Brabantse Tuinprins

Echinacea houdt niet van te veel vocht in de winter. Een natte winter leidt tot veel uitval bij deze plant. Echinacea is een prairieplant die de voorkeur geeft aan een continentaal klimaat (droge winters, niet te droge zomers). De ver doorgekruiste soorten die de afgelopen jaren op de markt zijn gekomen, zijn doorgaans dure eenjarige gebleken. Het langstlevend is de oersoort (Echinacea purpurea). Verder heeft Echinacea een hekel aan concurrentie van andere planten dus het beste zo 'vrij' mogelijk planten. Ook is het verstandig de plant in het najaar niet af te knippen. Doe je dit wel dan kan er in de winter vocht in de holle stengel komen met rot van de plant tot gevolg.

Ik zou eerst kijken hoeveel vruchten eraan komen. Zitten er veel vruchten aan dan zou ik een deel verwijderen anders gaan de takken bij jonge bomen nogal doorbuigen. Hier bloeit nu de 'Myagkoplodnaya'. Is nieuw en staat nog in een pot.

Volgens mij is dit gewoon van de nachtvorst die we recent gehad hebben. Andere mogelijkheid is dat door de wisselende temperaturen de bloemen niet snel genoeg opengaan en de buitenste bloemblaadjes bruin worden. Bij de rood bloeiende Camellia's: felle zon in combinatie met relatief lage luchtvochtigheid doet de bloemen verbleken.

Van sommige soorten groeien en rijpen de bessen langzamer dan van andere terwijl ze toch ongeveer op dezelfde tijd bloeien. Hetzelfde zie je bij appels, peren, kersen etc.

Meeste zandgrond in Midden Brabant is aan de zure kant dus prima geschikt voor blauwe bes. Echter op diverse plekken is zandgrond ook 'klapzand' d.w.z. houdt weinig water vast en droogt zeer snel uit. Met name het gebied ten zuiden van Eindhoven is 'klapzandprairie' (daar is nu al een beregeningsverbod voor weilanden) en minder geschikt voor blauwe bes tenzij je de grond goed verbetert met humus en in droge periodes regelmatig kalkvrij water geeft.

Ziet er verdacht veel uit als een zaailing van de boswilg. Het feit dat de plant ook helemaal aan de zijkant van het potje staat geeft mij het vermoeden dat de oorspronkelijke plant is doodgegaan.

Ongeveer 20 cm boven de grond zit een klein gaatje, onder op de grond liggen wat houtpropjes. Vermoedelijk gaat het hier om het uitvlieggat van de appelspintkever / kleine vruchtboomspintkever (Scolytus mali en Scolytus rugulosis). Of de boom dit overleeft is afhankelijk van diverse factoren o.a. de conditie van de boom en de mate van infestatie. Kan zijn dat er de komende weken nog meer gaatjes in de stam komen doordat meer vruchtboomspintkevers uit de stam komen. Bij een ernstige aantasting is het verstandig de boom te verwijderen om meer schade te voorkomen. Zie ook: http://edepot.wur.nl/416740

Prunus mahaleb is zeer sterk groeiend dus voor hoogstamboom. MM106 heeft een middelmatige groeikracht. Ik sta er altijd versteld van hoe weinig wortels appelbomen nodig hebben om toch aan te groeien.

Benaamde soorten zullen toch gestekt moeten worden anders mogen ze de cultivarnaam niet dragen. Mijn inschatting is dat de meeste mensen de bessen de Aronia niet te genieten vinden. Er zit wel wat onderling verschil tussen de cultivars: 'Hugin' zou wat minder wrang smaken omdat het gehalte 'adstringerende stoffen' wat lager is dan bij 'Viking' of 'Nero'.

Zaailingen van een zelfbestuivende pawpaw zijn in de regel niet zelfbestuivend. 'Zelfbestuivendheid' komt bij pawpaws maar zeer sporadisch voor. Het overgrote deel van de benaamde soorten is niet-zelfbestuivend.

Als ik het goed begrijp is dit een soort winterstek. Het kan tamelijk lang duren voordat daar wortels aankomen. Ik zou die gewoon in die pot laten staan en nu niet gaan verplanten. Eerst maar eens afwachten of er wortels aankomen. Aronia wordt normaliter via zomerstek vermeerderd en vormt dan wortels na 4 tot 8 weken. Voor stek alleen jonge groei gebruiken die al wat is afgehard.

De grote vraag is of er wortels aan die stekken zitten. Zonder wortels geen leven! Als er wortels aan de stekken zitten: nu de individuele stekken overpotten in een pot die past bij de omvang van het wortelgestel (doorgaans P9 potje of 1 liter pot).

Sommige rassen bloeien m.i. te vroeg voor het Nederlandse klimaat. Je kunt beter cultivars hebben die wat later bloeien zodat de bestuiving beter is. Nimfa is hier het verst qua bloei. Zaterdagmorgen zag ik een verdwaalde hommel die hoogstwaarschijnlijk door de zware windstoten later die dag in Duitsland is terecht gekomen.

Lubera is er bekend/berucht om om bestaande rassen een nieuwe vaak meer commerciële naam te geven. Bij 'Pink Lemonade' zal dat niet snel gebeuren want dat is volgens mij een soort waar kwekersrecht op zit.

Je kunt die zaailingen het beste in diepe potten zetten (eikenpotten of rozenpotten). Als je ondiepe potten gebruikt kunnen ze draaiwortels krijgen waardoor de hergroei bij uitplant in de volle grond wordt bemoeilijkt.

Wat tegenwoordig als zwarte moerbei verkocht wordt is heel vaak een zwartvruchtige vorm van de witte moerbei. Morus alba (de witte moerbei dus!) is veel winterharder dan de echte zwarte moerbei (Morus nigra). Hoe je het verschil ziet tussen Morus nigra en Morus alba? De winterknoppen van Morus nigra zijn donker van kleur (bruinzwart) en het blad van Morus nigra voelt ruwer aan. Het blad van Morus alba glimt aan de bovenzijde meer.

Bij de reacties op YouTube is het niet altijd duidelijk waar de persoon die reageert tuiniert. Een bepaalde klimaatzone kan minder geschikt zijn voor een plant. Prunus tomentosa is een plant die van nature voorkomt in een tamelijk continentaal klimaat. Komt verwilderd (invasief?) voor in het noordoosten van China en als de wind daar uit het noorden waait kan het daar verdomd koud worden. Zet je een continentale plant in een zeeklimaat dan lopen deze planten in de regel tamelijk vroeg uit. Als ze zeer voeg uitlopen en het wordt later weer flink kouder dan kan dat leiden tot bladschade en aantasting van de bloemen (hoeft niet, KAN). Op diverse YouTube filmpjes uit Rusland zie ik Prunus tomentosa planten waar duidelijk Monillia inzit.

Ik heb nog wat verder gezocht omdat het niet precies duidelijk is of Prunus tomentosa zelf-bestuivend is of niet. Het volgende heb ik gevonden. In een artikel in Arnoldia (tijdschrift van het Arnold Arboretum, USA) uit 1964 wordt nader ingegaan op Prunus tomentosa (Nanking kers). Daarin wordt gesteld dat Prunus tomentosa zowel zelf-bestuivend als niet-zelf bestuivend kan zijn. Als zelfbestuiver wordt ‘Minnesota 63’ genoemd. Deze plant werd voor de Tweede Wereldoorlog gevonden in Minnesota en na de Tweede Wereldoorlog in de handel gebracht als ‘Orient’ (Prunus tomentosa ‘Orient’). Ik ken deze cultivar vooral als sierplant en niet als fruitstruik. Ik kan mij niet herinneren deze struik ooit met een rijke vruchtdracht gezien te hebben. De grote vraag is natuurlijk of wat hedentendage wordt aangeboden als Prunus tomentosa ‘Orient’ ook daadwerkelijk deze soort is. Vooral bij fruitplanten wil het regelmatig voorkomen dat (bewust of onbewust) verkeerde soorten worden geleverd. Wil je op zeker gaan dan zou je verschillende zaailingen van Prunus tomentosa kunnen aanplanten. Nadeel hiervan is dat je geen zekerheid hebt over de vruchtkwaliteit. Bovendien worden zaailingen van de Nanking kers zelden aangeboden (ik heb tenminste geen aanbieders gevonden). Prunus tomentosa is echter gemakkelijk zelf te zaaien. Zaden hebben 3 maanden koude nodig om te ontkiemen. Het zaaisel dus in de winter buiten plaatsen of kunstmatig stratificeren in de koelkast. Bij kunstmatige stratificatie: zaden 24 uur laten weken in water en daarna in een ziplock zakje vermengen met licht vochtige zaaigrond en dan 3 maanden in de groentebak van de koelkast leggen. Na deze periode de zaden uitzaaien. Kieming kan enige tijd duren. Zaden ‘droog’ in de koelkast leggen doorbreekt de kiemrust niet en is dus nutteloos. Tot slot nog over Monillia/tak-en bloesemsterfte bij Prunus tomentosa. Dit kan vooral een probleem zijn als voorjaar en zomer vochtig verlopen. Aangetaste takken terugsnoeien tot gezonde hout voorkomt dat de ziekte zich verder uitbreidt in de plant (snoeischaar ontsmetten is raadzaam). Verder de planten een wat open standplaats geven zodat deze sneller opdrogen. Bronnen: R.A. Howard en A.I. Baranov, “The Chinese Bush Cherry – Prunus tomentosa” Arnoldia 24 (1964): 81–86 Helmut Pirc, Enzyklopedie der Wildobst- und seltenen Obstarten (Graz en Stuttgart, 2015) p. 361–364

Groenblijvend staat heel vaak bovenaan het verlanglijstje maar voor Nederland is de keuze dan zeer beperkt. Bovendien zijn veel mensen niet gecharmeerd van een hulst- of kerslaurierhaag. Cornus mas vind ik een prima suggestie. Is goed te snoeien en de winterhardheid is uitstekend. Zaailingen zijn bovendien niet al te duur (i.t.t. benaamde soorten). Elaeagnus soorten voor een haag vind ik een twijfelgeval. Olijfwilg (met name de wintergroene soorten) zijn tamelijk vatbaar voor verwelkingsziekte en de laatste jaren vormt de Elaeagnusbladvlo een toenemend probleem.

Blauwe bes / Vaccinium corymbosum behoort tot de Ericaceeën. Bijna alle leden van deze familie willen graag zure grond. Op kalkhoudende grond krijgen planten die tot deze familie behoren bladchlorose en willen niet groeien. Bekendste voorbeeld is wel de rhododendron die op kleigrond niet wil groeien en daar een kwijnend bestaan leidt. In Duitsland worden sommige rhododendrons wel op een Inkarho-onderstam geënt. Deze onderstammen zouden een hogere kalktolerantie hebben dan gemiddeld. Inkarho staat voor: INteressengemeinschaft KAlktoleranter RHOdodendron. In het verleden heeft men duizenden exemplaren van Rhododendron 'Cunningham's White' uitgeplant op kalkhoudende grond en de exemplaren die er na een x-aantal jaren er nog fatsoenlijk uitzagen via stek vermeerderd. Deze nieuwe planten werden gebombardeerd tot 'kalktolerant' en dienden als onderstam voor andere rhododendron cultivars. In de praktijk heb ik verschillende geluiden gehoord over rhododendrons met Inkarho onderstam meer het merendeel van de reacties was negatief. Een van de weinige planten uit het Ericaceeën geslacht die het op kalkhoudende grond wel behoorlijk doet is Arbutus unedo (aardbeienboom).

Ik zie zo snel nog niet dat de pawpaw via weefselkweek wordt vermeerderd. Naast mogelijke problemen met de hergroei is weefselkweek een relatief prijzige aangelegenheid en de vraag naar pawpaws is simpelweg te klein om dat commercieel rendabel te maken (als onderzoeksproject is het natuurlijk wel interessant). De gemiddelde consument heeft nog nooit van pawpaws gehoord en in de doorsnee tuincentra zie je ze niet. Verder moet je bedenken dat het merendeel van de Nederlandse tuinen klein is en dus weinig ruimte heeft voor een of meerdere pawpawbomen. Voeg hierbij de breed gedragen afkeer van 'hoge' bomen (tegenwoordig is een 'boom' van 2 meter een woudreus) en je begrijpt dat de pawpaw altijd een nicheproduct zal blijven.

De plant die op de foto staat is een papaja en geen pawpaw. De pawpaw heeft geen groen hout maar grijs-bruin. Het probleem is dat papaja (Carica papaya) in Midden en Zuid Amerika ook 'pawpaw' wordt genoemd. Ik denk dat hier de oorsprong van de verwarring ligt. Op de Amerikaanse Ebay worden veel zaden aangeboden van de papaja en die worden doorgaans ook 'pawpaw' genoemd. Dat op het kaartje bij bovenstaande foto 'Asimina triloba Sunflower' staat bewijst maar weer eens hoe weinig verstand tuincentra en inkopers hebben van planten die (nog) niet tot het reguliere assortiment behoren. Het wachten is op een manier om Asimina triloba en cultivars op een goedkope manier te kunnen vermeerderen. Van invitro ben ik zelf niet gecharmeerd omdat heel vaak blijkt dat aldus vermeerderde planten slecht willen groeien. Als je een plant vol stopt met groeihormonen wil dat nog weleens averechts werken .... De theorie dat de groeihormonen na 1 à 2 jaar uit de plant zijn, schijnt toch niet altijd te kloppen. Operatie geslaagd, patient overleden Bij rhododendrons is men ook grotendeels afgestapt van invitro vermeerdering vanwege de problemen met de hergroei. Er wordt heel vaak negatief gesproken over zaailingen van Asimina triloba maar ik denk dat deze een goed alternatief zijn voor de prijzige geënte soorten. Voorwaarde is wel dat het zaad afkomstig is van benaamde planten en dat de planten zelf een goede groei laten zien.

Ik zag die Hovenia dulcis in het Arboretum Wespelaar voorbij komen op hun Facebook pagina.

Wordt op termijn een flinke boom dus lijkt mij niet echt geschikt voor kleine tuinen. Die 2 meter die ik ergens op het internet voorbij zag komen is onzin. In NL wordt de boom uiteindelijk tussen de 6 en 10 meter hoog. Jonge planten kunnen bij strenge vorst invriezen, oudere exemplaren zijn goed winterhard. Vruchten (eigenlijk de verdikte steeltjes van de bloem) heb ik zelf nog niet geproefd. Ik zag recentelijk een foto voorbij komen van Arboretum Wespelaar waar de Hovenia vol zat met vruchten.

@Rick Steendam De buxusmot is in alle waarschijnlijkheid niet via bonsais uit Japan naar Nederland gekomen. In bepaalde delen van Duitsland was de buxusrups al een aantal jaren een probleem voordat hij in NL opdook. Het sterke vermoeden bestaat dat de buxusrups/mot via lijnrijders naar NL is gekomen. Lijnrijders zijn plantenverkopers die met een vrachtwagen vol planten een bepaalde route van klanten in het buitenland volgen. Als hun vrachtwagen leeg is nemen ze vanuit dat land weer planten mee terug naar NL (want dat levert natuurlijk ook weer geld op!). Vermoedelijk zijn er buxussen vanuit Duitsland naar NL gekomen waarop eitjes zaten van de buxusmot.