Ga naar inhoud

weknow

Members
  • Registratiedatum

  • Laatst bezocht

Alles dat geplaatst werd door weknow

  1. weknow reageerde op Goldfish's bericht in een topic in Groente
    Ik heb dat gezien, beste Redzebra. Maar ik vind dat je dat overdrijft en onterecht aan een composthoop verbindt. De sporen van phyto zijn inderdaad al om...overal zweven/zitten die wel net als veel schimmels.....aanwezig. Precies daaruit komt de besmetting bij warm en vochtig weer als gewas niet snel opdroogt voor. Zo gaat dat bij veel schimmels en zeker Phytophtera infectans. Hooguit zal de concentratie sporen wat intensiever zijn als er een directe besmettingsbron, zoals al actief ziek blad, in de buurt is. Met een composthoop maak je de infectiekans of infectiedruk niet echt groter. Die sporen die al om aanwezig zijn, hebben een voedingsbodem en gunstige omstandigheden (vochtigheid en warmte om zich snel vermeerderen en levend organisch materiaal van gevoelige planten) nodig om ziek te kunnen maken. De goede omzetting van levende cellen van aardappel/tomaat in een goede compostering zorgen er al snel voor dat het ziekmakingsproces wordt onderbroken. Overigens een misverstand dat een composthoop heet moet worden (beter dus niet en zeker niet te lang of veel!) en helemaal niet de verwachting dat voor schimmels nodig is. Het gaat om de ontbinding en heropbouw van humus daaruit, waardoor snel en effectief schimmels worden geneutraliseerd aangezien ze zonder organische voedingsbodem (levende of afstervende cellen) dood gaan. Ja.....wat verwacht je anders van de enorme aardappel-monoculturen die overal staan en waar chemische onderdrukking (en alleen machinale behandeling) de belangrijkste manier is om met de ziekte om te gaan.....? Al die dingen die je noemt las ik ooit ook allemaal. Maar essentieel is dat je zo een gegevens verbindt met de werkelijkheid waarin ze spelen en dan krijg je een heel ander beeld. Het meer ecologische verhaal is dat er w.b. aardappelen een wedren bezig is tussen het behouden of creeren van weerbare rassen en het moment dat een (tijdelijke) resistentie wordt doorbroken. Variatie, gemengde culturen, vermijden van chemische bestrijding en meer/andere aandacht voor gewassen en teeltwijzen geven hier zeker perspectief. De teelt van tomaten gebeurt in Nederland/Belgie 99,9% in kassen waar phyto in tegenstelling tot allerlei andere schimmel, virus (die vooral!) en bacteriele infecties nauwelijks een echt probleem is.Op wereldschaal zijn er zeker gebieden met een wat minder natvochtig klimaat als het onze waar wel buitenteelt is en phyto dus aandacht krijgt. Bij liefhebbers (met een marktaandeel van 0,0iets% en dus volkomen commercieel oninteressant!) ligt dat anders. Klimatologisch lijkt buitenteelt zonder gif steeds beter te kunnen w.b. phyto (zomers 2019 en 2020 was er bij zeer velen geen phyto...nooit eerder gebeurd!) en de twee opties die er waren.....gif spuiten wat veel tuiniers deden ofwel overkapt telen...waren de gangbare wegen. (Ik teelde overkapt en plantte eventueel wat planten die ik over had in de open lucht...zie wel wat dat wordt) Het is heel bijzonder dat aan de universiteit van Kässel in Duitsland bijvoorbeeld een professor zich inzet - nu eens niet in dienst van de industriele landbouw giganten - om weerbare tomatensoorten te telen. Uitdrukkelijk wil deze professor er ook voor zorgen dat de resultaten geen prive-winstbejag-eigendom worden. Zoals ik eerder al op meerder plekken aangaf ben ik - na verleden jaar toen in juni phyto overal toesloeg in tomaten, maar mijn gekregen Primabellaplant tot oktober gezond en wel buiten door heeft gedragen - wat hoopvoller gaan denken over weerbare soorten en hun mogelijkheden.
  2. weknow reageerde op Goldfish's bericht in een topic in Groente
    Het advies van Velt is gewoon op de composthoop. Wordt nietadoorgegeven als je correct en zorgvuldig composteert. Kan alleen voortleven en verder besmetten indien genetisch materiaal van vatbare planten aanwezig is. In een goed composteringsproces is dit heel ruim voor een nieuw seizoen volledig omgezet naar geheel andere biochemische verbindingen. Overigens doe ik het al ruim 40 jaar zo met zowel aardappel als tomatenresten en ben daar zeer tevreden over en beveel het als docent ecologisch tuinieren ook aan. Onterechte angst. Maar landbouwers die hun overschot aan aardappels op grote hopen laten liggen (na vele keren gespoten te hebben met gif) gedurende de winter, hetgeen ik zeer vaak waarneem, ....ja die veroorzaken zeker grote problemen. Overigens bevat de website van Fruitlent wel informatie over phytophtera die nogal in tegenspraak is met wat andere wetenschappelijke bronnen aangeven. Namelijk dat phytophtera op zou treden bij nat en koud weer. Dit is niet echt juist en legt een verkeerde klemtoon in het begrjjpen van besmettingskansen. Indien blad-stengel-vrucht nat blijft, zal het schimmel veel sneller besmetten bij hogere temperaturen. Ik zou mijn kennis van ooit opnieuw moeten zoeken, maar het ligt in de orde van grootte dat nat bij een temperatuur van 22 graden of meer gedurende langer dan 8 uur leidt tot zichtbare aantasting. Bij een lagere temperatuur is de periode dat het nat moet zijn al vele malen langer. Vochtig en doef weer is de omstandigheid dat phytophtera snel zal verschijnen. Momenteel is het erg nat, maar zijn de temperaturen onder de 20 graden....nog niet echt uitbraak omstandigheden dus.
  3. weknow reageerde op SHub's bericht in een topic in Groente
    Alleen de slechte bladeren wegplukken. Moet groen overhouden voor fotosynthese = groeien. Wat ook nog het probleem kan zijn is stress, doordat je het plantje buiten zette en het niet was afgehard. Ineens te grote verschillen in groeiomstandigheden altijd vermijden. "Afharden"....geleidelijk een plant laten wennen is de manier om dat probleem te voorkomen.
  4. weknow reageerde op Annevh's bericht in een topic in Fruit en noten
    Kan. Hoewel ik geen snavel afdrukken zie....vogels pikken er in. Dit lijkt meer op knagen of schrapen. Zou ook slakken of een klein zoogdier kunnen zijn.
  5. weknow reageerde op SHub's bericht in een topic in Groente
    Ja hoor. Mogelijk grond te nat waar ze in stonden? Tomaten mag je zeer diep planten. Ik zou het volgende doen: Slechte bladeren onderaan weghalen en gauw op een beschutte en warme en voedzame plek buiten diep planten, tot bijna halverwege, als morgen of straks de regen voorbij is. Zou zich dan snel moeten herstellen. De plant zal dan op de diper geplante steel snel nieuwe extra wortels moeten maken.
  6. weknow reageerde op Jorieke123's bericht in een topic in Paddenstoelen
    Geen goed idee. Schaduw en altijd redelijk vochtig )hoge luchtvochtigheid' is ideaal.
  7. weknow reageerde op Plotiemoos's bericht in een topic in Problemen in de moestuin
    Vaak wel. Je kunt het spinsel verwijderen of spinsel enslechte bladeren ruim wegknippen. Mezen e.d. in de buurt helpen ook als ze nesten hebben. Meestal blijft de schade vrij beperkt tot enkele plekken in een boom en is verder ingrijpen niet nodig. Dit jaar in mijn bomen veel spinsel in vergelijking tot meeste jaren. Een van mijn ca. 40 aangeplante jonge boompjes met nog weinig nieuwe groei heeft wat serieuzere last ervan en ik hoop dat ik die er ook door kan trekken.
  8. Dat was mijn eerste gedachte ook. Op perzik heb ik dit nog niet gehad. Maar op appels en peren zie ik dit geregeld. Zie overigens geen aanleiding om dan met gif te spuiten. Is dan fruit dat niet mooi, maar wel eetbaar blijft en bij dunnen (en vaak al vanzelf in de natuurlijke junirui) gaan deze er als eerst eruit.
  9. weknow reageerde op Robert56's bericht in een topic in Problemen in de moestuin
    Dat is ook mijn ervaring. Vooral juist jongere takjes. Lijkt dus niet helemaal te kloppen wat in de link staat.
  10. weknow reageerde op Robert56's bericht in een topic in Problemen in de moestuin
    De Bessenglasvlinder....d.w.z. de larven/uitkomende rupsjes die zich een weg naar buiten knagen. Takjes verdorren en het lijkt er op dat ze afgebroken zijn.... Ik heb ze ook en kan er goed mee leven (minder dunwerk 😁) ookal omdat het niet gauw uit de hand loopt. Rond deze tijd haal ik af en toe een of enkele takjes uit mijn struiken hier of daar. Blijft genoeg over. https://www.plantenplagen.nl/plantenplagen/bessenglasvlinder/
  11. weknow reageerde op Moonsparkle's bericht in een topic in Groente
    Ja kunnen kruisen. Maar dat is alleen van belang als je zaad oogst om volgend jaar te zaaien omdat je dan misschien kruisingen maakt tussen die twee soorten. Voor wat je komende tijd oogst aan peulen en sugarsnaps maakt het niks uit. 😉
  12. weknow reageerde op akroma's bericht in een topic in Fruit en noten
    Het Engelse woord `compost` betekent meestal gewoon potgrond. 🤣 Alle grond waarin je plant wordt daar compost genoemd en compost ook. Potgrond kan en dat bedoelen ze hier ongetwijfeld. Er bestaat speciale potgrond voor stekken. Extra fijn en voedselarm en plusminus het mengsel dat ik je adviseerde. In het Nederlands is compost dus meestal iets anders dan in het Engels. Dat zeg ik helemaal niet! 🤒 Ik had het over zomerstek. Omdat aalbes zo makkelijk stekt zal het misschien nu ook lukken, maar dan is je succeskans optimaal. Maar juli-augustus/september is een prima tijd. De jonge twijgen moeten namelijk al gevormd en voldoende gerijpt zijn. Met hieltje eventueel en de bast lichtjes beschadigen (blad onder op wegwrijven) en hooguit 2 halve blaadjes in topje laten zitten. Maak ze niet te klein. Zelf doe ik ze in een diepere pot onder een losse plastic zak (wel ademen, anders rotting) waardoor vochtigheid hoog blijft en zet ze ergens onder struiken op een beschaduwde beschutte plek. na een week of 6 zouden er al flinke wortels moeten zijn. Winterstek maak ik meestal als ik in het late najaar wat grover snoei. Zonder blad...stukjes net verhout van een 20 a 30 cm. en ook hier knoppen wegwrijven onderaan ;die steek ik in zanderige grond. Eventueel in mei uitplanten (nog geen wortels, wel callusweefsel!) of ik laat ze in pot en einde zomer zijn er wortels en pot ik ze apart op. Alle soorten gaan vrij makkelijk. Zwarte bes en Josta gaan het makkelijkste...die kun je zelfs gewoon in de grond steken en dan groeien ze wel. Rode/witte/rose soorten meestal vrij makkelijk, maar sommige net iets minder...zou ik winterstek doen (geen omkijken naar!) Kruisbes gaat ook makkelijk, maar het beste van najaars-winterstek stek of rond augustus september een zomerstek die al geworteld de winter in gaat. Succes!
  13. weknow reageerde op akroma's bericht in een topic in Fruit en noten
    Compost is op zich geen goed stekmedium! Hooguit wat bijgemengd met zand en tuingrond en evt vermiculiet. (ZONDER MEST!!!!) En dan best ook nog goed uitgerijpte compost. Goede stekgrond moet los/luchtig en toch stevig, voedselarm en vochtvasthoudend zijn en tegelijk niet te nat blijven. Watrer is - nogmaals - geen erg slimme manier om te stekken. Lees mijn vorige bericht! Winterstek (NIET voorjaar!!! Nu wil een aalbes groeien en bloeien en geen wortels maken!!) duurt lang...pas later in de zomer zijn ze beworteld. Moeten bovendien niet in zon en beschut staan. Zomerstek gaat veel sneller, maar vraagt veel aandacht. Voor aalbes voegt stekpoeder niets toe. Dat klopt dus NIET! Blijkbaar heb je hier of daar wat gelezen. Maar wat ergens geschreven staat klopt lang niet altijd. 😉 Lees mijn verhaal en eerste reactie. Daar staat hoe je best te werk gaat. 😉 (Ik doe dit al vele jaren en ben bevoegd docent hiervoor. Ik probeer je hier dus verder te helpen en een aantal dingen te leren die je blijkbaar niet weet of op niet de beste manier doet 😁)
  14. Dood of doodziek, vrees ik. Een perenboom die nu nog niet uitgelopen is geef ik persoonlijk geen enkele kans meer. Met een paar duidelijke foto´s is er misschien iets te zeggen over waardoor. Zo snel dood kan zijn doordat ze totaal verdroogd is (niet zo erg waarschijnlijk) en ook kan bacterievuur snel een peer-achtige omleggen. Andere oorzaken kunnen ook. Maar zonder duidelijke beelden en meer informatie is het gissen.
  15. weknow reageerde op Job Hottentot's bericht in een topic in Fruit en noten
    Gezonde soorten met een wat vergelijkbare smaak zijn bijvoorbeeld (ik beperk me hier tot wat rassen die je bij een kweker die net al wat meer heeft als een keten-tuincentrum meestal wel kunt kopen. (daarnaast zijn er nog 100en minder bekende en vaak razend interessante en lekkere appels bij specialitsiche kwekers en liefhebbers). - Ecolette. Zeer gezond en ook nauwelijks ziektegevoelig. Aanbevolen!!! - Karmijn de Sonneville. Heeft Cox o.a. als voorouder. Lekkere appel. - Rajka. Ook zeer lekker. Kan met Karmijn samen voor bestuiving, Wat gezonder dan Karmijn. - Pinova. Behoorlijk gezond en lang te bewaren. Iets kleiner appeltje. - Topaz. Smaak in buurt van Elstar, maar veel gezondere boom die goed geschikt is voor ecologische/biologische teelt. Goede smaak, maar wat knapperiger dan Cox. Hoge opbrengst aanbevolen!! - James grieve. Een wat ouder ras dat een zeer grote opbrengst heeft van zoetzure appels, die je overal voor kunt gebruiken en die geschikt is als bestuiver voor zowat alle appels. Wat vroeger (augustus) en niet commercieel gekweekt omdat de appels slecht te vervoeren zijn. Hier al 25 jaar zonder onderbreking een goede oogst en ook een zeer sierlijke boom.
  16. Voor zover ik het op deze foto kan beoordelen, zie ik inderdaad een behoorlijk zieke boom. Voedingswaarde van koemestkorrels is niet hoog. Globaal dubbele van compost. Moet al heel veel geven om daarmee problemen te krijgen. Maar als je een natuurlijke bodem hebt met enige vruchtbaarheid is voeden van fruitbomen niet echt nodig. Wat koemestkorrels zijn echter zo licht dat het niet gauw kwaad kan in tegensteling tot kunstmest of verse organische mest...die zijn in een fruittuin m.i. nooit gewenst. Bomen tussen tegels......zullen het niet echt doen. Zakken bemeste tuinaarde zijn ophooggrond en geen grond om in te telen. Voor fruitbomen geldt dat grond niet waterziek mag zijn. Het gaat er niet om of het hard regent! Kan het water snel dieper in de bodem zakken en de bodem dus blijven ademen.....daar gaat het om. Voor een pruimenboom mag eigenlijk nooit - althans niet langer dan enkele dagen -het (grond)water niveau minder dan 80 centimeter zijn. Anders ongeschikt voor ALLE fruitbomen die allemaal zullen gaan kwijnen en allerlei ziektes krijgen gaandeweg.
  17. weknow reageerde op akroma's bericht in een topic in Fruit en noten
    Waterwortels zijn andere wortels dan bodemwortels. Als je een op water bewortelde stek in de grond plant, zal de plant eerst andere wortels moeten maken of haar wortels ombouwen. Weinig planten kun je stekken op water, maar sommige makkelijk wortelende nog wel. Maar (enkele uitzonderingen met speciale waterwortels daargelaten) stekken in luchtige voedselarme en vochtige grond (en soms nog andere factoren als tijdstip, temperatuur, speciale bodemeisen e.d.) gaat zo veel makkelijker. Sommige van die paar soorten die nog wel lukken op water kun je daarna wel redelijk in de grond verder kweken. Bij de meeste is het een schok en lukt het slecht om de overgang te maken. Over het algemeen wordt er bovendien een onderscheid gemaakt tussen zomerstek en winterstek. Een andere techniek en het verschilt per plant welke eventueel waarvoor meer geschikt is. Bovendien zijn er ook heel wat planten die zich niet of zeer moeilijk, alleen met speciale voorzieningen, laten stekken die je dan beter via andere technieken kunt vermeerderen. (Zaad, marcotteren, enten, afleggen, wortelstek e.d.) Kijkend naar de foto van je stek, denk ik dat dat beginnetje wortel te weinig is om enige slaagkans te hebben. Ook voor de meeste planten zal het tijdstip nu in de lente minder gunstig zijn, als het al kan. Planten zijn dan meestal nog niet ingesteld op wortelvorming.
  18. weknow reageerde op Job Hottentot's bericht in een topic in Fruit en noten
    Cox Orange is heel gevoelig voor zowat alle appelziekten. Hoewel veelal beschouwd als zowat de lekkerste appel, is aanplant NIET aanbevolen daarom en zullen ook fruittelers, die meestal vele gifspuitingen doen, dit ras niet meer zetten. Het advies is dus om beter de vele gezondere rassen aan te planten, die van nature veel gezonder zijn en weerstand hebben tegen allerlei ziekten. Er zijn er diverse die in smaak veel lijken op Cox.
  19. Dat is niet zo gek bij Prunus. De meest gangbare, commerciele, manier van enten is via occulatie en daarvan zul je meestal geen entplek zien. Te diep zetten zou niet direct leiden tot rijke bloei zonder vruchtdracht. Wel tot waarschijnlijk sterkere groei en mogelijk opschot vanuit de onderstam en het weggedrukt worden van het ras zelf. (Bij sommige pruimenrassen, bijv. Reine Claude vert, wordt itt ander fruit zelfs soms bewust dieper geplant om vruchtbaarheid te versterken, maar dat terzijde) Volgens mij heb ik het meest plausibele probleem hierboven al aangegeven. Ik zie de reden niet om al deze dingen te doen. Welke bodem dan? En in welk opzicht verstoord. Als ik de 0-situatie van de bodem niet ken, kan ik niet inschatten welk effect die handelingen kunnen hebben. Opal is een makkelijke pruim die ook best wat minder ideale bodem verdraagt, maar ziek en onbehandeld zal ook die niet floreren. Natte voeten vinden alle fruitbomen verschrikkelijk (lees...als je dat hebt, plant daar geen fruitbomen!) ...dat zou altijd vragen om problemen en allerlei infecties zijn. Soms kun je het omzeilen door op een heuvel te planten. Maar wat weten wij over de bodem van boomknuffelaar als hij daarover niets vertelt? Voorjaar 2021 hebben overal alle soorten Prunussen afgezien van de natheid en zijn er heel wat bomen aan schimmel of bacterie-infecties bezweken. Dat geldt voor perzik, abrikoos, kers, morel en ook pruim.
  20. Voor zover ik het kan zien. Of Monillia (tak en bloesemsterfte, zeker als het al tijdens de bleoi is begonnen) of - minder waarschijnlijk vanwege patroon - vruchtboomkanker. Remedie bij beide: Zieke, dode delen ruim wegsnoeien en geknipte hout afvoeren. Gereedschap ontsmetten. Nu ingrijpen kan betekenen dat het herstelt. een gezonde bodem en vooral ook NIET extra mesten kan zeker helpen. Maar wij kennen je bodem natuurlijk niet! Wat voor bodem heb je en hoe ben je ermee omgegaan? Waarschijnlijker is slechte zomer verleden jaar en vooral snoei in winter. (Niet tussen half september en eind april snoeien in alle prunus-fruit!!!) Dat is altijd roepen om dit soort problemen.
  21. Wantsje? Motje? Als je tuin maar een beetje natuurlijk is, dan is het normaal en goed dat er ook allerlei beestjes in voorkomen. Als ze er niet waren, zou je tuin een soort woestijn zijn (hoewel ook daar allerlei beestjes leven) of beter: een steriele doodse omgeving. Dat door fruittelers vaak alles wat leeft wordt kapotgespoten en in tuincentra en bouwmarkten vaak het waanidee wordt gemaakt dat een een steriele "tuin" een gezonde of mooie zou zijn, waar alleen plantjes instaan met 100% gaafheid, dat is grote onzin en een mythe die heel veel schade doet. Koop dan beter plastic bomen en supermarkt-fruit dat er akelig gaaf uitziet maar dat bol staat van de gifresiduen...dan doe je minder schade dan ook dat in je tuin te willen realiseren. Wat ik wil zeggen is: wil je een gezonde tuin (ook voor jouzelf gezond!) dan komen er beestjes in die wat mee-profiteren en ook beestjes die weer van die beestjes leven enzovoort. Zo is het al iets meer een stukje natuur. Dus zeker niets gaan bestrijden. Je doet schade, want de meest schadelijke beestjes overleven dan en je roeit vooral al het leven uit dat die schadelijke beestjes, als ze dat al echt zijn, binnen de perken kan houden. In een tuin waar je wat ergroeit en alle leven die daar in ecologische verbanden bij hoort, een beetje hun gang durft laten gaan is zoveel meer te beleven en zoveel meer gezondheid te halen. Ongetwijfeld zullen er ook wel appeltjes worden aangevreten, of zal er een fruitmotje een rupsje in leggen waardoor je van sommige appels dan beter moes maakt een een stukje wegschilt...maar wat er groeit is zoveel gezonder. Als je je even realiseert hoe veel er kan leven in zo een appelboom in jouw eigen tuin en je krijgt er oog voor hoe essentieel zo een samenleving is voor de natuur, deel je je appelboom en appels graag met velen...leven voor jou en laten leven voor allerlei insecten, vogels, schimmels, mosjes enzovoort enzovoort.
  22. weknow reageerde op Kirsty's bericht in een topic in Tuinvragen
    Moeilijk te zeggen. Op zich doe je alles goed. Behalve misschien (!) het snoeien....dat doe je met pruimen best pas vanaf mei tot hooguit half september....en zo weinig mogelijk. De kans dat het nu nog gaat uitlopen is heel klein. Omdat je helemaal geen groei of blad gehad hebt dit jaar een oorzaak is het gissen. Een duidelijke foto van de hele boom, een van de bladknoppen en ook een van de pot, zouden daarbij kunnen helpen...., Wat zoal zou kunnen...jij kunt dat vast beter beoordelen.... - Zou het kunnen dat door winteroosten/noorden-winden de potkluit helemaal is uitgedroogd en daardoor ook de wortels ernstig beschadigd? - Heeft de pot een goede afwatering? Als de wortels nat staan, zelfs een weekje, en niet kunnen ademen daardoor is de boom meestal wel gestikt. Kortom: waar en hoe heeft de boom overwinterd? Het boompje was vorig jaar misschien al ziek? Dat is aan het hout en de knoppen vaak wel al te zien. Bacteriekanker is zo een ziekte waardoor pruimen en andere Prunussoorten nogal eens het loodje leggen en gewoon afsterven.... De meeste andere ziekten zouden eerder zichtbaar geworden zijn nadat het boompjetoch al uitgelopen was. Diagnose in plaats van beredeneerd gissen kan heel misschien als je veel meer informatie en liefst ook goede foto's erbij geeft.
  23. weknow reageerde op Rabarbersap's bericht in een topic in Problemen in de moestuin
    🤡Zo lekker. Zou ik dan toch zelf opeten. 🤡
  24. weknow reageerde op Rabarbersap's bericht in een topic in Problemen in de moestuin
    Slakkeneitjes denk ik. In tegenstelling tot wat veel mensen denken is onder de grond de plek waar slakken zich vooral schuilhouden en ook hun eitjes leggen.
  25. weknow reageerde op Jeannet's bericht in een topic in Fruit en noten
    Een topic van 2 jaar geleden. En wat jammer dat alleen Windindewilgen herkende dat deze zwarte beestjes op de foto's de larven van lievenheersbeestjes zijn. De larven zijn nog veel grotere luizen-opvreters dan de volwassen lievenheersbeestjes-kevers. Hier gebeurde wat meestal gebeurt in een wat natuurvriendelijke en meer natuurlijke omgeving. Er begint een plaag....bijvoorbeeld van luizen....en als vanzelf (omdat ze er een natuurlijke leefomgeving hebben) komen ook de organismen tevoorschijn die zorgen dat het niet uit de hand zal lopenn. Als je hier gaat spuiten met gif of zo of meteen de kramp voelt om in te moeten grijpen, dan werkt dat precies verkeerd.....je maakt de plaag erger want juist je helpers worden er het hardst door getroffen.