippen waarvan ik dan weer denk dat het nog van hagel afkomstig is...

Het eerste rasje heb ik er in z'n geheel uit nu. Is ook niet moeilijk als je maar één bolletje, bestaande uit 4 teentjes, had om te poten. Het is wel een feest om de Vessalico er uit te halen, want die ruikt lekker. Een zoete knoflook, volgens een kenner. Volgens mij was hij er ook wel aan toe om er uit te komen; behalve de aftakeling en aantasting die je boven de grond zag, gaven de wortels makkelijk mee bij het lichten met de vork. Bollen zelf zijn gaaf. Eind Maart er al roest in, maar dan toch nog een heel aardig resultaat van 4 geplante teentjes: Die gaan bewaard worden om in de herfst opnieuw in de grond te stoppen, want ik ben blij met deze variëteit.

We gebruiken de tuin ook heel anders als vroeger. Even kijkend naar dat krappe arbeiderswoninkje waar ik in ben opgegroeid: buiten was 'de bleek', een grasveldje dus waar van oudsher witte lakens van oudsher op werden gelegd, tegen de muur zat een waterput, die was al in onbruik dacht ik, natuurlijk waren er waslijnen aan stevige palen, wat groentebedden, daar achter een kippenhok, en dan was er nog een kolenhok met daarin een 'húske' waar je je behoefte kon doen. Bijna al deze functies zijn binnenshuis gegaan, en als ik tegenwoordig kijk naar een woning in het goedkoopste segment, want daar heb ik het over, dan is er of nauwelijks een tuin, of het is voornamelijk een grasveldje omzoomd met wat bloemetjes. Men zit wel eens buiten op een mooie dag, maar verder heeft het niet veel functie. Je ziet wel een enorme verscheidenheid aan bloemen nu, en dat had je vroeger weer niet, en toen waren al die groen-centra er ook niet. Volgens mij is er nogal een culturele omslag geweest in wat een 'tuin' is voor een gewoon arbeidersgezin.

Wat heeft die alliummineervlieg dan huisgehouden zeg! Niet leuk. Vinky, ik denk dat die mineervlieg ook schuldig is aan de onregelmatige bollen. De bladen van een knoflookplant zijn natuurlijk de uiteinden van de bolvliezen. Onregelmatigheid in de bladen zie je terug in het bolvlies. Misschien dat je het iets sneller ziet bij een ras dat geen bloemstengel maakt, zoals een Vallelado, omdat een bloemstengel voor iets meer verband zorgt. Ik ben verbaasd dat ze nog niet omvallen, want dat doen zachtnekken ook sneller. Ik heb wat Violet de Cadours staan, uit dezelfde knoflookgroep - Artisjok - als de Vallelado, en daarvan liggen een stuk of wat al, zonder dat er nu echt een probleem is. Ik zou ze wat sneller oogsten dan je anders gedaan zou hebben; hoe langer je ze erin laat zitten hoe opener de bollen worden, en dat tast de houdbaarheid aan. Het lijkt wat de houdbaarheid betreft nog wel goed te zitten bij de bollen op de foto, al wil je het niet veel erger. Ik zou niet weten waarom knoflookbollen soms wat meer, en soms wat minder paars vertonen. Is wel normaal; Alliums hebben kameleontische neigingen. Het maakt de beschrijving van knoflook ook moeilijk. Het is in dat verband misschien wel leuk om te vertellen dat een knoflook-liefhebber in Finland, Torsten Sandberg, die heel veel rassen heeft, aan het telen is geslagen met een ras uit de Artisjok groep genaamd Messidor, en nu consistent volledige bloemstengels uit z'n Messidors krijgt. Dat is dus niet met kruisen - geslachtelijke voortplanting - gebeurd, maar met klonen, want dat is de enige optie met steriele rassen. Het is bekend dat een koud klimaat bloemvorming stimuleert bij knoflook. Er waren al een paar knoflookgroepen waarvan bekend was dat ze bloemknoppen produceerden afhankelijk van het klimaat, maar van de Artisjok werd aangenomen dat die nooit bloemen maakte. De groep komt uit een mild klimaat en wordt niet aangeraden voor Finland. De ervaringen van Torsten Sandberg tonen aan dat knoflook, steriel of niet, zich toch soms heel goed kan aanpassen, en daarbij ook een sterke uiterlijke verandering van kenmerken kan ondergaan. Knoflook laat zich niet makkelijk in een hokje duwen.

De ideale groeitemperatuur van de artisjok is ongeveer die van de tuinboon, hier wordt 62°F (zo'n 16°C - 17°C) genoemd: https://tomclothier.hort.net/page05.html#C. Voor de tuinboon ben ik wel eens 16°C tegen gekomen. Net als de tuinboon kan de artisjok ook over een beetje vorst, dus ja, vergelijk het daar dan maar mee. Toevallig heb ik een artisjok naast wat tuinbonen staan, en dat gaat redelijk gelijk op. De Mei-maand was niet warm, maar voor tuinbonen en artisjokken dus prima. Wat temperatuur betreft zit ik in dezelfde hoek als Patrijs. Het wil hier niet opschieten met tomaten en pompoenen, en komkommers komen al helemaal niet op gang. Maar met dat spul mag je artisjokken niet vergelijken, het zijn eerder tuinbonen.

Ruim 4 maanden later, dezelfde 4 plantjes: Ze zien er al een tijdje hetzelfde uit. Ze zijn weinig gegroeid, maar ze takelen ook niet af. Dat wat gelige blad is er al heel lang. Mijn gewone knoflook gaat nu hard achteruit, mede door roest. Deze plantjes hebben dat niet. Gek dat er zo weinig gebeurt; het is echt een slow-mo dit. Nou ja, ik zie vanzelf wanneer ze erom vragen gerooid te worden.